فیلم آذر ساخته‌ی محمد حمزه‌ای و نیکی کریمی

فیلم آذر به کارگردانی محمد حمزه ای، نویسندگی احسان بیگلری و تهیه کنندگی نیکی کریمی یکی از فیلم‌های قابل توجه این کارگردان است. فیلم آذر در سال ۱۳۹۵ ساخته شده و تاکنون در چند جشنواره‌ی خارجی با اقبال روبرو شده است. بازیگرانی چون نیکی کریمی، حمیدرضا آذرنگ، هستی مهدوی فر و فرید سجاد حسینی ایفای نقش کرده اند. در ادامه با تحلیل فیلم آذر با نت نوشت همراه باشید.

فیلم آذر ساخته‌ی محمد حمزه‌ای و تهیه کنندگی نیکی کریمی

فیلم آذر داستان زنی است که با به زندان رفتن شوهرش مجبور می‌شود که کار پیک با موتور برای رستوران خود را به تنهایی انجام دهد. به نظر می‌رسد که کارگردان دغدغه‌ی مطرح کردن مسئله یی از درون جامعه‌ی زنان را به تصویر بکشد اما تا چه اندازه در این موفق بوده است؟

در فیلم آذر باید گفت اولین اتفاقی که کمی باور نکردنی جلوه می‌کند، اصرار شخصیت آذر بر قهرمان بودن است که این اتفاق با اغراق همراه شده است. در مواجهه با فیلم آذر شاید به نظر بیاید که کارگردان تنها قصد داشته فیلمی در باب مسائل زنان بسازد و سپس به این ایده رسیده و آن را ساخته است.

این بدین معنی است که داستانی برای موضوعی ساخته شده است. می‌توان گفت فیلمنامه‌ی فیلم دارای استخوان بندی و خط داستانی استانداردی است. شخصیت‌های داستان نیز دارای پیچیدگی‌های کافی هستند به طوری که می‌توان همیشه آن‌ها را به به یاد آورد.

بیشتر بخوانید: فیلم مادر قلب اتمی کاری از علی احمدزاده؛ تیغ دو لبه سینمای ایران

در فیلم آذر باید گفت اولین اتفاقی که کمی باور نکردنی جلوه می‌کند، اصرار شخصیت آذر بر قهرمان بودن است

اما شاید با این دقت در اصول فیلمنامه نویسی دقت در پرداخت فیلم هم اتفاق می‌افتاد. انگار فیلم تنها دغدغه‌ی موانع و مسائل زنان را در اتفاقاتی بسیار بیرونی دیده است و این موضوع می‌تواند آذر را به فیلمی تکراری بدل کند.

در تحلیل فیلم آذر مسائلی چون نگاه مردان به زنان که بسیار جنسیت زده است و موانعی که سر راه او است تا بتواند فعالیت‌های عادی اجتماعی را انجام دهد مطرح می‌کند اما این اتفاقات به شکلی مطرح می‌شوند که شاید بیشتر ترحم برانگیز می‌نماید تا تفکر برانگیز.

نگاه جنسیت زده در جامعه تنها مختص زنان و یا مردان نیست. این نوع نگاه با تربیت وارد شخصیت انسان می‌شود و به مرور همان نگاه وسعت می‌یابد. پس کارگردان فیلم آذر نیز می‌توانست این نگاه را به شکلی ظریف تر و غیر تکراری تر مطرح کند تا فیلم را از ورطه‌ی کلیشه هایی چون آثار “تهمینه میلانی” که همه‌ی مشکلات را تنها در وجود مردان می‌بیند، نجات دهد.

بیشتر بخوانید: ویلایی‌ها فیلمی از منیر قیدی

در تحلیل فیلم آذر مسائلی چون نگاه مردان به زنان که بسیار جنسیت زده است و موانعی که سر راه او است تا بتواند فعالیت‌های عادی اجتماعی را انجام دهد مطرح می‌کند

در فیلم آذر باید گفت این اثر را شاید بتوان یادآور فیلم‌های اجتماعی زن محور بیست سال قبل دانست. می‌توان گفت که انتظار اکنون زنان جامعه‌ی ما چیزی فراتر از مسائل مطرح شده در آذر است. زنان بیش از آنکه قربانی نگاه‌‌های آزار دهنده مردان باشند، قربانی نگاه خودشان هستند و شاید اگر خود زنان نگاه شان را به خود نداشتند، مردان نیز ناگزیر به تغییر نگاه می‌شدند.

اما در فیلم‌های ایرانی ما تنها معنی فمینیسم را این می‌دانیم که تمام تقصیرات را بر روی دوش مردان بگذاریم.

آذر را می‌توان را می‌توان از نگاه دیگری نیز دید. نگاهی غیر از نگاه گفته شده که شخصیت آذر را زنی نشان می‌دهد که برای همسر خود فداکاری می‌کند. این فداکاری نیز می‌تواند “تم” یک فیلم باشد. اما حتی اگر از این منظر هم نگاه کنیم باز فیلم آذر را می‌توانیم در ورطه‌ی کلیشه‌ی و تکرار بیابیم.

بیشتر بخوانید: کایدو فیلم اثری از میلاد ثابت کار “معنی واقعی مستند”

انگار فیلم تنها دغدغه‌ی موانع و مسائل زنان را در اتفاقاتی بسیار بیرونی دیده است و این موضوع می‌تواند آذر را به فیلمی تکراری بدل کند.

مسئله‌ی دیگری که در این فیلم می‌تواند سوال برانگیز باشد، داستان‌های فرعی فیلم هستند. داستان‌های فرعی اغلب به دلیل پیش برد داستان و جذاب تر شدن آن بکار می‌آیند اما خرده داستان‌ها در “آذر” تا چه اندازه جذاب و دوست داشتنی هستند؟

نکته‌ی دیگر “گره گشایی” داستان فیلم آذر است که شاید بتوان گفت به ساده ترین شکل ممکن اتفاق افتاده است. و در آخر گفتنی است که بازیگران “آذر” توانسته اند بازی باورپذیری را به نمایش بگذارند.

بیشتر بخوانید: فیلم اروند کاری از پوریا آذربایجانی ؛ “اندوه ناتمام صد و هفتاد و پنج غواص”

شاید این مطالب هم خواندنی باشد:

فیلم Wonder Wheel چرخ شگفت انگیز ساخته‌ی وودی آلن

فیلم Lost Highway بزرگراه گمشده ساخته‌ی دیوید لینچ

فیلم Cold War جنگ سرد ساخته‌ی پاول پاولیکوفسکی