فیلم جوکر: قبل از دیدن Joker این مقدمه را بخوانید؛ افسانه، خیال، واقعیت یا دنیایی وارونه!

زمانی که شخصیت Joker جوکر در سال ۱۹۴۰ و توسط بیل فینگر Bill Finger باب کین Bob Kane و جری رابینسون Jerry Robinson خلق شد کمتر کسی می‌توانست نفوذ چنین شخصیتِ منفی را تا این ابعاد در یک قرن بعد پیش‌بینی کند. در ادامه این متن به تاریخچه شخصیت جوکر می پردازیم و بعد از آن بررسی فیلم جوکر … با نت نوشت همراه باشید.

جوکر کیست؟

قاتل جیسون تاد- دومین رابین و دستیار بتمن- چنان نفوذی در دنیای کمیک و دنیای دی سی پیدا کرد که نقشش هیچ‌گاه قابل حذف نبود. این موفقیت تا جایی ادامه پیدا کرد که اسم او در کنار سوپرمن، بتمن و اسپایدرمن به عنوان ۴ شخصیت برتر دنیای کمیک آورده شود و این در حالی است که او شخصیتی منفی و به اصطلاح ابر شرور دنیای کمیک است.

جری رابینسون Jerry Robinson یکی از خالقین جوکر

Joker همانند سرنوشت خلق شدنش در داستان نیز مرموز و معماست. سال‌های سال از زمان حضور وی در دنیای دی سی می‌گذرد و کماکان اطلاعات زیادی درباره ریشه شخصیتی وی وجود ندارد. همین جوکر را وارد فازی از بی‌نامی می‌کند که مرموز است.

بیشتر بخوانید: سریال چرنوبیل Chernobyl: هدف ما خوشحالی تمام بشریت است!

کمیک های جوکر

امروزه جوکر با تصویری که از وی در سینما قابل رؤیت است شهرتی عمومی تری دارد. اما اوج سیاهی شخصیت وی را شاید بتوان به زمان هایی پیشتر و در کمیک بوک ها جستجو کرد.

شاید یکی از درخشان ترین کمیک هایی که به شخصیت جوکر می پردازد کمیک The Killing Joke است که در آن اندکی به گذشته وی می پردازد و یکی از درخشان ترین شخصیت پردازی های جوکر را به نمایش می گذارد.

شاید متفاوت ترین و درخشان ترین کمیک جوکر را مربوط به نوشته فرانک میلر در سری کمیک های The Dark Knight Returns دانست که یکی از بهترین وجوه جوکر را می بینیم. سری کمیک هایی که یکی از منابع ساخت سه گانه بتمن کریستوفر نولان نیز محسوب می شود.

شاید متفاوت ترین و درخشان ترین کمیک جوکر را مربوط به نوشته فرانک میلر در سری کمیک های The Dark Knight Returns دانست که یکی از بهترین وجوه جوکر را می بینیم. سری کمیک هایی که یکی از منابع ساخت سه گانه بتمن کریستوفر نولان نیز محسوب می شود.

گاهی آن را یک جور به یاد می‌آورم و گاهی یک جور دیگر… اگر قرار باشد که من گذشته‌ای داشته باشم، ترجیح می‌دهم یک انتخاب چند گزینه‌ای باشد!

در حقیقت خیلی تفاوتی نمی کند که نامش چیست. مهم هم نبوده. اینکه چطور چنین سرنوشتی داشته است. این خنده های هیستریکش از کجا آمده و یا چطور این همه جنایت کار است.

قدرتی فرا بشری ندارد که مانند سوپر ویلن های مارول و یا دی سی سعی بر نا بودی بشریت داشته باشد. بلکه در حال تغزیه کردن از آن است. نه دلقک است، نه می خنداند و نه مهربان است اما کاریزما دارد. Joker عذاب روح گاتهام و به خصوص بتمن است.

دشمنی او با بتمن فراتر از نبرد خیر و شر است و به درونشان پیوند می خورد. شاید همین نکته ریز تفاوت میان این دو کاراکتر با دیگر شخصیت های کمیک باشد. زیرا این دو شخصیت هر دو روهای یک سکه هستند.

بیشتر بخوانید: فیلم Whiplash شلاق ساخته‌ی شزل دیمین

قدرتی فرا بشری ندارد که مانند سوپر ویلن های مارول و یا دی سی سعی بر نا بودی بشریت داشته باشد. بلکه در حال تغزیه کردن از آن است. نه دلقک است، نه می خنداند و نه مهربان است اما کاریزما دارد. Joker عذاب روح گاتهام و به خصوص بتمن است.

همانطور که در شوالیه الیِ تاریکی نوران و بسیاری از کمیک‌ها دیده‌ایم که این دو تا مرز کشتن هم پیش می‌روند اما این اتفاق نمی‌افتد (هرچند که در کمیک شوالیه تاریکی بازمی‌گردد اثر فرانک میلر، بتمن سالخورده جوهر آزادشده از آرام را بالاخره می‌کشد. هرچند که این کشتن نوعی سقوط برای وی به‌ حساب می آید).

گذشته کاملاً روشنی برای جوکر در دنیای کمیک‌ها نمی‌توان متصور شد. حتی نمی‌توان دقیقه ذهن خالق‌های آن را موشکافی کرد که دقیقه این شخصیت با چه پیش‌زمینه‌ای خلق‌شده است. اما یکی از بهتری توصیفات شخصیتی وی که او را به گذشته‌اش پیوند می‌زند.

روایت‌های دوگانه‌ای است که جوهر نوران در مورد خودش می‌گوید. در دو صحنه و هر با بک بیان که زوال فکری او را نشان می‌دهد.

گاهی خود را پسری در آغوش مادرش معرفی می‌کند که پدر مستش برای برطرف کردن غم در چهره او دست به چاقو می‌شود و خنده‌ای بر صورتش حکاکی می‌کند تا همیشه خندان باشد و در دیگری طلبکاران وی صورت همسرش را با چاقو زخمی می‌کنند و وی برای بی‌اهمیت نشان دادن این اتفاق خود دست‌به‌کار می‌شود و این خنده را با چاقو بر روی صورتش درست می‌کند تا شریک زنش باشد.

درحالی‌که زنش ولش می‌کند. در حقیقت این نوع از گنگی به عقیده نگارنده ناشی از نیاز به عدم تمرکز بر خط داستانی جوهر است. در اصل این تقابل‌های فیزیکی و روانی میان او و بتمن و کنش‌هایی که این دو باهم دارند خواننده را به دره تاریکی سوق می‌دهد که- به‌خصوص در مورد گیس بتمن و جوکر چراکه این دو به‌هیچ‌عنوان شخصیتی جدا نداشته‌اند- در آن چالش‌های روحی روانی ارجِ بر داستان‌های ابرقهرمانی است.

بیشتر بخوانید: فیلم Burning سوختن ساخته‌ی لی چانگ دونگ با داستانی از هاروکی موراکامی

در این تصویر تقریبا تمامی بازیگرانی که نقش آفرینی جوکر را بر عهده داشته اند را خواهید دید!

به عقیده نگارنده بتمن هرگاه در کمیک‌ها با Joker گلاویز می‌شود موضوع فراتر از بحث ابرقهرمانی است. کاملاً شخصی می‌شود و به نقاط تاریک شخصیت بتمن نفوذ می‌کند. در حقیقت جوهر همان بتمن و بتمن همان جوهر است اما در دنیاهایی موازی.

شبیه به همزادی که از وجود هم تغذیه می‌کنند تازنده بمانند. مهم نیست که Joker برای جبران بدرفتاری با عشقش هارلی کوئین پوست یک آدم زنده را می کند تا جبران کرده باشد یا برای عذاب روح بتمن صورت خود را با چاقو می برد تا به بتمن بفهماند که این جوکر که غذاب او شده مادی نیست بلکه در درونش ریشه دوانده تا دیگر جنایات وی. همگی بخشی از بازی های روانی او برای نشان دادن سقوط است.

بازیگرانی که جوکر را نقش آفرینی کرده اند!

سال های سال است که Joker به سینما وارد شده است. به جز اولین حضورش در سال ۱۹۶۹ و در سریال های بتمن که به زمانی خیلی دور باز می گردد، فیلم بتمن ۱۹۸۹ تیم برتون اولین جوکر سینما است که جک نیکلسون بزرک در آن ایفا گر نقش جوکر است.

سال های سال است که Joker به سینما وارد شده است. به جز اولین حضورش در سال ۱۹۶۹ و در سریال های بتمن که به زمانی خیلی دور باز می گردد، فیلم بتمن ۱۹۸۹ تیم برتون اولین جوکر سینما است که جک نیکلسون بزرک در آن ایفا گر نقش جوکر است.

جوکری که در آن جا به تصویر کشیده شده است گنگستری خطرناک و سرکش است که برخلاف کمیک ها چندان اندام نحیفی ندارد، اما به شدت مورد تحسین قرار گرفت و این ولین محبوب پایش به سفره بیشتری از مردم کشیده شد.

از آن سال ها همیشه زمزمه های حضور دوباره این شخصیت در سینما وجود داشت تا اینکه در سال ۲۰۰۸ و در فیلم شوالیه تاریکی The Dark Knight کریستوفر نولان، هیث لجر فقید جوکری را به مردم نشان داد که هم هولناک بود هم خیره کننده.

بیشتر بخوانید: سرگذشت ندیمه The Handmaid’s Tale بر اساس نوشته‌ی مارگریت آتوود

از آن سال ها همیشه زمزمه های حضور دوباره این شخصیت در سینما وجود داشت تا اینکه در سال ۲۰۰۸ و در فیلم شوالیه تاریکی The Dark Knight کریستوفر نولان، هیث لجر فقید جوکری را به مردم نشان داد که هم هولناک بود هم خیره کننده.

هم جامعه ستیز بود هم کشنده. همه این ها سبب شده جوکری بر پرده نقش ببندد که برای همیشه در اذهان به یادگار بماند.

پس از آن جرد لیتو Jared Leto بازیگر و خواننده گروه ۳۰ Seconds to Mars در سال ۲۰۱۶ و در فیلم جوخه خودکشی جوکر روان پریش و گاها سادیستیک را به تصویر کشاند که به دلیل صحنه های حذف شده فراوان و مشکلات تهیه کننده گان، این فیلم با شکست روبه رو شد و شخصیت جوکر در این فیلم به شکل بدی مورد هجو قرار گرفته.

پس از آن جرد لیتو Jared Leto بازیگر و خواننده گروه ۳۰ Seconds to Mars در سال ۲۰۱۶ و در فیلم جوخه خودکشی جوکر روان پریش و گاها سادیستیک را به تصویر کشاند که به دلیل صحنه های حذف شده فراوان و مشکلات تهیه کننده گان، این فیلم با شکست روبه رو شد و شخصیت جوکر در این فیلم به شکل بدی مورد هجو قرار گرفته.

در حالی که لتو مدت زیادی بای این نقش زمان صرف کرده بود. البته قرار است دوباره لتو به دی سی یونیورس باز گردد و ادامه دهنده این جوکر در این قسمت از دنیای دی سی باشد. اما آخرین حضور جوکر بر پرده نقره ای به فیلم جوکر ساخته تاد فلیپس باز می گردد که در اواجر ۲۰۱۹ بر پرده سینما رفت و بر خلاف فیلم قبلی مورد تحسین مخاطبان واقع شد.

این فیلم که قرار است داستانی اورجینال و نه چندان مرتبط با داستان کمیک داشته باشد در خارج از دنیای کنونی دی سی واقع شده است. جوکری که خواکین فنیکسِ Joaquin Phoenix بزرگ ایفا کرده است هولناک، سیاه، جامعه ستیز و یاغی است.

جوکری که خواکین فنیکسِ Joaquin Phoenix بزرگ ایفا کرده است هولناک، سیاه، جامعه ستیز و یاغی است.

اما از میان تمام ابر شرور های این روزهای دنیای کمیک هیچ کدام نتوانسته اند همانند جوکر دل مشتاقان سینما را برابایند. شاید جوکر و شخصیتش همان چیزی است که اغلب مردم آرزویش را دارند و نمی توانند باشند.

جنون سادیستیکی که حد و مرز ندارد و آزادانه به مسیرش ادامه می دهد. همراهی جهان با این شخصیت جذاب اما سوال بر انگیز است که تا چه انداز جوکر درون افراد قدرت مند است و بر بتمن درونشان تسلط دار. جواب این سوال وضع کنونی جهان است…

شاید این مطالب هم خواندنی باشد:

فیلم Whiplash شلاق ساخته‌ی شزل دیمین

فیلم Brooklyn ساخته‌ی جان کرولی

فیلم Burning سوختن ساخته‌ی لی چانگ دونگ با داستانی از هاروکی موراکامی