9 مهر (اول اکتبر)، روز جهانی سالمند

پیوند میان کودکان و سالمندان

سالمندان همواره نقش تأثیرگذاری در جامعه داشته و دارند؛ چه در جایگاه نسل‌های پیشین جامعه و چه در جایگاه حافظان و نگهبانان سُنت‌های ما. از سوی دیگر، باید به‌یاد داشت که سالمندان بسیار آسیب‌پذیرند. آنان دستخوش فقر و ناتوانی‌اند و با تبعیض‌هایی روبه‌رو هستند. با توجه به پیشرفت مراقبت‌های حوزهٔ بهداشت و درمان، جمعیّت سالمندان رو به افزایش است و از این رو، نیازهای آنان نیز افزایش می‌یابد.

اول اکتبر، روز جهانی سالمند، فرصت مناسبی است تا به مقابله با تبعیض سن‌گرایی پرداخته شود، و با بهبود وضعیت جامعه، در راستای ایجاد محیط مطلوب برای همه گروه‌های سنی گام برداشت.

اکنون سن ۷۰۰ میلیون نفر از مردم جهان، بیش از ۶۰ سال است، و تا سال ۲۰۵۰، به دو میلیارد نفر خواهد رسید. به بیان دیگر، در سال ۲۰۵۰، نزدیک به ۲۰ درصد جمعیت جهان سالمندان خواهند بود. اکنون قارهٔ آسیا بیش‌ترین شمار سالمندان را در خود جای داده است و قارهٔ آفریقا نیز بیش‌ترین رشد جمعیت این گروه از جامعه را به‌همراه دارد.

با همکاری «آژانس هدف‌های توسعهٔ پایدار» (SDGs)، موضوع روز جهانی سالمند در سال ۲۰۱۹، «گذر به‌سوی برابری میان گروه‌های سنی» انتخاب شده است.

چکیده برخی از هدف‌های اعلام شده برای روز جهانی سالمند در سال ۲۰۱۹ چنین است:

۱. جلب توجه همگان به نابرابری موجود میان گروه‌های سنی،

۲. آگاهی دادن به ضرورت مقابله با نابرابری سنی موجود و پیش‌گیری از پدید آمدن آن در آینده،

۳. توجه به تغییرهای ساختاری و اجتماعی در سیاست‌های روند زیستن،

۴. بازتاب بهترین دوره‌ها، آموزه‌ها و پیشرفت‌ها در روند از میان برداشتن نابرابری‌های سالمندی.

با مرور گذرا بر مشکلات و نابرابری‌های سالمندی، کوشش برای فراهم کردن وضعیت زیستی هرچه بهتر آنان، با برداشتن گام‌های کوچک از سوی خانواده، دوستان و آشنایانِ فرد سالمند، می‌تواند آغاز شود. افزون بر مراقبت‌های بهداشتی - درمانی، اقتصادی و اجتماعی که سالمندان نیاز دارند، توجه به سلامت روان سالمندان، تأثیر چشم‌گیری در کارآیی آن‌ها در جامعه و امید به زندگی در آنان خواهد داشت.

انسان از سال‌های نخست زندگی‌اش می‌کوشد با اجتماع خود به تعامل بپردازد، تا شاید از این راه، از بارِ تنهایی گریزناپذیر خود بکاهد. همچنان‌که هر فرد به برقراری ارتباط و تعامل برای بازآفرینی توانایی‌هایش نیازمند است، سالمندان نیز با نیازهای چه‌بسا شدیدتری، روبه‌رو هستند. از این رو تأکید و توجه به رابطه میان کودکان و سالمندان، نقش چشم‌گیری در تقویت روحیه آن‌ها می‌تواند داشته باشد. شکل‌گیری چنین پیوندهایی، برای هر دو گروه سنی سودمند خواهد بود: کودکان با تجربه‌های پیشینیان و گذشتگان خود می‌توانند آشنا شوند، و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها نیز با حضور کودکان در کنارشان، خاطره‌های دور و درازی را به‌یاد می‌آورند، و ثمره کوشش‌های خود را در نسل‌های آینده می‌بینند و فضایی امیدبخش و سرشار از شادی را تجربه می‌کنند.

با توجه به شعار امسال روز جهانی سالمند، «گذر به‌سوی برابری میان گروه‌های سنی»، شاید این روز بهانه کوچکی باشد تا اندکی به نیازهای روانی سالمندان بپردازیم، و با گام‌هایی کوچک، مانند ایجاد زمینه‌ای مناسب برای تعاملِ پویا میان کودکان و سالمندان، تنهایی آن‌ها را حتی برای چند دقیقه، از میان برداریم و به‌سوی برابری میان گروه‌های سنی پیش برویم.