پته دوزی یکی از هنرهای اصیل و پرنقش و نگار ایرانی است که مخصوص استان کرمان می باشد و اغلب بر روی پارچه های پشمی و کلفت با استفاده از نخ های رنگی انجام می شود که در این مطلب قصد داریم به آموزش پته دوزی با روشی ساده و آسان بپردازیم.
دوخت های تزیینی روی پارچه که اغلب با دست انجام می شوند، این روزها جایگاه ویژه ایی در صنعت مد یافته اند و توجه خاصی به آنها می شود. از جمله پر طرفدارترین آنها می توان به سوزن دوزی، گلدوزی، روبان دوزی، تکه دوزی، پته دوزی، سرمه دوزی و… اشاره نمود که قبلا آموزش اغلب آنها را داده ایم و با نگاهی به مطالب قبلی مجله هنر در خانه می توانید از آنها استفاده نمایید، حال قصد داریم آموزش پته دوزی ساده و آسان را ارائه دهیم که مطمئنا این آموزش نیز مورد توجه شما هنر دوستان قرار خواهد گرفت.
آموزش پته دوزی روی پارچه های مختلف
از نام های دیگر هنر پته دوزی می توان به سلسله دوزی و فطه دوزی اشاره کرد که با اندکی تفاوت تا حدودی شبیه به گل دوزی می باشد. شما می توانید با آموزش و یادگیری این هنر زیبا مدل های بی نظیر و جذابی از طرح های آن را بر روی هر لباسی که دوست دارید اجرا کنید تا جلوه و زیبایی خاصی به لباس هایتان بدهید.
این هنر زیبا و ماندگار بر روی انواع رومیزی، پرده، سجاده، جلد قرآن، کوسن و … قابل اجرا می باشد و امروزه از این هنر در تزیین انواع مانتو، شال و دیگر البسه بهره گرفته می شود. در این هنر از گره استفاده نمی شود و با استفاده از نخ های رنگی متنوع و زیبا بر روی انواع لباس پته دوزی انجام می شود. اگر که شما تمایل دارید با این هنر بی نظیر و جذاب آشنا شوید پیشنهاد می کنیم که در ادامه با مراحل آموزش پته دوزی همراه ما باشید.
وسایل لازم پارچه زمینه یا عریض نخ های رنگی سوزن مخصوص پته دوزی یا سوزن تپستریمراحل دوخت پته
در مرحله اول آموزش پته دوزی ابتدا طرح مورد نظر خود را بر روی کاغذ بکشید بعد طرح کاغذیی را که آماده کرده اید با استفاده از سوزن سوراخ کنید تا بدین وسیله بتوانید طرح را بر روی پارچه منتقل کنید. کاغذ الگو را بر روی پارچه بگذارید و با استفاده از صابون مخصوص خیاطی طرح مورد نظر را بر روی پارچه کپی نمایید. با استفاده از ماژیک طرح را پر رنگ کنید. به این مرحله از پته دوزی گرته زنی گفته می شود. در این مرحله از آموزش پته دوزی باید نوع نخ و رنگ مورد نظر آن را انتخاب کنید که اغلب برای طرح های سنتی و قدیمی پته دوزی از رنگ هایی که زمینه تیره دارند استفاده می شود و اخیرا نیز رنگ های روشن به مجموعه این رنگ ها افزوده شده است. در مرحله بعدی پته دوزی خط هایی که در قسمت مرز کار قرار دارد را با استفاده از رنگ دلخواه و نخی که برای این کار مورد نیاز است دور دوزی نمایید تا طرح به طور کامل نمایان شود و به راحتی درون طرح را پر کنید. دور دوزی طرح ها در پته دوزی همانند کوک های گلدوزی با دست است. باید به این نکته دقت نمایید که در روش قدیمی این هنر قوانین رنگی مخصوصی برای خط دوزی وجود دارد که باید به آن دقت نمود، به طور مثال اگر قصد دارید بر روی یک شال سفید یا سورمه ای خط دوزی را انجام دهید باید با استفاده از رنگ های خاصی این خطوط دوخته شوند که در ادامه آموزش پته دوزی شما را با طرز انتخاب این رنگ ها آشنا می کنیم. برای خط دوزی بر روی شال سورمه ای از نخ زرد استفاده می شود. برای انجام خط دوزی روی شال سفید از نخ زرد و گاهی اوقات از نخ مشکی استفاده می شود. انجام خط دوزی روی شال با رنگ آبی با استفاده از نخ مشکی و گاهی با کمک نخ های سفید، زرد و قرمز انجام می شود. دوختن خط دوزی برای شال سبز رنگ با استفاده از نخ زرد و مشکی انجام می شود. برای انجام خط دوزی روی شال قرمز رنگ از نخ های زرد، سفید و مشکی استفاده می شود. انجام خط دوزی بر روی شال با رنگ شتری یا نارنجی با استفاده از نخ مشکی انجام می شود. در مرحله بعدی آموزش پته دوزی باید برگ دوزی و سایه زدن با استفاده از نخ به منظور ایجاد نقش ها و گل ها انجام پذیرد که در واقع این مرحله از مهم ترین مراحل پته دوزی به شمار می آید. برگ دوزی معمولا در اطراف و حاشیه به شکل دوخت زیگزاگ انجام می گیرد و به آن جوانه دوزی یا پتک دوزی نیز گفته می شود. بعد از اینکه دوخت پته به پایان رسید باید آن را بشویید و با استفاده از دستگاه مخصوصی که نورد نام دارد پته را اتو بکشید.نکات کلیدی برای دوختن پته بر روی پارچه
دوخت هایی که در پته دوزی انجام می پذیرد از قبیل پتک دوزی، برگ دوزی، ساقه دوزی و رو دوزی می باشد که در ادامه به توضیح هر کدام از آن ها می پردازیم.
برگ دوزی
برگ دوزی در واقع به صورت بخیه یا کوک های شویدی به شکل کوتاه و بلند و بخیه های مورب دوخته می شود.
پتک دوزی
در این نوع دوخت در واقع دو مدل پتک مورب و مربع وجود دارد. برای دوخت متن پته از پتک های مورب استفاده می شود و برای دوخت خط های کناری و حاشیه از پتک های مربع استفاده می شود. روش دوخت پتک مربع به این شکل است که ابتدا باید سوزن را از یک گوشه مربع بیرون آورده و سپس زاویه ای ۹۰ درجه با استفاده از سوزن ایجاد کنید، بعد با استفاده از بخیه رومانی باید زاویه درخت را یه صورت ثابت قرار دهید و برای تکمیل شدن مربع همین شیوه را در روبروی زاویه مجددا تکرار کنید.
رو دوزی
رودوزی در واقع همان ساقه دوزی یا خط دوزی می باشد که تمام قسمت های طرح و پرکردن فضاهای خالی بین پتک ها به شکل بست زدن و بخیه زدن بلند به وسیله آن انجام می پذیرد که از مهم ترین نوع آن می توان به بخیه رومانی اشاره کرد.
امیدواریم که از این بخش آموزشی نهایت استفاده را برده باشید و با آموزش پته دوزی به طور کامل آشنا شده باشید تا بتوانید طرح های زیبا و جذابی از این هنر اصیل را بر روی انواع لباس های خود در منزل با توجه به مهارتی که کسب کردید به شکل زیبایی اجرا نمایید. در صورت تمایل به یادگیری دیگر هنرها در این زمینه به بخش روبان دوزی و گلدوزی مجله ما مراجعه کنید و از جذاب ترین مطالب و آموزش ها دیدن نمایید.