رشد گرایش به مُد اجتماعی ناسالمی به نام تاتو در اصفهان

تاتو(تتو)، فرآیندی است که در آن طرحی بر روی پوست بدن با ماندگاری طولانی کشیده می‌شود که این عمل در گذشته با نام خالکوبی بوسیله سوزن و اکنون بوسیله دستگاه دستی کوچکی انجام می‌شود و رنگ را به زیر پوست تزریق می‌کند.

طبق اسناد تاریخی و فرایافت‌ها از اماکن باستان‌شناسی، تاتو زدن توسط انسان از زمان خیلی دور وجود داشته و به‌نوعی سابقه آن به دوران ماقبل تاریخ و به کشورهای فرانسه، پرتغال و اسکاندیناوی بازمی‌گردد.

قدیمی‌ترین مظاهر فیزیکی تاتوها در یک مومیایی باستانی مربوط به چهار تا پنج هزاره قبل از میلاد پیدا شده است.

همچنین این باور نیز وجود دارد که در بسیاری از فرهنگ‌های کهن مانند مصر و هند، از تاتو به‌عنوان نوعی درمان و شیوه برگزاری مراسم مذهبی و در برخی نقاط نیز برای موقعیت خاص اجتماعی یا نشانه تنبیه افراد استفاده می‌شده است، به‌عنوان نمونه در مصر باستان تاتو برای التیام دردهایی مانند اختلالات روده‌ای بکار می‌رفته و در یونان و روم باستان، برده‌ها و مجرمان را تاتوکاری می‌کردند تا در صورت فرار، راحت‌تر شناسایی شوند.

در دوره‌ای از تاریخ، تاتو زدن توسط دریانوردان و دیگرانی که افراد "کلاس پایین" نامیده می‌شدند تا سال ۱۹۶۰ رواج داشت و از آن زمان به بعد، مجددا تاتوها شروع به دریافت مقبولیت اجتماعی بیشتری کردند.

سابقه خالکوبی در ایران نیز به دوره‌های بسیار تاریخی بر می‌گردد کمااینکه بر پیکر برخی تندیس‌های کشف شده در پازیریک(روسیه) و لرستان مربوط به دوره هخامنشیان، نشان خالکوبی وجود دارد.

مولوی در مثنوی معنوی، در ضمن بیان داستان پهلوان قزوینی(شیر بی‌یال و دُم) به عمل خالکوبی با عنوان "کبودی زدن" اشاره می‌کند که در آن زمان پهلوانان، تصاویر و طرح‌های شیر و اژدها را بر باز یا سینه خود می‌کشیدند.

جوانان پُر از نقش و نگار

در دهه اخیر به‌ویژه در سال‌های جدید، گرایش به خالکوبی یا تاتو زدن در بین جوانان کشور ما هم رواج یافته بطوریکه با گذری در خیابان‌های شهر منجمله اصفهان با بسیاری از جوانانی که پیکر خود را پر از نقش و نگار کرده‌اند، روبه‌رو می‌شویم، جوانانی که از بخشی یا تا تمام قسمت‌های پیدا و پنهان اندام خود را به بومی برای نقاشی دردناکی به نام تاتو اختصاص داده‌اند و با پوشیدن لباس‌های خاص سعی در جلب توجه دیگران دارند.

البته این گرایش در بین دختران و زنان نیز مشهود است ولی گستره آن محدود و طرح‌های آن خاص‌تر است که البته بسیاری از این افراد هم درصدد وانمایی نقوش تاتو شده اندام خود بر دیگران هستند.

گزارشگر ایرنا در اصفهان برای دستیابی به علت گرایش جوانان به این مد ناسالم اجتماعی با تعدادی از آنها گفت‌وگویی انجام داده است.

"اشکان" جوانی که صاحب یک بوتیک لباس‌های مردانه است در این زمینه گفت: تاتو یک هنر است و الان هم در بین افراد مشهود جامعه مانند فوتبالیست‌ها و خوانندگان و همچنین بیشتر جوانان رواج دارد و بخاطر جذابیت تنوع طرح‌ها و رنگ‌هایش، بیشتر در چشم دیگران نمود دارد.

او که یک تیشرت چسبان و شلوار کوتاه مدل "اسلش" به پا داشت، ادعا کرد: تاتو نوعی آرامش و قدرت به جوانان می‌دهد و آنها همچون پهلوانان گذشته، خود را بهتر و بیشتر باور می‌کنند.

این جوان که حتی روی انگشت‌ها و گردن خود را هم تاتو باران کرده است، ادامه داد: بسیاری از دوستان و همسالان من نیز در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف تاتو کرده‌اند و تقریبا همه به این روش که به نوعی مُد در بین جوانان تبدیل شده است، گرایش یافته‌اند.

این جوان ۲۰ ساله یادآور شد: خانواده من در ابتدا به انجام این کار اعتراض داشتند ولی با توجه به اینکه از سن قانونی گذر کرده‌ام بدون اجازه آنها اقدام به تاتو کردن بیشتر بخش‌های بدنم کردم.

"مهشید" دختر جوان شاغل در یک سالن آرایش و زیبایی که طرح یک پرنده را روی ساق دست خود تاتو کرده است نیز معتقد است که این کار نوعی آرایش و زیبایی‌بخشی به بدن است و به‌خاطر دردی که دارد، افراد خاصی آن را انجام می‌دهند.

او که دختر سوم یک خانواده هفت نفره است در باره عقیده خانواده‌اش در باره انجام تاتو اظهار داشت: آنها اینقدر غرق مشکلات خود هستند که اصلاُ به من توجهی ندارند.

مهشید ادامه داد: من دوست داشتم تتو را در جایی بزنم که دیگران هم ببینند و در باره من نظر بدهند، حتی اگر نظرشان منفی باشد.

"ساغر" ، تاتوکاری است که مدت سه سال بصورت حرفه‌ای و با توجه به استقبال زیاد جوانان، به این کار اشتغال دارد.

وی اظهار داشت: تاتو با خالکوبی بسیار فرق دارد زیرا به‌خاطر استفاده از دستگاه از درد کمتر و به‌دلیل تنوع رنگ، از زیبایی بیشتری برخوردار است.

او که قسمت‌های زیادی از بدن خود را هم تاتو کرده است، افزود: در بسیاری از مهمانی‌ها، هم برای تاتوهای روی بدنم و هم برای نوع کارم، مورد سرزنش فامیل قرار می‌گیرم که برایم اهمیتی ندارد.

ساغر ادامه داد: البته در ۲ سال گذشته تقریبا انجام تاتو در ابرو، لب و نقش‌های روی اعضای بدن در شهرستان‌ها هم مانند تهران جا افتاده و مشاهده آن تا حدودی برای مردم عادی شده است.

این تاتوکار خاطرنشان کرد: کسانی که برای تاتو مراجعه می‌کنند بسته به حال و هوایشان، طرح‌ها و نقشه‌های مختلفی را پیشنهاد می‌دهند، از قلب و چشم اشکبار گرفته تا طرح‌های گل، پرنده و جملات انگلیسی و فارسی با مفاهیم خاص.

او انجام این کار را موجب تقویت خودباوری در خود و مشتریانش توصیف کرد و گفت: بسیاری از دخترها به‌خاطر عقده‌های ناشی از سخت‌گیری‌ها و محدودیت‌ها در کانون خانواده و جامعه، به سمت تاتو گرایش پیدا کرده‌اند.

تاتو عامل انتقال بسیاری از بیماری‌ها

در عین حالی که بسیاری از جوانان به سمت انجام تاتو گرایش یافته‌اند، پزشکان هشدار می‌دهند که این روش ناسالم می‌تواند عامل روز بسیاری از بیماری‌های خونی و پوستی در جامعه باشد.

آنها یکی از تهدیدات تاتو را آلودگی‌های خونی عنوان می‌کنند و معتقدند: اگر تجهیزاتی که برای ایجاد تاتو استفاده می‌شود، به خون فردی بیمار آلوده باشد، دیگران نیز در معرض تعدادی از بیماری‌های خطرناک مانند هپاتیت سی، هپاتیت بی، سل و ویروس ایدز قرار می‌گیرند.

آنها همچنین اختلالات پوستی شامل ایجاد زخم‌ها و التهابات شدید، عفونت‌های پوستی، حساسیت‌های شدید و آسیب‌های بافت‌ چشمی و حساس بدن را از دیگر عوارض انجام تاتو در بدن افراد عنوان کردند.

به اعتقاد کارشناسان، فضای مجازی و سلبریتی‌ها(افراد مشهور) نیز در گرایش جوانان به سمت تاتو کردن نقش موثری دارند.

یک جامعه‌شناس در این پیوند گفت: یکی از علل افزایش گرایش جوانان به تتوزدن و خالکوبی، تبلیغات و الگوهای ناسالم ارائه شده در فضای مجازی و همچنین تقلید از سلبریتی‌ها(افراد مشهود و چهره‌ها) است.

فخری رضایی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: تبلیغات گسترده در فضای مجازی با توجه به‌اینکه جوانان، بسیاری از ساعات شبانه‌روز خود را صرف گذراندن در این فضا می‌کنند می‌تواند عامل گرایش آنها به این رفتار نامناسب اجتماعی شود.

وی اظهار داشت: همچنین آن دسته از افراد سلبریتی و مشهور مانند فوتبالیست‌ها، بازیگران و خوانندگان نیز که روی بدن خود تاتو زده‌اند نیز منجر به الگوگیری و تمایل جوانان به خالکوبی می‌شوند. ‏

این جامعه‌شناس، خالکوبی را سنت نادرستی دانست و گفت: اگر بسیاری از جوانان فلسفه خالکوبی را بدانند و از خطرات آن آگاه شوند، محال است به این کار روی آورند.

رضایی یادآور شد: خالکوبی در عهد باستان و در برخی از دوره‌های تاریخی به‌عنوان آرایش برای مردان و زنان مورد استفاده قرار می‌گرفت و در دورانی نیز افراد برای تسکین دردهای خود، در نقاط مخصوصی از بدن خود خالکوبی می‌کردند. ‏
این کارشناس تصریح کرد: در سال‌هایی هم خالکوبی مخصوص افراد سابقه‌دار و بزهکاری بود که در زندان این عمل را انجام می‌دادند و اگر کسی با خالکوبی دیده می‌شد، اکثریت مردم به سابقه‌دار بودن وی اطمینان می‌یافتند.

وی اضافه کرد: در دوران ما، «تاتو» جای «خالکوبی» را گرفته است و بسیاری از زنان و مردان، بدون آگاهی از سابقه آن، بدن خود را در اختیار خالکوبان قرار می‌دهند.

رضایی یادآور شد: در فرهنگ و عرف بیشتر مردم ایران، خالکوبی امری ضدارزش و قبیح محسوب می‌شود، اما در قانون برای آن مجازاتی پیش‌بینی نشده است بنابراین با وجود ضدارزش بودن، جُرم محسوب نمی‌شود و مجازاتی ندارد؛ مگراینکه شاکی خصوصی در این زمینه وجود داشته باشد.

گرایش به تاتو، نشانه کاهش اعتماد به نفس و خودآزاری

بسیاری از روانشناسان بر این باورند که گرایش جوانان به تاتو نشانه‌ای از کاهش اعتماد به نفس و خودباوری در آنها و از سویی خودآزاری، خودنمایی و بیماری‌های شخصیتی است.

آنها بر این باورند که افزایش مهارت‌های زندگی و تقویت ارزش‌ها و اعتقادات در افراد و همچنین بیان فرهنگ اصیل ایرانی می‌تواند متقاضیان را از انجام این رفتار ناسالم دور بدارد.

یک روانشناس تربیتی در این زمینه گفت: تمایل جوانان به تتوزدن از یکسو به مشکلات و نیازهای شخصیتی و روحی و روانی آنها برمی‌گردد و از سویی نشانه خشونت و خودآزاری علیه خودشان است.

افسانه برومند در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: برخی افراد که اقدام به زدن تتو روی بدن خود می‌کنند دچار مشکلات خود بزرگ‌بینی و خودنمایی هستند و با این کار، احساس غرور و لذت می‌کنند.

وی اظهار داشت: گرایش به گروه‌های انحرافی، گریز از ضربه‌های عاطفی و احساسی، اعتراض اجتماعی و بسیاری از این موارد می‌تواند عامل گرایش جوانان و افراد جامعه به سمت خالکوبی یا تاتو باشد.

این روانشناس، رفتار نامناسب خانواده به نوجوانان و جوانان را عامل دیگری بر تمایل آنها به سمت رفتارهای ناسالم اجتماعی از جمله تتوزدن برشمرد و افزود: کنترل و حساسیت بسیار و محسوس روی فرزندان و سلب حس استقلال از آنها می‌تواند به ضعف اعتماد به نفس و گرایش آنها به سمت این رفتارها منجر شود.

وی خاطرنشان کرد: نوجوانان و جوانانی که با ضعف و مشکلات شخصیتی در خانواده مواجهند به‌راحتی در دام گروه‌های انحرافی و رفتارهای نامتعارف گرفتار می‌شوند.

برومند به دیگر علت‌های بروز رفتارهای ناسالم در جامعه اشاره کرد و گفت: بعضی افراد برای بیان ابراز نارضایتی‌ خود از مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مانند فقر، تبعیض و فاصله طبقانی و یا تنفر و نارضایتی به تتوزدن روی می‌آورند.

وی به خانواده‌ها توصیه کرد که در برخورد با فرزندان خود رفتار مناسب و صمیمانه داشته باشند و از همان دوران کودکی به آموزش‌ مهارت زندگی و تقویت ارزش‌ها و اعتقادات به فرزندان خود بپردازند.