سوال مخاطب نی‌نی‌بان: ضخامت دیواره ی رحم چقدر باشد و اگر بیشتر باشد چه مشکلی پیش می آید و راه حلش چیست؟

پاسخ دکتر الهام هاشمیان نائینی، جراح و متخصص زنان و زایمان :

ضخامت دیواره رحم بستگی به سن خانم ها دارد، یعنی بسته به سن افراد متفاوت است. در افرادی که سن شان بالای ۳۵ سال است و چاق هستند یا مشکل اضافه وزن دارند و از طرف دیگر دچار مشکل خونریزی های نامنظم هم هستند، معمولا انتظار داریم که ضخامت دیواره رحم به بیش تر از ۱۲ میلی متر برسد، اما به صورت طبیعی ضخامت دیواره رحم چیزی خدود ۵ تا ۱۲ میلی متر است.

وقتی دیواره رحم ضخیم تر می شود به ضخامتش به بالای ۱۲ میلی متر می رسد، ممکن است نیاز به نمونه برداری وجود داشته باشد که در خانم های با سن بالاتر و خون ریزی های نامنظم این نمونه برداری را انجام می دهیم. در سنین پایین تر اگر دیواره رحم کمی ضخیم تر از حد معمول شده باشد، ولی خون ریزی های فرد نامنظم نباشد و سیکل قاعدگی مرتبی داشته باشد، نیازی به نمونه گیری نیست و درمان یا آزمایش خاصی هم لازم ندارد.

از سوی دیگر اگر خانمی یائسه شده ولی مجددا دچار خونریزی شود و ضخامت رحم هم بالای ۶ میلی متر باشد، باز هم نیاز به آزمایشات و بررسی های تشخیصی جدی وجود دارد چون خون ریزی بعد از یائسگی علامت مهمی است و نباید آن را نادیده گرفت.

ضخیم شدن دیواره رحم جوان ها نگرانی ندارد

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
در مورد ضخامت دیواره رحم چه می دانید؟ برای باردار شدن، مجموعه ای از عوامل باید در زمان و شرایط مناسب قرار بگیرند تا یک زایمان موفقیت آمیز داشته باشید.
بارور شدن را می توان تنها نوک کوه یخ دانست اما باید بدانید بسیاری از فرآیندهای دیگر مثل رحم و چرخه قاعدگی وجود دارند که باعث می شوند تخمک در حالت امن قرار بگیرند. یکی از جنبه های مهم در این زمینه، ضخامت دیواره رحم و شرایط رحم است.

ضخامت دیواره رحم چیست؟
رحم در سمت داخلی دیواره، غشاهای مخاطی مختلفی را دارد. این عوامل در مجموع دیواره رحم را تشکیل می دهند. دو لایه وجود دارد که آن را قوی تر می سازند. یک لایه، لایه کاربردی است که در طول هر دوره قاعدگی خود را می اندازد (از بین می رود).
لایه دیگر، لایه پایه است و برای همیشه در رحم باقی می ماند. ضخامت دیواره رحم بسته به چرخه عادت ماهانه تغییر می کند.

ضخامت دیواره رحم طبیعی برای بارداری چیست؟
به عنوان یک مقایسه کلی، خود لایه دیواره رحم بسیار نازک است. در انتهای چرخه عادت ماهانه، هنگامی که لایه بالایی به طور کامل ریخته می شود، لایه ای که باقی مانده است، به اندازه ۱ میلی متر ضخامت دارد. با شروع چرخه تخمک گذاری بعدی، سلول ها شروع به ایجاد لایه کاربردی جدید می کنند.
این لایه معمولا از فردی به فرد دیگــر متفاوت است، اما ضخامت طبیعی دیواره رحم معمولا حدود 8 میلی متر متصور است که برای ایمن نگه داشته شدن تخمک بارور شده، باید حدود 15 میلی متر باشد.

علت نازکی دیواره رحم چیست؟
به علت چندین دلیل ممکن است دیواره رحم نازک شود:

1. جریان خون ضعیف
اگر رحم به میزان کافی خون دریافت نکند، ممکن است نتواند دیواره ای به ضخامت لازم برای انعقاد نطفه تشکیل دهد. عدم جریان خون مناسب ممکن است به دلیل رحم کج، فیبروئید رحم و یا حتی یک سبک زندگی بی تحرک باشد.

2. سرعت نادرست رشد دیواره رحم
به طور کلی، مشاهده شده است که هر ضخامت کمتر از ۶ میلی متر می تواند مانع از انعقاد نطفه شود. با این حال، حتی با وجود ضخامت ۸ میلیمتری، اگر لایه دیواره رحم آن گونه که باید، رشد نکند، این نیز می تواند منجر به شکست در انعقاد نطفه شود.

3. مسائل مرتبط با استروژن و ضخامت دیواره رحم
گاهی سطح پایین استروژن ممکن است از رشد سلولی و نیز سرعت رشد ضخامت دیواره رحم جلوگیری کند.

4. عملکرد نامناسب پروژسترون
هورمون های پروژسترون نیز ممکن است آنگونه که مورد نیاز است عمل نکنند و در نتیجه ضخامت دیواره رحم نازک شود.

5. اثر جانبی داروهای باروری
در یک اثرگذاری بی رحمانه، ممکن است داروهای خاصی که برای افزایش باروری و مهار تخمک گذاری استفاده می شوند، عارضه جانبی را به همراه داشته باشند و آن نازک شدن لایه دیواره رحم باشد.

6. سبک زندگی استرس زا و ضخامت دیواره رحم
نبود استراحت و خواب کافی می تواند منجر به ایجــاد استرس شود که از رشد مطلوب لایه دیواره رحم جلوگیری می کند.

راه هایی جهت افزایش ضخامت دیواره رحم برای بارداری
شما می توانید در روند بهبود ضخامت دیواره رحم به منظور کمک به تخمک گذاری تاثیرگذار باشید.

1. رژیم غذایی خوب
داشتن یک رژیم غذایی متعادل و مغذی بر سطوح استروژن اثر گذاشته، تعادل را در هورمون ها برقرار می کند و باعث افزایش جریان خون می شود. همه این عوامل در کمک به رشد ضخامت دیواره رحم برای رسیدن به حد ایده آل بارداری کمک می کنند.
در مصرف روزانه خود وعده های غذایی مناسب برای حفظ سطح انسولین و کورتیزول بگنجانید. همچنین از فیبر و مواد غذایی که دارای کوآنزیم Q10 هستند نیز در رژیم غذایی فراموش نکنید.
این ماده یک آنتی اکسیدان قوی است که باعث کاهش استرس های مرتبط با بافت هایی می شود که در ضخیم تر شدن دیواره رحم تاثیر دارند.
مواردی مانند سبزیجات برگ سبز، گوجه فرنگی، تخم مرغ، هویج، ماهی و غیره حاوی تمام ویتامین های مهم مانند ویتامین C و ویتامین E همراه با گروه پیچیده B هستند که برای گردش خون سالم ضروری اند.
مصرف مواد غذایی ترش و همچنین کافئین را برای بهبود سلامتی خود کاهش دهید.

2. استراحت کافی و تاثیر آن بر ضخامت دیواره رحم
داشتن استراحت و خواب عمیق و کافی توازن مناسبی از هورمون ها را فراهم می آورد که بر روند نازک شدن دیواره رحم تاثیر مناسب می گذارد.
حداقل 7-8 ساعت خواب عمیق برای بدن ضروری است که فعالیت های بازیابی خود را انجام داده و رشد بافت ها نیز به شکل مطلوب انجام گیرد. برنامه روزانه خوب برای بیدار شدن و خوابیدن در زمان مناسب داشته باشید و از بیدار ماندن به مدت طولانی و نیز اواخر شب خودداری کنید.

3. ورزش منظم
راه طبیعی برای افزایش گردش خون انجام ورزش منظم است. افزایش جریان خون به رحم در رشد سلول های دیواره کمک می کند که در نتیجه ضخامت این سلول ها نیز افزایش می یابد.
لازم به ذکر است تمرینات فشرده ای نیاز ندارید. فعالیت به مدت نیم ساعت در روز می تواند کافی باشد. تنوع را در ورزش هایی که انجام می دهید رعایت کنید تا مانع از تکراری شدن تمرین شود و نیز تعادل را در فعالیت ها مدنظر داشته باشید.
انجام تمرینات ورزشی همچنین در داشتن یک خواب عمیق در شب، کمک شایانی به شما می کند.

4. ماساژ شریان های ران
یک روش اثبات شده برای افزایش جریان خون به سمت رحم و ناحیه لگن بدن ماساژ شریان های ران است که در واقع تحریک سرخرگ ران است. برای این منظور کافیست با استفاده از انگشتان دست خود برای چند ثانیه این رگ ها را به آرامی فشار دهید.
بهتر است این امر پس از پایان دوره قاعدگی تا زمان تخمک گذاری انجام شود. تکرار این کار چندبار در روز بر روی هر پا، برای کمک به رشد دیواره رحم بسیار مفید می باشد.
در مواردی IVF یا اگر نشانه های فشار خون بالا وجود دارد، بایستی از ماساژ این شریان ها اجتناب کنید.

5. طب سوزنی و تاثیر آن بر ضخامت دیواره رحم
طب سوزنی به عنوان درمان جایگزین برای کمک به زنان باردار در زایمان به موقع بسیار مفــید است. به همین صورت، طب سوزنی در بازسازی جریان خون درون بدن نیز تاثیر دارد و به بهبود باروری کمک می کند.

6. روغن کرچک
اسید ریسیولینیک یک ماده شیمیایی است که به خاطر تاثیرش در افزایش جریان خون و افزایش بهبودی و همچنین تشکیل بافت جدید، مشهور است. این امر به ویژه بر تخمدان ها و رحم نیز تاثیر می گذارد. این اسید در روغن کرچک یافت می شود و استفاده از آن می تواند بسیار مفید باشد.

سوالات متداول
در چه صورت ضخامت دیواره رحم زیاد است؟
همانطور که اندومتری نازک را می توان به عنوان یک مشکل دانست، لایه اندومتر خیلی ضخیم نیز نوعی مشکل است. هیپرپلازی آندومتر، اصطلاح پزشکی برای تعریف این بیماری است که معمولا به علت سطح استروژن بیش از حــد رخ می دهد.
لایه ضخیم تر از ۱۰-۱۵ میلی متر را می توان به عنوان مشکل درنظر گرفت.
آیا ممکن است با ضخامت اندومتری 5 میلی متر نیز باردار شد؟
۵ میلی متر برای بارداری و یا حاملگی، بسیار نازک است. ممکن است همراه با مکمل پروژسترون القاء تخمک نیز مورد نیاز باشد.
ضخامت آندومتر مناسب را می توان به عنوان موضوعی ضروری در فرایند باردار شدن و ماندن دانست. اتخاذ شیوه زندگی سالم و شیوه های مناسب برای پیشگیری از بیماری و نیز مراقبت های لازم، می تواند بدن شما را به یک محافظ عالی برای کودک اینده تان تبدیل کند.