تأثیر قصه و قصه‌گویی بر هویت‌یابی کودک

مریم علایی در این مقاله گفت: دوران کودکی، مهم‌ترین و حساس‌ترین مرحله رشد و زیربنای شکل‌گیری شخصیت و هویت انسان است. به طوری که سلامت جسمی و روانی و عقلی انسان، در بعد وسیع‌تر سلامت جامع؛ وابستگی عمیق و غیرقابل‌انکاری به چگونگی و کیفیت این دوره از زندگی دارد.

وی با اشاره به اهمیت این دوران، یادآور شد: اهمیت این دوران تا آنجاست که روانشناسان و صاحب‌نظران تعلیم و تربیت، دوران کودکی به خصوص دوران پیش از دبستان را غالباً به عنوان برجسته‌ترین مرحله در تکوین شخصیت انسان دانسته‌اند. نظر به اهمیت و حساسیت این دوره، بایستی به عناصر هویت ساز و ابعاد مختلف مؤثر در هویت توجه ویژه داشت.

علایی در این مقاله عنوان کرد: قصه و قصه‌گویی عاملی مؤثر در تعیین هویت در سنین کودکی است. این تأثیر با نظر داشتن به آموزش غیرمستقیمی که در بطن هر قصه‌گویی نهفته است، افزایش می‌یابد.

این مربی امور فرهنگی بابیان اینکه قصه باعث پرورش خلاقیت،افزایش دقت، ایجاد اعتمادبه‌نفس و رشد نگرش مثبت در کودک می‌شود، افزود: قصه‌گویی به عنوان روشی غیرمستقیم برای ارائـه چهـارچوبی بـرای آمـوزش و ارتقاء خـود فهمی، کارآیی و وحـدت دادن بـه تجـارب، می‌تواند در فرایند شکل‌گیری هویت کودک نقشی مؤثر داشته باشد.

او به هدف این پژوهش با عنوان بررسی تأثیر قصه و قصه‌گویی به عنوان عناصر هویت ساز و عوامل اثرگذار بر هویت‌یابی کودک اشاره و اظهار داشت: روش تحقیق بر پایه استناد به مبانی نظری و به روش کتابخانه‌ای و اسنادی صورت گرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد رابطه معناداری میان قصه، قصه‌گویی و هویت کودک وجود دارد.

نتایج حاصل از این پژوهش، نشان می‌دهد که قصه‌گویی در شکل‌گیری شخصیت کودکان پیش‌دبستانی، نقش مهمی دارد و به‌طور معناداری، هویت کودکان را شکل می‌دهد. کودکان در این سنین خود را جای شخصیت‌های قصه و داستان قرار می‌دهند، الگوپذیری می‌کنند و احساسات آن‌ها را درک می‌کنند با شخصیت‌ها همراه و به آنان شبیه می‌شوند. از نظر محتوایی قصه می‌تواند به کودکان در زمینه پاسخ‌یابی نسبت به پرسش‌هایی که دارد، شامل آگاهی‌های گوناگون، تفسیر مسائل طبیعی به‌گونه‌ای درست و علمی و دیگر پرسش‌های آنان، کمک کند و تخیل کودکان را تقویت کرده و آنان را در فهم مسائل یاری برساند.

مطابق با نتایج به‌دست‌آمده می‌توان گفت تأثیر سازنده قصه‌گویی به حدی است که امروزه از آن به عنوان یکی از ابزارهای تربیتی بسیار مؤثر در تعلیم و تربیت معاصر یاد می‌شود. و لذا استفاده از برنامه آموزشی قصه‌گویی، نقش مؤثری در شناخت و درک کودکان از خودشان ایفا می‌کند و بر مهارت شناخت، خودآگاهی و همچنین فرایند رشد و هویت‌یابی آن‌ها تأثیرگذار است. به طوری که از طریق این برنامه آموزشی در دوره و سنین موردبحث، ستون‌های تکوین شخصیت کودک، پی‌ریزی می‌گردد.