رمان سنگ صبور نوشته‌ی صادق چوبک؛ زندگی آلوده این چند نفر

سنگ صبور رمانی است به قلم صادق چوبک نویسنده‌ی مشهور ایرانی. این رمان اولین بار در دی ما ۱۳۴۵ به چاپ رسید. رمان‌ها و داستان‌های کوتاه بسیاری از این نویسنده نامی ایرانی به چاپ رسیده است که همه در خور خواندن و تامل برای مخاطبین و علاقمندان این سبک داستان است. درونمایه‌ی این رمان بسیار زیبا طراحی شده است. خشونت، فقر مالی و فرهنگی، خرافه، باورهای غلط دینی، وضعیت جامعه‌ی ایرانی بعد از حمله‌ی اعراب همه از درونمایه‌ها و مسائل مطرح شده در بطن رمان سنگ صبور می‌باشد. در ادامه با بررسی و تحلیل رمان سنگ صبور با نت نوشت همراه باشید.

رمان سنگ صبور

زندگی آلوده این چند نفر

صادق چوبک متولد تیرماه ۱۲۹۵ در شهر بوشهر است و رمان سنگ صبور را هم به زادگاهش بوشهر تقدیم کرده است. و در تیر ماه ۱۳۷۷ در برکلی آمریکا درگذشت. و بنا به وصیتش جسدش را سوزاندند. مجموعه داستان انتری که لوطیش مرده بود و رمان تنگسیر و سنگ صبور از آثار نامی اوست.

بسیاری از گناهان و بدی‌های این افراد را ناشی از تاثیر جامعه و افراد آن می‌داند. این رمان تماما سیاه است و امید و نقطه‌ی روشنی در آن دیده نمی‌شود.

رمان سنگ صبور ماجرای افرادی است که در یک خانه‌ی اجاره‌ای حیاط دار قدیمی در اتاق‌های مجزا زندگی می‌کنند. زنی از ساکنین این خانه به نام گوهر ناپدید شده است و این سرآغاز ماجراهاست.

داستان بصورت تک گویی بیرونی یا تک گویی نمایشی از زبان شخصیت‌های مختلف بیان می‌شود. سنگ صبور بیست و چهار فصل دارد و در هر فصل داستان را از زاویه‌ی دید شخصیت‌های مختلف داستانی می‌بینیم.

احمد آقا، بلقیس، کامل زری، جهان سلطان، سیف القلم شخصیت هایی هستند که داستان را از زاویه دید آن‌ها می‌بینیم. انتخاب این فرم داستانی به خواننده امکان می‌دهد که به تمام زوایای تاریک داستان نوری تابانده شود و این به اصطلاح چند لتی شدن داستان شده است که صداهای شخصیت‌های بیشتری در داستان شنیده شود که هر یک دایره‌ی لغات، لحن و لهجه‌ی مختص خود را دارد.

اما خب در بکارگیری این فرم زیاده روی هایی هم شده است. مثلا حتی حذف شخصیتی مثل جهان سلطان به داستان و روند آن آسیبی نمی‌زند و یا گاهی بیان یک اتفاق داستانی از زاویه‌ی دید یک نفر کفایت می‌کرد و شرح آن از زبان دیگر تنها محدود به بکارگیری زبان و لهجه‌ متفاوت است.

بیشتر بخوانید: انتری که لوطی‌اش مرده بود اثر صادق چوبک

انتخاب این فرم داستانی به خواننده امکان می‌دهد که به تمام زوایای تاریک داستان نوری تابانده شود و این به اصطلاح چند لتی شدن داستان شده است که صداهای شخصیت‌های بیشتری در داستان شنیده شود که هر یک دایره‌ی لغات، لحن و لهجه‌ی مختص خود را دارد

هشت فصل داستان را احمدآقا، پنج فصل را بلقیس، شش فصل را کاکل زری، چهار فصل را جهان سلطان، و یک فصل را سیف القلم روایت می‌کند. شخصیت‌های داستان در دل روایت اتفاق گم شدن گوهر خانوم به شرح سرگذشت خود نیز می‌پردازند و اتفاق گم شدن زن بهانه‌ای می‌شود تا هر یک زندگی خود و نقش خود در این اتفاق را مرور می‌کند.

و از این رهگذر ما با زندگی هر یک از این افراد آشنا می‌شویم. و بهتر بگویم با سیر سقوط هر یک از این افراد از جایگاهی که قبلن بوده اند تا زندگی امروز آشنا می‌شویم. شخصیت پردازی‌های صادق چوبک در این رمان بسیار دقیق و جزئی تصویر شده اند. از ویژگی‌های جسمی تا ویژگی‌های روحی همه بصورت جزئی به کلمه در آمده اند. شخصیت‌های رمان بسیار باورپذیرند.

بیشتر بخوانید: داستان کوتاه عدل اثر صادق چوبک

صادق چوبک متولد تیرماه ۱۲۹۵ در شهر بوشهر است و رمان سنگ صبور را هم به زادگاهش بوشهر تقدیم کرده است. و در تیر ماه ۱۳۷۷ در برکلی آمریکا درگذشت.

بسیاری صادق چوبک را پیرو مکتب ناتورالیسم می‌دانند. که درباره‌ی سیاهی‌ها و زشتی‌های جامعه به زبان ساده‌ای می‌نویسد. در سنگ صبور نیز شخصیت‌ها از طبقه‌ی فرودست جامعه انتخاب شده اند و رمان داستان زندگی هر یک از این آدمهاست احمدآقا که شخصیت نویسنده‌ی این رمان است نویسنده‌ای که تصمیم دارد داستان این آدم‌ها را بنویسد. شاید به نوعی او بدل صادق چوبک باشد و در مورد انگیزه‌ی نوشتن از این همه زشتی و سیاهی این گونه می‌نویسد:

آخه این چه نوشتنی داره؟ تو میدونی برای نوشتن زندگی آلوده و چرک این چند نفر، آدم ناچاره چه لغات و کلمات طرد شده‌ای را روی کاغذ بیاره؟ اونوخت جواب مردم رو چی بدم؟ آخه شاش و گه و چرک و خون و فحش بده آدم رو کاغذ بیاره. اینا بده، مهوعه. آدم دلش آشوب میفته. حیف نیس؟

مگه نمی‌بینی زندگی گوهر و جهان سلطون چه جوره؟ سر و کارشون با چیه؟ تو بهشت زندگی می‌کنن؟ تو پر قو غلت می‌زنن؟ تو میخوای زبون سعدی رو تو دهن اونا بذاری؟ اینا زندگیشون اینه که می‌بینی و زبونشونم همینه که از صب تا شوم می‌شنوی. تو منتظری جهان سلطون از فلسفه‌ی ملاصدرا حرف بزنه؟ تو یادت رفته که حقایقی هم هس. اگه بخوای چشاتو ببندی و نخوای حقیقت رو ببینی و آنوخت نویسنده هم باشی که نمیشه.

بیشتر بخوانید: داستان کوتاه قفس اثر صادق چوبک

رمان سنگ صبور

بیشتر بخوانید: داستان کوتاه بعدازظهر آخر پائیز اثر صادق چوبک

باورهای دینی و خرافی باعث فرو رفتن هر چه بیشتر زندگی این افراد در بدبختی و فقر است. همانطور که می‌بینیم در حرم شاه چراغ دماغ کاکل زری خون می‌آید و همین باعث می‌شود تا برچسب حرام زادگی بر او زده شود و مادر و فرزند را از خانواده طرد کنند و سپس مادر که از خانواده و جامعه طرد شده است، برای گذران زندگی به تن فروشی روی می‌آورد.

تصویری که صادق چوبک از جامعه‌ی ایرانی در آن زمان و افراد فرودست جامعه می‌دهد همان طور که پیشتر در این متن آمده است به قدری دقیق و جزیی است که شناخت زیادی از جامعه و این طبقه‌ی اجتماعی و ویژگی‌های روحی و نحوه‌ی زندگی و تفکر آن‌ها به ما می‌دهد. . صادق چوبک با بیان سرگذشت هر یک ار این افراد به نقش جامعه در شکل گیری شخصیت و جایگاه امروزی این افراد می‌پردازد.

بسیاری از گناهان و بدی‌های این افراد را ناشی از تاثیر جامعه و افراد آن می‌داند. این رمان تماما سیاه است و امید و نقطه‌ی روشنی در آن دیده نمی‌شود. شخصیت‌ها هر چه بیشتر دست و پا می‌زنند بیشتر در بدبختی فرو می‌روند و نجات دهنده‌ای وجود ندارد.

از دیگر آثار این نویسنده می‌توان به ترجمه شعر کلاغ نوشته‌ی ادگار آلن پو، مجموعه داستان روز اول قبر اشاره کرد. از روی رمان تنگسیر فیلمی به همین نام در سال ۱۳۵۲ توسط امیر نادری ساخته شده است.

شاید این مطالب هم خواندنی باشد:

انتری که لوطیش مرده بود نوشته‌ی صادق چوبک

رمان رهش نوشته‌ی رضا امیرخانی؛ تهران گَرِ گورِ بی‌درخت!

خلاصه رمان تنگسیر نوشته‌ی صادق چوبک