فارسی بخند: نقد مجموعه داستان کوتاه فارسی بخند اثر سپیده سیاوشی

مجموعه داستان فارسی بخند نوشته‌ی سپیده سیاوشی نویسنده‌ی ایرانی است. این مجموعه داستان کوتاه نخستین اثر این نویسنده‌ی متولد ۱۳۶۵ است. داستان های کوتاه این کتاب به گفته‌ی خود او ماحصل حضورش در کارگاه داستان حسین سناپور است. مجموعه داستان فارسی بخند اثر سپیده سیاوشی نخستین بار در سال ۱۳۹۰ منتشر شد و برنده‌ی دوازدهمین جایزه‌ی گلشیری در بخش مجموعه داستان کوتاه شد. و در فاصله‌ی کوتاهی به چاپ های متعددی رسید. در ادامه این مقاله به بررسی و نقد مجموعه داستان فارسی بخند خواهیم پرداخت، با نت نوشت همراه باشید.

فارسی بخند

برای آغاز بررسی و نقد مجموعه داستان فارسی بخند اثر سپیده سیاوشی به داستان های این مجموعه خواهیم پرداخت. این مجموعه شامل نه داستان کوتاه است. عنوان های این داستان‌ها عبارت است از فارسی بخند، همه‌ی زن‌ها شبیه به هم اند، برف، از آخر به اول، خوبی عزیزم؟، خواهری، تاریکی، گمشده و قرمز خاکی. عنوان مجموعه از داستان اول گرفته شده است. در کلیه‌ی داستان های این مجموعه داستان کوتاه شخصیت‌ها در موقعیت های به ظاهر ساده ای قرار دارند که تصمیم گیری برایشان دشوار است.

سپیده سیاوشی نویسنده مجموعه داستان کوتاه فارسی بخند

در تمامی این داستان‌ها مانعی وجود دارد برای ارتباط برقرار کردن با یکدیگر، آدمهای داستان حرف یکدیگر را به خوبی نمی فهمند. مهاجرت، عشق، خیانت هم از جمله مفاهیمی است که سپیده سیاوشی در داستان هایش به آن پرداخته است. داستان های فارسی بخند کاملا ساده، فاقد پیچیدگی های فرمی و روایی و کلامی هستند. و به نظر می‌رسد تمرکز سیاوشی تنها بر قصه گویی بوده است و تلاشی در جهت خلق فرم نو و یا پیچیدگی های زبانی نداشته است.

در باب درونمایه های داستان باید گفت که در داستان اول مجموعه فارسی بخند مساله‌ی مهاجرت و عدم امکان ارتباط بین فرد مهاجر و جامعه است. که در قالب یه رابطه‌ی دونفره روایت می‌شود. فرد مهاجر به دلیل ندانستن زبان هلندی قادر به ارتباط با کسی که دوستش دارد و البته بقیه‌ی افراد جامعه نیست.

در داستان های همه‌ی زن‌ها شبیه به هم اند، خواهری، قرمز خاکی هم این عدم امکان ارتباط بین آدم‌ها و نداشتن درک متقابل از دنیای یکدیگر وجود دارد. منتها در این داستان‌ها آدم‌ها زبان مشترکی دارند ولی حرف زدنشان با یکدیگر دردی را دوا نمی کند و قادر به تفهیم خواسته ها، رویا ها، کابوس هایشان به یکدیگر نیستند.

بیشتر بخوانید: شازده احتجاب نوشته‌ی هوشنگ گلشیری

نقد مجموعه داستان کوتاه فارسی بخند اثر سپیده سیاوشی

«سعی می‌کنم فکر نکنم به اینکه چه دارد می‌گوید. توی سرم فقط ردیف مربع های تو خالی است که چند تا در میان یک «خ» بین شان است. فحش، حتا می‌تواند فحش هم بدهد. می‌تواند همین طور گه چشم هایش را ریز کرده و نوک دماغ سربالایش را به دماغم چسبانده فحش بدهد و من لبخند بزنم. شیما می‌گوید این فکرهای یک آدم مریض است اما از این حالت همیشه ترسیده ام. مضطرب می‌شوم این وقت‌ها که می‌روئ به زبان خودش و نمی توانم خودم را به چیز دیگری سرگرم کنم.»

در داستان برف، از آخر به اول، خوبی عزیزم؟، تاریکی، روابط بین زن و مرد، عشق، خیانت و مثلث عشقی از دغدغه‌ها و درونمایه های داستان هستند. این داستان‌ها با این مضامین و درونمایه های بسیار تکرار شده‌ی این سال های ادبیات ایران می‌توانست که بسیار کلیشه ای از کار در بیاید. اما واکنش های متفاوت شخصیت های داستان های سپیده سیاوشی از این داستان‌ها در عین سادگی و پیچیده نبودن روایت‌ها و اتفاق‌ها روایت متفاوتی از این داستان های آشنای این سال‌ها خلق کرده است.

در مورد شخصیت های داستان باید گفت که شخصیت های داستان های سیاوشی را وقتی می‌بینیم که در موقعیتی گرفتارند. آدم های ساده ای که در گرفتن تصمیم‌ها مرددند. موقعیت‌ها ساده نیستند زنی با خیانت همسرش مواجه می‌شود، مادری فرزندش را پس از سال‌ها مهاجرت می‌بیند و یا مردی باعث مرگ همسرش شده است، اما سیاوشی تنها به روایت این موقعیت بسنده می‌کند.

یک روایت صرف و ساده و بدون هیچ احساسات و پیچیدگی. با اینکه او یک زن است اما تمامی داستان های او فارغ از نگاه جنسیتی زنانه است و در سه تا از داستان های این مجموعه با نام های فارسی بخند، همه‌ی زن‌ها شبیه به هم اند، خوبی عزیزم؟ و بخشی از داستان قرمز خاکی راوی داستان مرد است و از زاویه‌ی دید یک مرد به روایت داستان‌ها پرداخته است.
اثر بعدی این نویسنده مجموعه داستان کوتاهی به نام عمارت نیمه شب است که در سال ۱۳۹۵ به چاپ رسیده است.

بیشتر بخوانید: پوکه باز نوشته‌ی کورش اسدی ؛ مرگ، حضور و عبور

شاید این مطالب هم خواندنی باشد:

پوکه باز نوشته‌ی کورش اسدی؛ مرگ، حضور و عبور

قایق هایی از آتش اثر میشی استراوسفلد

پرندگان می‌روند و در پرو می‌میرند نوشته‌ی رومن گاری