یاقوت سرخ طارم قربانی طلای سبز

مردم استان زنجان از دیرباز علاقه‌ بسیاری به مصرف محصول انار مرغوب طارم دارند و با ارایه سالانه این مصحول به بازار، پایین آمدن میزان آن را نسبت به سال قبل احساس می کنند و این نگرانی وجود دارد که باغ های زیتون جای باغ های انار را بگیرد و در آینده فقط نامی از این محصول باقی بماند.

برداشت انار از نیمه دوم شهریور در شهرستان طارم آغاز می‌شود و بطور معمول تا پایان مهر ماه تداوم می‌یابد که بخشی از این محصول به صورت تازه‌خوری و بخشی دیگر نیز به منظور تهیه رب انار، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

یک شهروند طارمی، گفت: رفته رفته، باغ های انار شهرستان طارم تبدیل به باغ های زیتون می‌شود و شهروندان طارمی نگران از میان رفتن این محصول خاص و پرطرفدار شهرستان هستند.

جعفر علی‌محمدی افزود: هرچند زیتون به عنوان یک محصول راهبردی و پرسود است اما این انصاف نیست که جای این یاقوت سرخ و سفید طارم را بگیرد.

یک کارشناس محصولات باغی و کشاورزی نیز گفت: زیتون به‌عنوان یک محصول پردرآمد و صادراتی، طرفداران زیادی را در بین باغداران پیدا کرده است و از سویی نیز آفت کرم گلوگاه انار موجب شده است تا صاحبان باغ های انار این شهرستان رفته رفته روی به کاشت درخت زیتون بیاورند.

رضا محبوبی افزود: متاسفانه این آفت، بلای جان باغ ها و محصول تولیدی انار طارم شده است و در مواقع آفت زدگی انار فقط به ظاهر سالم در حالی که داخل آن گندیده و غیرقابل مصرف است.

این کارشناس اظهار داشت: محصول انار سفید دانه درشت طارم، خاص بوده و به جرات می‌توان گفت که زبانزد است اما کرم گلوگاه که مبارزه شیمیایی نیز تاثیری در از بین بردن این آفت ندارد باعث شده است تا باغداران از باغ های انار خسته و درمانده شوند و کشت محصول زیتون را به آن ترجیح دهند.

فرماندار شهرستان طارم نیز گفت: کرم گلوگاه، اصلی‌ترین دلیل جایگزین شدن باغ های زیتون به جای باغ های انار است و مبارزه شیمیایی و بیولوژیکی از سوی جهاد کشاورزی با این آفت تاکنون نتیجه بخش نبوده است.

ستار صفری افزود: کرم گلوگاه در واقع بر عملکرد و ماندگاری محصول انار تاثیر مستقیم دارد بنابراین برخی باغداران به محصول زیتون که آفت کمتر و درآمد بیشتری دارد روی آوردند و این روند همچنان ادامه داشته که این جای نگرانی دارد و قابل کتمان نیست.

وی اظهار داشت: هرچند کارشناسان جهاد کشاورزی برای حفظ محصول انار به دارندگان باغ های آن توصیه‌های لازم را می‌کند اما این توصیه‌ها کمتر مفید واقع می‌شود.

مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان نیز با اشاره به اینکه به لحاظ سطح زیر کشت و اهمیت اقتصادی، انار در رتبه دوم محصولات باغی شهرستان طارم قرار دارد، گفت: امسال (۹۸) کاهش یا افزایش سطح باغ های انار در این شهرستان را نداشتیم اما شاهد افزایش سطح زیر کشت محصول زیتون بودیم.

بهنام اوجاقلو، سطح زیر کشت محصول انار در شهرستان طارم را یک هزار و ۷۴۶ هکتار ذکر کرد و گفت: از این میزان سطح زیر کشت، یک هزار و ۴۵۱ هکتار بارده است و ۲۹۵ هکتار آن نیز غیربارده است و طی سال‌های آتی به بار خواهد نشست، افزود: در زمان حاضر سطح باغ های زیتون این شهرستان ۱۹ هزار و ۵۰۰ هکتار بوده و ۱۰ یا ۱۲ برابر بیشتر از باغ های انار شده است.

وی با بیان اینکه امسال بیش از ۱۸ هزار تن محصول تولیدی انار را داشتیم، تعداد بهره‌برداران را بالغ بر سه هزار نفر اعلام کرد و اظهار داشت: ۱۵ درصد انار تولیدی (۲ هزار و ۷۰۰ تن) به صورت رب انار فرآوری شده و ۸۵ درصد مابقی نیز به صورت تازه‌خوری مصرف می‌شود.

اوجاقلو به مشکلات موجود بر سر راه تولید محصول انار در شهرستان طارم اشاره کرد و افزود: نبود صنایع فرآوری مناسب، وجود آفت کرم گلوگاه، نبود انبار مجهز جهت نگهداری، نبود شرکت تعاونی خاص برای حمایت از تولید و موثر نبودن مبارزه شیمیایی با توجه به سیکل زندگی و نحوه فعالیت لارو، ازجمله این مشکلات است.

وی ادامه داد: فرآوری محصول انار اغلب به روش سنتی و آن هم فقط به صورت رب انار است و آفت کرم گلوگاه نیز باعث کاهش کمی و کیفی آن می‌شود و از طرفی نیز فعالیت لارو در درون انار بوده بنابراین مقابله شیمیایی جوابگو نیست و تنها راه حل مبارزه با این آفت، استفاده از زنبور تریکوگراما به عنوان پارازیت کننده تخم کرم گلوگاه است.

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان زنجان، سطح زیر کشت انار در کشور را ۹۰ هزار هکتار و میزان محصول تولیدی را نیز ۹۰۰ هزار تن اعلام کرد و گفت: خشکسالی و سرمازدگی باغات، عمده علت کاهش تولید انار در این استان (منطقه طارم) است.

اوجاقلو افزود: درخت انار به اندازه زیتون به کم‌آبی و شوری آب، مقاوم نیست و هرچقدر میزان بارندگی بیشتر باشد شیرینی آب بالا می‌رود و در زمان‌هایی که بارش کم است غلظت نمک آب نیز بیشتر شده و بر تولید محصول انار تاثیر منفی می‌گذارد.

وی تصریح کرد: درآمد حاصل از تولید زیتون نسبت به انار بیشتر است و ریسک کمتری را نیز دارد و با توجه به اینکه درخت زیتون سمج بوده و به کم آبی ‌و شوری آب مقاوم است بنابراین باغداران رغبت بیشتری به ایجاد باغ های زیتون از خود نشان می‌دهند.

اوجاقلو، کل محصول زیتون تولیدی کشور در سالجاری را ۱۰۰ هزار تن اعلام کرد و افزود: امسال قریب ۴۵ هزار تن در این استان محصول زیتون تولید شد.

وی اظهار داشت: مگس مدیترانه‌ای، سرمازدگی و گرمازدگی نیز موجب کاهش محصول زیتون شده اما در حالت نرمال بالای ۵۰ تن در سال از آن تولید می‌شود و از سویی نیز میزان باردهی این محصول یک سال خوب است اما سال بعد تقریبا به نصف تقلیل می‌یابد.