خانه‌های متروکه روستاها آتش زیر خاکسترند

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، سال‌ها پیش اگر می‌دیدیمشان، تکیه‌گاه‌های محکمی بودند و رهگذران خسته در خنکای سایه‌ آنها خستگی به در می‌کردند. روزهای بارانی، فضا را با عطر کاهگل نمناک عطرآگین می‌کردند که اهالی با یک نفس عمیق، عطر و طعم روستا را استشمام کنند و قطعا وقتی ساخته می‌شدند، فکرش را هم نمی‌کردند روزی آوار شوند بر سر کودکان بی‌گناه.

اواخر شهریورماه دیوار قدیمی و فرسوده‌ای فروریخت و جان سه کودک روستایی را گرفت، پس از این حادثه دردناک بر آن شدیم تا با صحبت درباره‌ این‌گونه بناها و جلب کردن توجه مسئولین و مردم به این خطر، تلاشمان را در راستای بستن راه تکرار بر چنین حادثه‌هایی انجام دهیم.

کِندو، روستای کهن سال

بافت روستای کِندو، همان بافت قدیمی است. اطراف روستا بقایای یک قلعه‌ قدیمی به چشم می‌خورد و کوچه پس‌کوچه‌هایش معنای واقعی روستا می‌دهد. خانه‌ها به دلیل معماری گنبدی شکلِ قدیمی بسیار زیبا هستند و در صورت مرمت و مقاوم‌سازی می‌توانند این روستا را به یک فضای گردشگری تبدیل کنند؛ اما در حال حاضر به دلیل فرسودگی امکان فروریختنشان بسیار است؛ بنابراین امروزه توجه ویژه به این خانه‌ها و مشابه آنها در سایر روستاهای استان، امری ضروری است.

قاتل‌های کهن سال از جنس خشت و گل

مردم این روستا مانند بیشتر روستاییان، بسیار ساده دل، خون‌گرم و مهربان هستند. یکی از اهالی روستا، من را به منزلش دعوت کرد. بنایی قدیمی و فرسوده که سقفش ترک داشت و مقاومتش بسیار پایین بود. زن خانه گفت: "شوهرم مرد زحمت کشی است، اما پول کافی برای مرمت منزلمان نداریم. من و شوهرم با پسر و عروس و نوه‌هایمان اینجا زندگی می‌کنیم.

مرد خانه گفت: دهیاری یک نامه به ما داد و ما را برای دریافت وام به بنیاد مسکن معرفی کرد. من هم رفتم، اما گفتند فعلا بودجه نداریم و باید مقداری صبر کنیم"در این زمان زن خانه با ترس گفت: " چند شب پیش وقتی زلزله آمد تمام خانه‌ ما لرزید. نوه‌هایمان ترسیده بودند. خدا را شکر به خیر گذشت. اگر کمی زلزله شدیدتر بود چه؟ "

یکی دیگر از اهالی روستا که ساکن خانه‌ای گنبدی به قدمت ۱۴۰ سال با سقفی نم زده و دیوارهایی پر از ترک بود، گفت: دیوار خانه‌ من شیب دار و سست است و احتمال اینکه فرو بریزد هست. جان خودمان و باقی اهالی روستا که از کنار این دیوار عبور می‌کنند در خطر است. من با مراجعه به بنیاد مسکن متوجه شدم فعلا بودجه نیست و باید صبر کنیم. (حالت چهره‌اش نگران شد با صدایی گرفته گفت) امیدوارم تا آن زمان اتفاقی نیافتد. چون مسئولیتش با من است اما ما برای بازسازی این دیوار، پولی کافی نداریم.

یکی دیگر از اهالی روستا که عضو هیئت امنای مسجد هم بود، گفت: فضای روستا به خاطر حادثه‌ تلخی که اتفاق افتاده غم‌انگیز شده است و تمام اهالی در غم خانواده‌های داغدار شریک هستیم. الان که شرایط خانه‌های اینجا خطرناک است و مردم از خودشان بودجه برای مقاوم سازی ندارند، چاره چیست؟ چه کسی مسئول تامین امنیت جان مردم روستا است؟

راه بر تکرار ببندیم

ملک اعلایی، دهیار کندو گفت: ۴۰ خانواده در روستای کندو ساکن هستند که از این تعداد، فقط ۳ خانواده خانه‌ آجری دارند و بقیه خانه‌ها خشتی و متعلق به بیش از ۱۰۰ سال پیش است که این یعنی احتمال وقوع حادثه‌ای مشابه وجود دارد. بیشتر این خانه‌ها فرسوده‌تر از آن هستند که بشود با عملیات ساده بازسازی و قابل سکونت بشوند و نیاز به مقاوم‌سازی زیربنایی و یا نوسازی کامل دارند.

او افزود: قبل از وقوع این حادثه ما متوجه شدیم که بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، از مدت‌ها پیش طرحی برای بازسازی و نوسازی منازل مسکونی دارد و در آن، روستاییانی که قصد نوسازی منزل خود را دارند، می‌توانند ۴۰ میلیون تومان تسهیلات ۴ تا ۵ درصد با دوره بازپرداخت ۱۲ ساله دریافت کنند با دوسال مشارکت ساخت، به این معنا که دوسال مهلت ساخت بنای جدید به متقاضی داده می‌شود و در این دوسال قسطی نباید پرداخت شود.

دهیار کندو ادامه داد: یک هفته قبل از آن حادثه‌ تلخ، در مراسم یاد بود شهدا که در مسجد برگزار شده بود به اهالی اعلام کردیم که دهیاری می‌تواند کسانی که مایل به نوسازی منزل خود هستند را برای دریافت این تسهیلات به بنیاد مسکن معرفی کند. آن زمان استقبال چندانی نشد، چون مردم متوجه خطر نبودند. اما بعد آن حادثه، مردم احساس خطر کردند و تا کنون دهیاری ۱۲ نفر را به بنیاد مسکن معرفی کرده که ۴ نفر تسهیلات خود را دریافت کرده‌اند و درخواست سایر متقاضیان نیز در حال بررسی و اجراست.

ملک اعلایی ادامه داد: مدتی پیش خانه‌های روستا را بیمه‌ زلزله و آتش‌سوزی کردیم. اما چون این خانه‌ها خشتی و گلی هستند، هیچ بیمه‌گذاری برای بیمه‌ سیل حاضر نشد.

خانه‌های متروکه، آتش زیرخاکستر

دهیار روستای کندو، بزرگترین مشکل در راه مقاوم‌سازی منازل روستا را خانه‌های متروکه دانست و گفت: خانه‌هایی که صاحبشان فوت کرده و در حال حاضر در انحصار وراثت هستند، مشکل بزرگ روستای ما هستند. ورثه نه حاضر به مرمت یا نوسازی خانه هستند و نه خانه‌ را واگذار می‌کنند که دیگری فکری به حالش بکند. این خانه‌ها به حال خودشان رها شده‌اند و واضح است که خانه‌ متروکه بسیار خطرساز است. چون ظاهر آن‌ها پابرجاست اما از درون فرسوده‌اند. لذا کسی متوجه فرسودگی و نشست آن نمی‌شود. در این‌گونه موارد ما نمی‌دانیم با چه کسانی طرف هستیم و باید چه کار کنیم.

قاتل‌های کهن سال از جنس خشت و گل

او در پایان بیان کرد: ما قبل و بعد از حادثه هشدارهای لازم را به مردم داده‌ایم و مردم هم خودشان متوجه خطر هستند، اما این را هم در نظر بگیریم که اهالی روستا اگر تمکن مالی داشتند، قطعا نسبت به نوسازی و یا مرمت خانه‌هایشان زودتر از این‌ها اقدام می‌کردند.

کمک بنیاد مسکن به نوسازی روستاها

علیرضا فلاحی، مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان سمنان گفت: از سال ۱۳۸۴ تا کنون در قالب طرح ویژه‌ بهسازی منازل روستایی، بیش از ۲۰ هزار واحد مسکونی در روستاهای استان ساخته شده است. متاسفانه به رغم تمامی اطلاع رسانی‌هایی که تا کنون انجام شده است، این طرح مورد توجه اهالی روستای کندو قرار نگرفته و استقبال خوبی نشده است؛ لذا به استحضار می‌رساند این بنیاد آمادگی کامل برای پرداخت تسهیلات احداثی روستایی به مبلغ ۴۰۰ میلیون ریال با بهره ۵ درصد دارد. همچنین امکان کمک بلاعوض نیز در صورت احراز شرایط تا سقف ۸ میلیون تومان به متقاضیان وجود دارد.

او در پاسخ به این سوال که بنیاد مسکن برای مرمت بناهای قدیمی روستا به منظور حفظ بافت قدیمی و جذب گردشگر چه راه حلی دارد، گفت: در صورت درخواست متقاضی برای اقامتگاه بومگردی، پس از اخذ موافقت اصولی از اداره کل میراث فرهنگی استان، امکان اعطای تسهیلات قرض الحسنه با بهره ۵ درصد و تا سقف ۲۰۰ میلیون ریال وجود دارد که شرط استفاده از این تسهیلات حفظ بنا با وضعیت موجود می‌باشد که می‌بایست مقاوم سازی گردد و به این ترتیب بافت قدیمی منزل مسکونی تقریبا دست نخورده باقی می‌ماند.

مدیر کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان سمنان در پایان افزود: این بنیاد به منظور کمک به مقاوم سازی و بازسازی روستای کندو آمادگی کامل برای همکاری با اهالی روستا در تهیه‌ی نقشه و نظارت را نیز دارد.

سخن آخر

بناهای فرسوده‌ی زیادی در روستاهای استان سمنان وجود دارد که ممکن است خطرشان توجه اهالی روستاها را به خود جلب نکرده باشد. دهیاری ها می‌توانند با همکاری سایر مسئولین مربوطه، به اهالی در درک و رفع این خطر بزرگ کمک کنند. همچنین روستاهای استان سمنان قابلیت این را دارند که در صورت توجه و رسیدگی جاذب گردشگر بوده و به این ترتیب به رونق اقتصادی و ترویج فرهنگ بومی منطقه کمک کنند. لذا برنامه ریزی و در دستور کار قرار دادن این ظرفیت‌های بکر، خالی از لطف نیست.