6 آبان (28 اکتبر)، روز جهانی انیمیشن

از سال ۲۰۰۲، «انجمن بین‌المللی سازندگان و دوست‌داران فیلم‌های انیمیشن» «آسیفا ASIFA»، ۲۸ اکتبر (ششم آبان) را روز جهانی انیمیشن یا پویانمایی معرفی کرده است. این انجمن هر ساله با فرارسیدن این روز، از پوستر رسمی آن رونمایی می‌کند و کشورهای جهان را به برگزاری کارگاه‌ها و رویدادهایی در پیوند با جهان انیمیشن فرامی‌خواند.

آسیفا با برشمردن کاربردهای گوناگون انیمیشن یا پویانمایی در جهان امروز، آن را مانند یک فرم هنری معرفی می‌کند که روش‌ها و هدف‌های گوناگونی را همراه خود دارد. جدا از روش‌های گستردهٔ ساخت یا پویانمایی (انیمیشن)، مانند «استاپ موشن»، زنده‌نگاری عروسکی، زنده‌نگاری خمیری و ...، انیمیشن با هر زبان و گویش، و گاه حتی بی‌کلام، ابزاری برای تعامل فرهنگی میان انسان‌ها است.

در جهان کنونی، انیمیشن یکی از همگانی‌ترین ابزار سرگرمی، برای همه رده‌های سنی به شمار می‌آید. با گذر زمان، و با پیشرفت روش‌های ساخت انیمیشن، تمرکز و توجه بیش‌تر فعالان به‌سوی ایده‌های پنهان در هر انیمیشن گرایش یافته است، زیرا روش‌های ساخت هر اندازه دست‌نیافتنی باشد، کم‌کم آموختنی خواهند بود. اما آن‌چه انیمیشن‌های برتر جهان را از دیگر آثار یا پویانمایی جدا می‌کند، ایدئولوژی و محتوای به‌کار رفته در هر اثر است. موضوع تولید محتوا، جایگاه مهم‌تری را در رسانه‌های هنری کنونی انجام می‌دهد.

نشانه‌های پیدایش انیمیشن در ایران به ۵۲۰۰ سال پیش، در «شهر سوختهٔ سیستان و بلوچستان باز می‌گردد. سفالینه‌ای که در این منطقه یافت شد و اکنون در «موزه ملی ایران» نگه‌داری می‌شود، نخستین کوشش‌ها برای ساخت انیمیشن در جهان می‌تواند شناخته شود. نقش‌های ساده آمده بر روی این سفالینه، نقش بزی در حال جهیدن بر روی درخت و خوردن برگ آن را نشان می‌دهند.

فراورده‌های انیمیشن شرکت‌های سرشناس جهان، با بودن فضای مجازی، با شتاب به فضای رسانه‌ها ورود پیدا می‌کنند و در اندک مدت شناخته می‌شوند. معرفی پیش‌گامان هنر انیمیشن در روز جهانی انیمیشن در ایران و آثار ارزشمندشان به کودکان، آغاز شایسته‌ای برای برانگیختن حس کنجکاوی به تاریخ این هنر و دیگر هنرهای ایران، در کودکان می‌تواند باشد.

«نورالدین زرین‌کِلک»، پدر انیمیشن ایران در سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶، ریاست آسیفا را بر عهده داشته است. او جایزه‌های گوناگونی برای ساخت انیمیشن کوتاه «دنیای دیوانه دیوانه دیوانه» به‌دست آورده است. از دیگر آثار زرین‌کِلک به «وظیفهٔ اوّل» و «آتل متل» می‌توان اشاره کرد.

از دیگر پیش‌گامان هنر انیمیشن ایران، «فرشید مثقالی»، «مرتضی ممیز» و «علی‌اکبر صادقی» هستند. علی‌اکبر صادقی با سبکی آمیخته از نقاشی قهوه‌خانه‌ای ایران و اساطیر و فرهنگ ایرانی، در کارنامهٔ هنری خود انیمیشن‌های گوناگونی را مانند «گلباران»، «من آنم که»، «ملک خورشید»، «رخ» و «هفت شهر» دارد. فیلم‌های انیمیشن رخ، گلباران و من آنم که، به شیوهٔ نقاشی متحرک آفریده شده‌اند و جایزه‌های گوناگونی را دریافت کرده‌اند.

با هم چند انیمیشن ببینیم: