رمان آلیس در سرزمین عجایب نوشته‌ی لوییس کارول

رمان آلیس در سرزمین عجایب Alice in Wonderland اثری است به قلم لوییس کارول انگلیسی Lewis Carroll که در سال ۱۸۶۵ منتشر شد. این رمان که در واقع برای کودکان نوشته شده‌ است، داستان خیالی سفر دختری است به نام آلیس که به دنبال خرگوش سفیدی، وارد یک حفره در زمین‌ می‌شود و از بدو ورودش به این حفره، با سرزمین عجایب و ماجراهای عجیب ور غریب رو به رو می‌شود. در ادامه با تحلیل رمان آلیس در سرزمین عجایب همراه نت نوشت باشید.

رمان آلیس در سرزمین عجایب نوشته‌ی لوییس کارول

در مورد رمان آلیس در سرزمین عجایب Alice in Wonderland باید گفت، سال‌ها بعد از انتشار، این اثر، الهام بخش پزشکان برای نام گذاری یک بیماری شد به نام سندروم آلیس در سرزمین عجایب.

در واقع مبتلایان به این بیماری توانایی تشخیص اندازه‌ی واقعی و اصلی اجسام را ندارند و آن‌ها را کوچک تر و یا بزرگ تر اندازه‌ی واقعیشان مشاهده می‌کنند. درست مشابه همین اتفاق را در رمان آلیس در سرزمین عجایب هم داریم که آلیس از وقتی پایش را در سرزمین عجایب می‌گذارد، با خوردن معجون یا بیسکوییت یا هر خوراکی دیگری از این سرزمین، جثه‌اش تغییر می‌کند و بزرگ یا کوچک می‌شود.

بیشتر بخوانید: ابله نوشته‌ی فئودور داستایفسکی

طراحی جلد رمان آلیس در سرزمین عجایب – اولین نسخه ۱۸۶۵

شاید در تحلیل رمان آلیس در سرزمین عجایب بتوان گفت: در واقع داستان لوییس کارول Lewis Carroll داستان بزرگ شدن و کوچک شدن است. و به نوعی این تغییر اندازه‌ها زاویه‌ی دید آلیس را نسبت به اتفاقات اطراف و کاراکترهای اطرافش تغییر می‌دهد.

جالب اینجاست که این‌ بزرگ و کوچک شدن بعد از ورود آلیس به حفره شکل می‌گیرد و در جای جای داستان، آلیس برای رسیدن به یک هدف و تطبیق با سرزمین عجایب، مجبور است تغییر اندازه دهد.

نکته‌ی دیگر اینجاست که لوییس کارول نیز به این بیماری مبتلا بود اما از آن مطلع نبود تا در نهایت روانپزشک انگلیسی به نام جان تاد، بیماری وی را شناسایی و کشف کرد. درباره رمان آلیس در سرزمین عجایب باید گفت: داستان با یک اتفاق شروع می‌شود و با تمایل کودکانه‌ی آلیس برای عبور از حفره‌ای کوچک و ورودش به دنیایی دیگر ادامه می‌یابد.

به نوعی می‌توان گفت که الیس با ورود به حفره، به آرزوهای غیرواقعی و حتی دست نیافتنی و نامحسوس و عجیبش می‌رسد و با موجودات عجیب در سرزمینی رویایی آشنا می‌شود.

بیشتر بخوانید: رمان سقوط نوشته‌ی آلبر کامو

لوییس کارول نیز به بیماری سندرم آلیس در سرزمین عجایب مبتلا بود اما از آن مطلع نبود تا در نهایت روانپزشک انگلیسی به نام جان تاد، بیماری وی را شناسایی و کشف کرد.

کارول با هدف آموزش و در کنارش سرگرمی بچه‌ها، به نوعی، بازیه منطق را شکل می‌دهد. منطقی که، کارکرد آن در وهله‌ی اول، داشتن ایده‌ای شفاف است و بعد قراردادن ایده‌ها در موقعیت سازمان یافته و در انتها شناخت و اصلاح اشتباهاتی است که در استدلال هایمان پیش می‌آید و عامل سردرگمی است.

اگر با همین روال پیش برویم در می‌یابیم که سرزمین عجایبی که آلیس در آن پا می‌گذارد، پر از آشفتگی است. به صراحت می‌توان گفت دلیل آشفتگی آلیس در طول سفرش به سرزمین عجایب، خود همین سرزمین عجایب است؛ چرا که تمامی دنیای او با عجایب، رویا و اصول غیرمنطقی و تصادف محور رو به رو است.

اما نکته‌ی حائز اهمیت در داستان آلیس در سرزمین عجایب اینجاست که گرچه آلیس خودش را در جهان عجیب و تازه‌ای می‌یابد و تجربیات و انتظارات را نقض می‌کند ولی در عین حال می‌کوشد تا مسائل را از طریق تجربه، مشاهده و آگاهی درک کند و منطق مطرح شده را بوسیله‌ی کشف و تجربه گرایی پاسخگو باشد.

بیشتر بخوانید: رمان رگتایم Ragtime نوشته‌ی ادگار لورنس دکتروف

تصویر سازی Jessie Willcox Smith مربوط به رمان آلیس در سرزمین عجایب ۱۹۲۳

لوییس کارول در واقع آلیسِ کودک را وارد دنیای جدیدی می‌کند که بزرگسال هم در آن وجود دارد ولی به هیچ وجه او را هم‌سطح بزرگسال به حساب نمی‌آورد.

شاید آلیس را بتوان دختر بچه‌ای در نظر گرفت که زندگی با بزرگسالان و چهارچوب‌های رفتاری خاص و سبک و سیاق زندگی و طبقه‌ی اجتماعی اش، کودکی‌اش را دچار معناباختگی کرده است و فقط مجبور است از اسلوب و فرمایشات بزرگسالان الگو برداری کند.

شاید رفتن به پایین از حفره خرگوش یکی از رویدادهای مهم و تاثیرگذاری است که به تعبیری می‌تواند معنای بازگشت دوباره آلیس به کودکی گم‌شده و معنا باخته‌اش باشد.

به نوعی در ادامه‌ی تحلیل رمان آلیس در سرزمین عجایب می‌توان گفت: سرزمین عجایبی که آلیس در آن پا می‌گذارد، دنیای ذهن آلیس است.

بیشتر بخوانید: رمان لیدی ال Lady L. نوشته‌ی رومن گاری

به زعم نویسنده، کودک همواره مورد تهدید قرار دارد. و اولین تهدیدی که او را به خطر می‌اندازد، دنیای بزرگسالان است.

داستان رمان آلیس در سرزمین عجایب، درباره‌ی بزرگ شدن است و بزرگ شدن می‌تواند تراژیک و سخت و ترسناک باشد. در واقع نکته‌ی دیگری که بوجود می‌آید. به زعم نویسنده، کودک همواره مورد تهدید قرار دارد. و اولین تهدیدی که او را به خطر می‌اندازد، دنیای بزرگسالان است.

کودکانی که کارول در در آلیس در سرزمین عجایب خلق می‌کند، فارغ از نوع موجودیت و وجودیتشان، در هر حال مورد تهدید بزرگسالان هستند. از ابتدای ورود آلیس به سرزمین عجایب و داستانی که برداران دو قلو تعریف می‌کنند گرفته تا انتهای اثر و محاکمه‌ی آلیس در دادگاه. در این‌ اثر، تهدید و وضعیت شکنندگی کودک درهمه ابعاد است.

آلیسِ کودک، حتی از نظر منطق و فکر کردن هم مورد تهدید دنیای بزرگسالان قرار می‌گیرد. این کودک باید سال‌ها کوشش کند تا منطق دنیای بزرگسالان را تشخیص دهد و درک کند تا بتواند به زندگی اس ادامه دهد.

بیشتر بخوانید: رمان مرشد و مارگاریتا نوشته‌ی میخائیل بولگاکف

سرزمین عجایبی که آلیس در آن پا می‌گذارد، دنیای ذهن آلیس است.

در واقع نکته‌ای که در مورد رمان آلیس در سرزمین عجایب شفاف می‌شود این است که تلاش بی وقفه و ادامه دار کودک، از کودکی را می‌بینیم تا بتواند زنده بماند و زندگی کند در این دنیای عجیب و غریب. اینجاست که به وضوح می‌توان گفت دیگر این اثر را نمی‌توان فقط رویایی و زیبا و کودکانه دانست بلکه فی الواقع با داستانی ترسناک مواجه ایم که شاید به ظاهر خوش رنگ و لعاب باشد ولی در بطن قضیه این چنین نیست.

در انتهای بررسی رمان آلیس در سرزمین عجایب باید اضافه کرد که این اثر، در واقع داستان کودکی است که می‌خواهد قواعد و اصول دنیای جدید را یاد بگیرد و این دنیای جدید همان دنیای بزرگسال است که آلیس مجبور است برای ادامه‌ی بقای خود، قواعد و اصول این دنیا را بیاموزد.

شاید این مطالب هم خواندنی باشد:

دکتر جکیل و مستر هاید نوشته‌ی رابرت لوییس استیونسن؛ تمایزهای خیر و شر

پدرو پارامو نوشته‌ی خوآن رولفو؛ این آبادی پر پژواک

قلعه حیوانات نوشته‌ی جورج اورول: همه برابرند بعضی‌ها برترند!