تنها دو بار زندگی می‌کنیم فیلمی از بهنام بهزادی؛ حسرت و دیگر هیچ…

تنها دو بار زندگی می‌کنیم فیلمی فلسفی و تامل برانگیز به کارگردانی بهنام بهزادی است. برای نقد فیلم تنها زندگی می‌کنیم با نت نوشت همراه باشید.

تنها دو بار زندگی می‌کنیم ساخته‌ی بهنام بهزادی

حسرت و دیگر هیچ…

فیلم تنها دو بار زندگی می‌کنیم محصول ۱۳۸۶ است و بازیگرانی چون علیرضا آقاخانی، نگار جواهریان، رامین راستاد، عبدالله کریمی، رایا نصیری و … در آن به ایفای نقش پرداخته اند، داستان فیلم این چنین آغاز می‌شود که سیامک انتصاری پور دانشجوی اخراجی رشته‌‌ی پزشکی راننده‌‌ی مینی بوس است که در آستانه‌‌ی تولد ۴۰ سالگی‌اش قرار دارد.

او که مسافرکشی می‌کند از درد شدید و فلج کننده‌‌ی کمر رنج می‌برد. سیامک به تعبیر خود همه چیز‌اش را باخته، تصمیم می‌گیرد در فرصتی چند روزه به کارهای عقب مانده‌اش برسد و در روز تولدش از دنیا برود.

بیشتر بخوانید: وارونگی فیلمی از بهنام بهزادی؛ روایتی از آلودگی و وارونگی روابط یک شهر

سیامک می‌خواهد در این چند روز به چند آرزوی ناکام و چند حسرت بزرگ زندگی‌اش جامه‌‌ی عمل بپوشاند. یکی از این حسرت‌های بزرگ ابراز عشق خاموش‌اش به هم دانشکده‌ای قدیمی‌اش منیژه احمدی است، آن هم با ۱۸ سال تاخیر!

البته که منیژه در حال حاضر پزشک است. این دو قربانیان سال‌های دهه‌‌ی شصتی هستند که به قول خودشان در عاشقی کردن نابلد بودند. سیامک به صورت اتفاقی با دختری به نام شهرزاد آشنا می‌شود. شهرزاد هر بار کوله پشتی‌اش (سهوی یا عمدی) را در ماشین سیامک جا می‌گذارد و ….

شهرزاد در صحبت‌هایش قصه‌ای تعریف می‌کند که بسیار شبیه به شازده کوچولو اثر آنتوان دوسنت اگزوپری است.

نگار جواهریان بازی روان و سرخوشانه‌اش این ذهنیت را که شاهزاده‌ای است و از سیاره‌ای دوردست آمده برای مخاطب لحظه به لحظه قوت بیشتری می‌بخشد. نکته‌‌ی قابل توجه بی پروا بودن شهرزاد در بیان احساسات‌اش است. او حس‌اش را بی پروا به زبان می‌آورد. او در نقطه‌‌ی مقابل سیامک است.

سیامک یک بار با نقش بر آب شدن آرزوهایش مرده است و حالا پیش از مردن واقعی قصد دارد تا حدی که توان دارد حسرت هایش را از میان بردارد. حسرت هایی که اگر در زمان مناسب به دادشان نرسی تا ابد همچون دملی چرکین باقی خواهند ماند. این فیلم یادآور شعر معروفی از پابلو نرودا شاعری اهل شیلی است:

“به آرامی آغاز به مردن می‌ کنی
اگر سفر نکنی
اگر کتابی نخوانی
اگر به اصوات زندگی گوش ندهی
اگر از خودت قدردانی نکنی
به آرامی آغاز به مردن می‌کنی
زمانی که خود باوری را در خودت بکشی
وقتی نگذاری دیگران به تو کمک کنند
به آرامی آغاز به مردن می‌ کنی
اگر برده‏‌‌ی عادات خود شوی
اگر همیشه از یک راه تکراری بروی
اگر روزمرگی را تغییر ندهی
اگر رنگ ‏های متفاوت به تن نکنی
یا اگر با افراد ناشناس صحبت نکنی
تو به آرامی آغاز به مردن می‌ کنی
اگر از شور و حرارت
از احساسات سرکش
و از چیزهایی که چشمانت را به درخشش وا می‌ دارند
و ضربان قلبت را تندتر می‌ کنند
دوری کنی

تو به آرامی آغاز به مردن می‌ کنی
اگر هنگامی که با شغلت،‌ یا عشقت شاد نیستی، آن را عوض نکنی
اگر برای مطمئن در نامطمئن خطر نکنی
اگر ورای رویاها نروی
اگر به خودت اجازه ندهی
که حداقل یک بار در تمام زندگی‏ ات
ورای مصلحت‌ اندیشی بروی
امروز زندگی را آغاز کن
امروز مخاطره کن
امروز کاری کن.”

بیشتر بخوانید: تنگه ابوقریب فیلمی از بهرام توکلی

سیامک یک بار با نقش بر آب شدن آرزوهایش مرده است و حالا پیش از مردن واقعی قصد دارد تا حدی که توان دارد حسرت هایش را از میان بردارد. حسرت هایی که اگر در زمان مناسب به دادشان نرسی تا ابد همچون دملی چرکین باقی خواهند ماند. این فیلم یادآور شعر معروفی از پابلو نرودا شاعری اهل شیلی است:

در فیلم تنها دو بار زندگی می‌کنیم که یک فیلم فانتزی است، ما با یک داستان غیر خطی مواجهیم که با این شکل تدوین خاص مخاطب تا حدودی با سردرگمی روبرو می‌شود. اما با این حال اگر قرار بود سیامک به جای این الگو با الگوی دیگری به مخاطب معرفی می‌شد،‌ ظرافت و تاثیرگذاری صحنه‌های رویارویی او و شهرزاد تا اندازه‌‌ی بسیار زیادی نابود می‌شد.

در فیلم تنها دو بار زندگی می‌کنیم نباید از این مهم غافل شویم که بدون شک ظرافت را در تک تک سکانس‌های این فیلم می‌توان مشاهده کرد. میزانسن‌های پیچیده که در عین سادگی، از هیچ گونه جزئیاتی که به پیشبرد داستان کمک می‌کند، چشم پوشی نمی‌کنند.

نورپردازی (یداللّه نجفی)، فیلمبرداری (بایرام فضلی) و تدوین (حمیدرضا لوافی، بهنام بهزادی) زیبای فیلم نشان از یک بینش صحیح سینمایی دارد. به شکلی که در سکانس‌های کلیدی مدام به صورت فلش بک و فلش فوروارد مرور می‌شوند و علیرغم تمامی این رفت و برگشت‌های زمانی شیرازه‌‌ی اثر حفظ می‌شود.

در فیلم تنها دو بار زندگی می‌کنیم نباید از این مهم غافل شویم که بدون شک ظرافت را در تک تک سکانس‌های این فیلم می‌توان مشاهده کرد. میزانسن‌های پیچیده که در عین سادگی، از هیچ گونه جزئیاتی که به پیشبرد داستان کمک می‌کند، چشم پوشی نمی‌کنند.

همگی این اتفاقات تنهایی و استیصال کاراکتر سیامک را به طور استادانه‌ای به تصویر می‌کشند، به شکلی که مخاطب در خیلی از صحنه‌ها از سردی این شخصیت به ستوه می‌آید.

موسیقی فیلم ساخته‌‌ی استاد حسین علیزاده است، اصالتی پنهان و مسحور شدنی که در تک تک نت هایش موج می‌زند. بدون ذره‌ای تردید این موسیقی عنصر جدانشدنی از فیلم به حساب می‌آید. در نهایت ترکیب جملگی این عوامل باعث شده روایت بصری خاصی روایت شود.

علیرضا آقاخانی در هر لحظه از فیلم تنها دو بار زندگی می‌کنیم همان لحظه را بی کم و کاست زندگی می‌کند. گفتنی است بهزادی برای انتخاب بازیگر اصلی اولین فیلم‌اش وسواس ویژه‌ای به خرج داده و مدت‌ها دنبال گزینه‌ای مناسب برای نقش اصلی فیلمش می‌گشته است.

بیشتر بخوانید: مادر قلب اتمی ساخته‌ی علی احمدزاده

علیرضا آقاخانی در هر لحظه از فیلم تنها دو بار زندگی می‌کنیم همان لحظه را بی کم و کاست زندگی می‌کند.

نگار جواهریان بازی روان و سرخوشانه‌اش این ذهنیت را که شاهزاده‌ای است و از سیاره‌ای دوردست آمده برای مخاطب لحظه به لحظه قوت بیشتری می‌بخشد. نکته‌‌ی قابل توجه بی پروا بودن شهرزاد در بیان احساسات‌اش است. او حس‌اش را بی پروا به زبان می‌آورد. او در نقطه‌‌ی مقابل سیامک است.

در نگاهی به فیلم تنها دو بار زندگی می‌کنیم خالی از لطف نیست که به زندگینامه‌‌ی کارگردان اثر نگاه کوتاهی داشته باشیم. بهنام بهزادی بروجنی متولد سال ۱۳۵۱ در بروجن و دانش‌ آموخته‌‌ی رشته فیلم‌سازی از دانشکده‌‌ی صدا و سیما، فیلم‌های قاعده‌‌ی تصادف و وارونگی را نیز کارگردانی کرده است.

او سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه در بخش سینمای ایران و جایزه‌‌ی بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران در بخش سینمای جهان برای فیلم قاعده تصادف در سی و یکمین دوره‌‌ی جشنواره‌‌ی فیلم فجر از آن خود کرده است.

موسیقی فیلم ساخته‌‌ی استاد حسین علیزاده است، اصالتی پنهان و مسحور شدنی که در تک تک نت هایش موج می‌زند. بدون ذره‌ای تردید این موسیقی عنصر جدانشدنی از فیلم به حساب می‌آید. در نهایت ترکیب جملگی این عوامل باعث شده روایت بصری خاصی روایت شود.

همچنین، جایزه‌‌ی ویژه‌‌ی هیات داوران جشنواره‌‌ی بین المللی فیلم توکیو، جایزه‌‌ی ویژه‌‌ی هیات داوران جشنواره‌‌ی بین المللی فیلم مانهایم-هایدلبرگ و جایزه‌‌ی تماشاگران جشنواره‌‌ی سه قاره نیز از افتخارات او برای فیلم وارونگی است. بهزادی در سال ۱۳۸۵ مشاور فیلم نامه‌‌ی فیلم سینمایی نیوه مانگ ساخته‌‌ی بهمن قبادی نیز بوده است.

او همچنین فیلم‌های کوتاهی چون پدربزرگ، زیستن، امروز دوشنبه است، روز اول، تلافی، قصه‌های پدر (مجموعه‌‌ی ۱۰ فیلم کوتاه) و رفتیم لب رودخانه را ساخته است.

در انتهای نگاهی به فیلم تنها دو بار زندگی می‌کنیم باید متذکر شویم که این فیلم سرشار از جزییاتی است که با یک بار دیدن بر مخاطب گشوده نمی‌شود و نیاز به بارها و بارها توجه دارد، جزییاتی که به مدتی طولانی حتی چندین سال بر روح و جان مخاطب رسوخ می‌کنند و لذت شان تا ابد ماندگار.

پوستر فیلم تنها دوبار زندگی می کنیم

فیلمی که نامزد دریافت جایزه‌‌ی بهترین فیلم اول از جشنواره‌‌ی فیلم فجر، برنده‌‌ی جایزه بهترین فیلمنامه، برنده‌‌ی جایزه بهترین کارگردانی از جشنواره گرانادا اسپانیا، برنده‌‌ی جایزه‌‌ی بهترین بازیگر زن و مرد از جشنواره‌‌ی اوشین سینه‌فن هند، برنده‌‌ی جایزه‌‌ی بهترین فیلم جشنواره‌‌ی نت‌پک، نامزد دریافت جایزه‌‌ی بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر مرد، اسکرین آسیا پاسیفیک شده است و در جشنواره‌های شیکاگو، موزه‌‌ی هنرهای زیبای بوستون، مکزیکوسیتی، اوبین فرانسه و … به نمایش درآمده است.

شاید این مطالب هم خواندنی باشد:

وارونگی فیلمی از بهنام بهزادی؛ روایتی از آلودگی و وارونگی روابط یک شهر

مادر قلب اتمی ساخته‌ی علی احمدزاده

فیلم جوکر: قبل از دیدن Joker این مقدمه را بخوانید؛ افسانه، خیال، واقعیت یا دنیایی وارونه!