به نقل از دکتر فرخانی متخصص طب فیزیکی روش درمان دستی به درمان "به وسیله" گفته میشود و در مورد عضلات، تاندونها، رباطها و مفاصل تحت عمل جراحی استفاده میشود. با محاسبه گروه گستردهای از تکنیکهای انجام شده توسط فیزیوتراپیستهای آموزش دیده، درمانهای دستی ممکن است شامل حرکت دادن مفاصل در جهتهای خاص برای بازیابی حرکت (تحرک مفاصل)، کشش عضلات، حرکات منفعل و حرکات طراحی شده برای بهبود فعال سازی عضلات باشد. همچنین از تکنیکهای خاصی در بافت نرم برای بهبود تحرک و عملکرد بافتها، اعصاب و ماهیچهها استفاده میشود.
علاوه بر این، اثرات درمانی طبیعی لمس انسان یک جنبه اساسی در فلسفه درمانی است. بیشتر بیماران در هنگام استفاده از درمان دستی و همراه با ورزش و آموزش، از بهبودی سریعتر و احساس بهتری برخوردار میشوند.
تکنیکهای دستی درمانی
تکنیکهای بافت نرم
تکنیکهای بافت نرم شامل این موارد هستند.
• ماساژ دادن
• تخلیه دستی لنف
• تحرک بافت نرم
• تحرک عملکردی
• تحرک زخمها
• رفع گرفتگی عضلات
• درمان کرانیوساکرال
• تکنیک انتشار فعال (ART)
• گرستون
تکنیکهای مفصلی
تکنیکهای مفصلی شامل این موارد هستند:
• تحریک مفاصل
• دستکاری و رانش مفصل
• تکنیکهای انرژی درمانی عضلانی
• تکنیکهای ضربه آزاد
• کشش
به نقل از متخصص ستون فقرات در حالی که برخی از این تکنیکها مانند سایر روشهای شناخته شده یا معمول نیستند، اما اکثر ما نوعی روش دستی درمانی را در طول زندگی خود تجربه کردهایم. گرفتن ماساژ یکی از بهترین رفتارهای درمانی است که میتوانید به اکثر افراد بدهید. هرکسی که یک عمل جراحی زیبایی بینی را تجربه کرده است، مطمئناً یکی از این نوع روشهای دستی درمانی را تجربه کرده است و چه کسی برای کاهش استرس و سردرد به کسی ماساژ نشسته نداده است؟!. اگر کمی در مورد آن فکر کنید، غالباً انسان ناخودآگاه پوست خود را مالش میدهد و یا در یک لحظه استرس زا در طول روز، راه دیگری برای خود تسکین مییابد.
این کار برای چه چیزی خوب است؟
برای چه نوع آسیبها یا مشکلاتی درمان دستی مفید است؟ در اینجا لیستی از این موارد وجود دارد:
• گردن درد: آسیب دیسک گردن ، اسپاسم عضلانی، درد در ناحیه دنده، گردن درد بعد از عمل
• درد پایین کمر :آسیب به دیسک، ضعف/ فشار بر روی مفاصل صورت، گرفتگی نخاع، کمردرد بعد از عمل
• درمان کمر درد یا ستون فقرات و قفسه سینه
• سردرد: سردردهای تنشی، میگرن
• عملکرد TMJ
• درد باسن: ضعف مفصل ران، درد مفاصل باسن یا مفصل ران، بورسیت لگن، تعویض مفصل ران بعد از عمل
• درد زانو: اختلال عملکرد پاتلوفمورال، تاندونیت، درد زانو بعد از عمل تعویض کامل زانو
• درد مچ پا: گرفتگی مچ پا، درد مزمن مچ پا، آرتروز مچ پا، درد مچ پا بعد از جراحی
• درد شانه: دیسکینزی کتف، کپسولیت شانه، درد شانه بعد از عمل
• فیبرومیالژیا
برای توضیح اهمیت درمان دستی در درمان فیزیوتراپی میتوان گفت که درمان دستی فقط گیلاس بالای بستنی نیست، بلکه بیشتر شبیه به قاشقی است که باید بستنی خود را با آن بخورید. میتوانید روشهای دیگری برای خوردن یک بستنی از یک ظرف را امتحان کنید، اما هیچ یک از آنها به اندازه استفاده از یک قاشق آسان، صاف، لذت بخش و یا به همان اندازه مؤثر نیستند. همین مسئله را میتوان در مورد دستی درمانی نیز گفت. مطمئناً شما میتوانید فیزیوتراپی را پیدا کنید که از این رویکرد استفاده نمیکند، اما هرگز نمیدانید که آیا میتوانستید سریعتر از شر صدمه خود رها شوید یا به کمک یک فیزیوتراپی درمان دستی به یک سطح بالاتر از بهبودی برسید یا خیر. این نوع کار مانند تلاش برای تعویض روغن اتومبیل شما است بدون آن که آچار فیلتر روغن برای شل کردن فیلتر قدیمی و سفت کردن فیلتر جدید وجود داشته باشد. شما هنوز هم میتوانید روغن را عوض کنید، اما مطمئناً خیلی سخت تر است و خیلی بیشتر طول میکشد و بدون فیلتر جدید، اصلا چرا روغن را عوض میکنید؟ این کار ناقص است. درست مانند فیزیوتراپی بدون درمان دستی. (برگرفته از سایت طب فیزیکی دکتر فرخانی )
پس چرا همه فیزیوتراپها تکنیکهای درمان دستی را انجام نمیدهند؟
تقریباً هر فیزیوتراپی نوعی تکنیک درمان دستی را در یک جلسه یا جلسات دیگر انجام میدهد. اما چرا هر زمان که میتواند به روند توان بخشی کمک کند، از آن استفاده نمیکنیم؟ برای یادگیری مهارت انجام تکنیکهای درمان دستی، زمان، مهارت و توانایی فراوانی لازم دارد. برای اینکه بتوانید مشکلات مربوط به بافت نرم و مفاصل را با دستان خود به تنهایی ارزیابی کنید، بدون کمک به تصویربرداری (بافت نرم و محدودیتهای مفاصل به طور معمول در اکثر تصویربرداریها به هر حال مشاهده نمیشود، به غیر از ابزار جدید و نادر تصویربرداری اسکلتی عضلانی). به توانایی ویژهای برای احساس این تفاوت در قوام بافت نیاز است. این هم یک استعداد و هم یک مهارت حرکتی و حسی است که برای تسلط به زمان و صبر نیاز است، که شاید هر تمرین کنندهای نتواند یا نخواهد آن را دنبال کند.
آیا درمان دستی بی خطر است؟
در صورتی که:
• شما مشکل گردش خون دارید که بر ستون فقرات شما تأثیر میگذارد.
• پوکی استخوان دارید.
• شما دچار بیماری بدخیم یا التهابی در ستون فقرات هستید.
• اخیرا شکستگی یا جابجایی دارید.
• شما داروهای ضد لخته خون یا رقیق کننده خون مصرف میکنید (به عنوان مثال وارفارین، هپارین).
جدیترین خطرات پوکی استخوان و کایروپراکتیک شامل سکته مغزی و صدمه به نخاع بعد از دستکاری گردن است با این حال، بروز این مشکلات جدی بسیار نادر است. اندکی ناراحتی برای چند ساعت در محل دستکاری بسیار شایع است.
تفاوت فیزیوتراپی درمان دستی با سایر روشهای درمانی چیست؟
به نظر میرسد که درمان دستی مانند دیگر روشهای درمانی مانند ماساژ، کایروپراکتیک یا سایر روشها است. با این حال، یک تفاوت اساسی آن، در فرایند ارزیابی درمان و ادغام درمان دستی با برنامه ورزشی مخصوص بیمار است.
فیزیوتراپی دستی مبتنی بر معاینه دقیق الگوهای حرکتی بیمار، از جمله محدودیتهای حرکتی و حرکات جبرانی است که میتواند از بهبودی جلوگیری کند. ارزیابی به طور مداوم و در طول درمان انجام میشود و این تکنیکها برای جبران پاسخ بیمار به درمان ارائه شده تغییر مییابد. تحقیقات نشان داده است که مؤثرترین درمانها شامل مداخلات درمان دستی است که با تمرینات خاصی برای بازیابی عملکرد انجام میشود.
مزایا
درمانگران ارتوپدی دستی شرایطی مانند درد حاد و مزمن را که بر روی همه نواحی بدن تأثیر میگذارد، درمان میکنند. در صورت آسیب دیدگی باعث ایجاد محدودیتهایی در بافت نرم و مفاصل میشود که باعث ایجاد درد در حین حرکت میشوند، درمان دستی میتواند باعث افزایش تحرک، کاهش درد و ترمیم عملکرد طبیعی بافتهای نرم و مفاصل شود.
چگونه دستی درمانی انجام میشود؟
دستی درمانی با این فرض انجام میشود که بدن یک ارگانیسم است که از بسیاری از سیستمها و بخشهای وابسته به هم تشکیل شده است، که هر یک از آنها باید از نظر سلامت کلی در تعادل باشند. در بدن ما خطوط تنشی وجود دارد که ناشی از استرس، بیماری و آسیب است. پزشکان با این خطوط آشنا هستند و الگوهای جبران این آسیبها را فعال میکنند.
هدف از یک درمان دستی این است که این خطوط تنش را کاهش داده و از این طریق نشاط طبیعی بدن را بازیابی کند.
انواع روشهای درمان دستی که استفاده میشود:
درمان دستی
درمان دستی روشی است که به عدم تعادل عملکردی و ساختاری بدن کمک میکند، از جمله اختلالات اسکلتی عضلانی، عروقی، عصبی، ادراری، تنفسی، گوارشی و لنفاوی. این یک تکنیک شگفت آور است که پویایی حرکت و تعلیق در واکنش به اندامها، غشاها، فاسیا و رباط ها را ارزیابی و درمان میکند. خطوط کششی بافت میتواند باعث کشش در سیستم اسکلتی عضلانی شود. با اتصال به این خطوط، تنش بافتی برای تسهیل رهاسازی بافت و عضلات، حلقه مفقوده در مشکلات مزمن ارتوپدی است که به پروتکلهای توانبخشی استاندارد پاسخ ندادهاند. درمان دستی ارتباطات اختصاصی بدن را افزایش میدهد، در نتیجه فرد را زنده میکند و علائم درد، اختلال عملکرد و ضعف را برطرف میکند.
منوال تراپی کرانیوساکرال
منوال تراپی کرانیوساکرال یک روش آرام درمان دستی برای ارزیابی و تقویت عملکرد سیستم فیزیولوژیکی بدن به نام سیستم کرانیوساکرال است که از غشاها و مایع مغزی نخاعی که مغز و نخاع را احاطه کرده، محافظت میکند. با استفاده از یک لمس نرم که به طور کلی بیش از 5 گرم یا در مورد وزن نیکل نباشد، درمانگر فشاری در سیستم کرانیوساکرال منتشر میکند که عملکرد سیستم عصبی مرکزی را نیز بهبود میبخشد.
درمان دستی عصبی
دستکاری عصبی یک تکنیک ملایم است که روابط مکانیکی بین قاب سخت ستون فقرات تا دورا و بافت عصبی را بررسی میکند. این روشها ارزیابی و درمان رفع محدودیتهای اجزای سخت شامه و عصبی که معمولاً با بخشهای اسکلتی عضلانی متحد نشدهاند، فراهم میکند. دستکاری عصبی محدودیتهای عصبی موضعی را شناسایی و رفع میکند و در عین حال تأثیر این تثبیتهای موضعی بر بقیه بدن را بررسی میکند و با دستیابی به این رابطه، الگوهای اختلال عملکردی جامع تری را برطرف میکند.
انتشار میوفاشیال
انتشار میوفاشیال یک تکنیک مفید و مؤثر است که شامل اعمال فشار پایدار و ملایم برای رفع محدودیت بافت همبند میوفاشیال برای از بین بردن درد و بازیابی حرکت است.
ضربه تراپی برای رفع گرفتگی
این نیز یک روش دستی درمانی است که برای درمان درد و اختلال در عملکرد عضلات و مفاصل استفاده میشود. موقعیت مکانی برخی عضلات منفعل بدن سبب اسپاسم شده و مفاصل ناکارآمد به سمت موقعیتهای راحت یا سهولت بافتی که باعث فشرده سازی یا کوتاه شدن ساختار آنها میشود، کشیده میشوند.
میوتراپی
نقاط محرک در عضله را آزاد کرده و بدین ترتیب عضلات را به عملکرد مناسب خود باز میگرداند.
انرژی درمانی
بازگرداندن تعادل و به جریان انداختن انرژی سیستم بدن است. برای کسب اطلاعات بیشتر بر روی لینک زیر www.mbassociates.com کلیک کنید.
در این سایت همه تکنیکهای درمان مالشی که توسط ماساژ درمانی، فیزیوتراپیستها و متخصصین درمان دستی در سراسر جهان آموزش داده میشود، آورده شده است. لازم است برای هر فرد روش مناسب یا ترکیبی از این تکنیکها مطابق با شرایط وی اعمال شود.