سقط جنین به دلایل مختلف پزشکی اتفاق می افتد که بسیاری از آنها تحت کنترل فرد نیستند. اما آگاهی داشتن از عوامل زمینه ساز سقط، علائم آن و موارد دیگر مربوط به سقط باعث میشود درک بهتری از آن داشته باشید و در صورت امکان پیشگیری، درمان یا پشتیبانی دریافت کنید.

وجود هرگونه علائم غیر طبیعی در بدن مادر و یا جنین باید تحت کنترل پزشک باشد تا هرگونه دستوری که لازم است را تجویز کند.اکثر سقطهای بین هفته ۸- ۱۲ بارداری رخ می دهد. این زمان زمانی است که هورمون جفتی به سطح بالای کافی برای حفاظت از جنین نرسیده است . در حالی که در این زمان سطح پروژسترون ترشح شده از جسم زرد رو به کاهش است.

گاهی مادران دچار سقط های خود به خودی می شوند که در سه ماهه اول بارداری، اغلب به دلیل ناهنجاری های کروموزومی رخ می دهد.

معمولا جنین به دلیل پیچیدن بند ناف دور گردن خفه نمی شود. جالب است بدانید که در ۲۰ درصد از حاملگی ها بند ناف دور گردن جنین وجود دارد و این موجب مشکلی در نوزاد نمی شود چه زایمان طبیعی باشد و چه سزارین.درباره دفع مدفوع جنین هم همین طور است یعنی تمامی جنین ها وقتی کاملا بالغ و رسیده می شوند، می توانند مدفوع کنند و این روند بویژه در جنین هایی که از تاریخ زایمان طبیعی شان گذشته است، در حالی که هنوز دردهای زایمانی شروع نشده، رخ می دهد.وقتی به طور طبیعی جنین مدفوع می کند، معمولا خطری جنین را تهدید نمی کند و فقط نیاز به زایمان هر چه سریع تر به صورت طبیعی یا سزارین دارد، اما در مواردی که جنین به این دلیل مدفوع می کند که تحت استرس ناشی از کمبود اکسیژن است، مدفوع کردن جنین علامت در خطر بودن جنین است و باید بسرعت برای سزارین اورژانس اقدام کرد، زیرا همان دلایلی که به مدفوع کردن جنین منجر می شود، می تواند به مرگ جنین نیز منجر بشود.۵۰ درصد حاملگی ها پیش از لانه گزینی در رحم از دست می روند. بلافاصله پس از لانه گزینی(قبل از آنکه حاملگی از لحاظ بالینی قابل تشخیص باشد)

حدود ۳۰ درصد حاملگی ها از بین می روند. و حتی پس از آنکه حاملگی از نظر بالینی قابل شناسایی شود نیز حدود ۲۵% سقط تا هفته ۱۴ اتفاق می افتد.حدود نیمی از جنین های سقط شده در این دوره دچار ناهنجاریهای کروموزومی هستند. ممکن است سقط تا چند هفته بعد نیز اتفاق نیفتد تا زمانی که خونریزی مختصر یا درد قاعدگی مانندی رخ دهد.علت شایع سقط این است که جنین به طور نامناسبی در بافت مخاط رحم جایگزین شده باشد.عامل دیگرسن مادر است. با افزایش سن مادر خطر سقط نیز افزایش می یابد.اما مهم ترین علت این وضع بیماری دیابت مادر است. در این بیماری به دلیل اختلال در اکسیژن رسانی به جنین، مرگ جنین رخ می دهد. در این موارد به کنترل دقیق زن باردار برای جلوگیری از مرگ جنین نیاز است؛ یعنی مادر هر هفته کنترل شود و در صورت نیاز هر دو هفته سونوگرافی شود.از علل دیگر مرگ جنین، اختلالات رشدی است که به دلیل مشکل ژنتیکی جنین یا به دلیل فشار خون و دیگر بیماری های مادر رخ می دهد. در این موارد بیشتر در سونوگرافی، جنین وضع خوبی ندارد و خوب رشد نکرده و به اصطلاح، رشد داخل رحمی کند یا متوقف شده است.

این موارد در کنترل دوره ای زن باردار با مشاهده شکم و میزان رشد جنین از سوی پزشک کشف می شود و برای تشخیص دقیق تر نیاز به سونوگرافی های خاص است و در صورت اطمینان قبل از فوت جنین با وجود نارس بودن جنین پزشکان اقدام به زایمان کودک می کنند.
به هرحال همیشه مادرانی که دچار چاقی، فشار خون، دیابت یا بیماری های قلبی و کلیوی هستند، بیشتر نگران فوت جنین خود هستند. همین طور در حاملگی های دو یا چند قلو یا زمانی که جنین بیش از حد درشت است یا از تاریخ زایمان بیش از یک هفته گذشته است، احتمال فوت جنین بیشتر است، پس این مادران نیاز به مراقبت بیشتری دارند.
سیگار کشیدن، داروهای خاص (تجویز شده یا ممنوع)، وضعیتهای بد کنترل شده مانند اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس می توانند خطر سقط را افزایش دهند. اختلالات انعقادی مانند ترومبوفیلی سبب می‌شود تا لخته‌های کوچکی داخل عروق جفتی ایجاد شود و با کند شدن جریان خون‌رسانی به جنین تأخیر رشد به وجود آیدیا جریان خون‌رسانی به جای آنکه از رحم به جنین منتقل شود برعکس می‌شود.همچنین در زنانی که همراه با اضافه وزن و پریودهای نامرتب، علایم افزایش هورمون مردانه به صورت موهای زاید و تغییر رنگ پوست در آنها دیده می شود،میزان سقط های اولیه ۳ تا ۵ برابر خانم هایی است که مشکل چاقی ندارند.بعضی از سقط‌ ها را می‌توان به عوامل ژنتیکی، آلودگی محیطی،تماس طولانی مدت با مواد شیمیایی و همچنین کمبود اسید فولیک و تاحدی ویتامنی C عنوان کرد.

مهمترین علائمی که هنگام سقط دیده می شود، خونریزی از رحم و درد است
۱- خونریزی رحمی :
در شروع سقط، خونریزی اغلب اوقات به صورت لک بینی آغاز می شود ولی طولی نمی کشد که زیادتر می شود و لخته های بزرگ نیز تشکیل می گردد. علت خونریزی، باقی ماندن تکه ای از جفت و یا قسمتی از جنین در داخل رحم است و تا زمانی که این تکه ها خارج نشده اند، رحم روی خود جمع نمی شود و خونریزی ادامه می یابد.
۲- درد در ناحیه زیر شکم:
در موقع سقط جنین ، اکثر خانمها از دردهای خفیف زیر شکم شکایت می کنند و این دردها اغلب متناوب است و گاهی از اوقات قولنجی می شود. علت این دردها، انقباض عضله رحم برای خارج ساختن خون و یا لخته داخل آن است و تا زمانی که رحم خالی نشده درد نیز ادامه خواهد داشت.سرنوشت جنین در حال سقط شدن بستگی به زنده بودن و مقاومت آن دارد. تا زمانی که جنین داخل شکم زنده است امید قطع شدن خونریزی و ادامه یافتن آبستنی وجود دارد ولی اگر جنین مرده باشد، هرگونه کوشش برای نگاهداشتن آبستنی بی ثمر خواهد بود، زیرا اگر جنین مرده خود به خود سقط نشود باید آن را با عمل کورتاژخارج کرد. جنین وقتی تهدید به سقط است که دهانه رحم بسته شده وخونریزی رحمی، مختصر و جزئی باشد و مسلما جنین داخل رحم زنده بوده و خونریزی ممکن است با استراحت بیمار و درمان طبی قطع گردد. سقط جنین وقتی قریب الوقوع و حتمی است که جنین مرده و دهانه رحم کاملا باز وخونریزی شدید و غیر قابل کنترل باشد.
گاهی بی‌اطلاعی مادر از آنچه در بدنش می‌گذرد و بی‌توجهی‌اش به مراقبت‌هایی که باید انجام دهد، می‌تواند به راه 9ماهه بارداری زودتر از آنچه انتظارش می‌رود پایان دهد. امامتخصصان می‌گویند، از دست رفتن جنین، همیشه نتیجه کاهلی مادر باردار نیست. از نظر آنها، کودک درون شما ممکن است به دلایلی که کنترل‌شان توسط مادر ممکن نیست یا بسیار دشوار است، هرگز متولد نشود. این موضوع را با دکتر شیرین نیرومنش، متخصص زنان و زایمان، در میان گذاشتیم. او به شما می‌گوید که به چه دلایلی ممکن است جنین شما سقط شود و چه تهدیدهایی پیش روی شما و جنین‌تان در 9ماه بارداری قرار دارد.

سقط جنین یعنی(Abortion means)
ابتدا باید تعریفی از سقط و زایمان زودرس داشته باشیم چون این دو با هم متفاوتند. اگر جنین قبل از ۲۰ هفته یا به‌عبارتی قبل از ۵ ماهگی یعنی زمانی که جنین امکان زنده ماندن در خارج از رحم مادر را ندارد از بین برود، به آن سقط جنین می‌گوییم که البته تعداد زیادی از بارداری‌ها به سقط ختم می‌شوند.

علل سقط های خود به خودی
علت سقط های خود به خودی بسیار متنوع است و علت بسیاری از این سقط ها مشخص نمی شود. شایع ترین علت سقط ها در ۳ ماه نخست بارداری، ناهنجاری های کروموزومی می باشد. بیشتر ناهنجاری های کروموزومی به علت آسیب سلول تخمک یا اسپرم است یا در فرایند تقسیم شدن تخم لقاح یافته مشکلاتی به وجود می آید.

زایمان زودرس یعنی (Early delivery means)
اگر جنین بعد از هفته 20 و قبل از 37 هفته بارداری (جنین کامل) به دنیا بیاید زایمان زودرس محسوب می‌شود. اگر خیلی زود قبل از هفته 27 یا 28 باشد نوزاد قابلیت زندگی ندارد و میزان مرگ و میر بسیار بالاست. اگر هم بعد از 28 هفته باشد نیاز به مراقبت ویژه و کامل با مدتی طولانی دارد تا نوزاد زنده بماند.

مراقب لثه‌های‌تان باشید
تغییرات هورمونی (پروژسترون) زنان باردار، مصرف بیشتر مواد قندی و اسیدی شدن بزاق بر اثر حالت تهوع و استفراغ منجر به تشدید پلاک‌های میکروبی می‌شود و حتی درصد کمی از خانم‌های باردار پس از ماه سوم دچار تومور بارداری لثه می‌شوند. اگر این مشکلات بسیار دردناک باشند و مادر در ۳ماهه اول اقدام به درمان دندانپزشکی کند میزان خطر سقط جنین به علت دارو و تزریق و اضطراب تا حد زیادی بالا می‌رود پس حل چنین مشکلاتی یا باید در ۳ماهه دوم بارداری انجام گیرد یا به بعد از بارداری موکول شود.

سیگار کشیدن ممنوع
برخی رفتارهای مادران سبب بروز نقایص مادرزادی در سیستم عصبی مرکزی و نخاع، قلب و کلیه جنین و درنتیجه سقط آن می‌شود حتی اگر سن مادر پایین باشد. به عنوان مثال سیگار کشیدن مادر یا استفاده از سایر مواد مخدر همچنین مشروبات الکلی از مواردی است که احتمال سقط را در سه ماهه اول بارداری در نتیجه مشکلات و نقایص مادرزادی بیشتر می‌کند پس زنان باردار باید به‌شدت از چنین موادی پرهیز کنند. همچنین حداقل 3 ماه قبل از بارداری از اسیدفولیک یک میلی‌گرمی استفاده کنند تا میزان نقایص مادرزادی در قلب و نخاع جنین کاهش یابد.

خودسرانه دارو مصرف نکنید
برخی داروها نیز باعث نقص جنین و سقط می‌شوند، هرچند تعداد آنها کم است. مثلا وارفارین که برای اختلالات انعقادی مورد استفاده قرار می‌گیرد سبب نقایص جنینی و درنتیجه سقط می‌شود. لیتیوم که برای بیماری‌های اعصاب به‌کار می‌رود نیز خطرناک است. برخی داروهای ضدتشنج، برخی داروهای ضدسرطان همچنین ترکیبات مختلف ویتامین A هم سبب ناهنجاری جنین و سقط می‌شوند. بانوان باید تا حد امکان از مصرف دارو بدون تجویز پزشک خودداری کنند و اگر هم نیاز مبرم به دارو دارند، حتما باید مشاوره قبل از بارداری داشته باشند. ممکن است دارویی که مصرف می‌کنند برای جنین خطرناک باشد و پزشک آن را به نوع بی‌خطر تغییر دهد.

چرا دوباره سقط می‌شود؟
اگر حداقل سه‌بار پشت هم سقط اتفاق بیفتد حتما باید بررسی شود و پزشک دلیل آن را مشخص کند. این زنان حتما باید مشاوره قبل از بارداری داشته باشند تا آماده بارداری شوند. البته بعضی هم بعد از دوبار سقط متوالی، این بررسی را پیشنهاد می‌کنند. یکی از دلایل سقط مکرر می‌تواند نقایص ساختمانی رحم باشد. به عنوان مثال اگر رحم تک شاخ، دوشاخ یا دیواره و سپتوم‌دار باشد ممکن است سبب سقط مکرر شود که البته با جراحی درمان می‌شوند.

مرگ جنین چه نشانه‌هایی دارد؟ (What signs of fetal death)
لکه بینی در ۳ ماهه اول بارداری تهدیدی برای سقط به حساب می‌آید، اما هر گونه لکه بینی دلیل بر سقط نیست و باید به پزشک مراجعه کرد ولی به‌طور کلی لکه بینی، خونریزی کم یا زیاد، دردهای انقباضی رحم که از درد عادت ماهانه شدیدترند، آبریزش، دفع کامل جنین و جفت یا دفع مقداری بافت از نشانه‌های سقط جنین هستند. گاهی از وقوع مرگ جنین مدتی می‌گذرد و مادر متوجه آن نمی‌شود که در این حالت علائم بارداری مانند تهوع، استفراغ و سفتی پستان از بین می‌رود.

تهدیدهای سه ماهه دوم بارداری (Threats second trimester of pregnancy)
در سه ماهه دوم بارداری (بین 12 تا 20 هفتگی بارداری) نیز امکان سقط جنین وجود دارد که شایع‌ترین علل سقط‌های دیررس، شکل غیرطبیعی رحم، نارسایی دهانه رحم و شل بودن آن است چون دهانه رحم باید تا به دنیا آمدن نوزاد بسته بماند ولی در این افراد دهانه رحم دچار مشکل می‌شود و بدون احساس درد، یک توده از بدن آنها خارج می‌شود که این موضوع یعنی پارگی کیسه آب و سقط جنین. مادر دچار دل دردی می‌شود که می‌گیرد و ول می‌کند، دهانه رحم بازشده و خونریزی شدید و سقط جنین اتفاق می‌افتد. گاهی نیز در سقط‌های دیررس جفت توانایی فراهم کردن غذا و اکسیژن کافی برای جنین را ندارد و سبب مرگ او می‌شود.

خطر پارگی کیسه آب از هفته 18 تا زمان زایمان (The risk from week 18 until delivery prom)
پارگی کیسه آب از هفته ۱۸ تا ۲۰ بارداری تا زمان زایمان جنین را تهدید می‌کند. دهانه رحم برخی نیز در ماه ۴ تا ۶ بارداری شل می‌شود و به محض اینکه جنین مقداری بزرگ شد، تحمل نگهداری او را ندارد پس کیسه آب و جنین شروع به دفع شدن می‌کند و جنین به بیرون از بدن مادر هدایت می‌شود. گاهی اوقات نمی‌توان جلوی برخی مشکلات را گرفت اما در مواردی که مشکلات دهانه رحمی وجود دارد، می‌توان با دوختن دهانه رحم و برخی اقدام‌های دیگر، مانع از پارگی زودرس کیسه ‌آب شد. خوشبختانه اکثر پارگی‌های کیسه آب در اواخر بارداری اتفاق می‌افتد ولی در هر شرایطی ممکن است ایجاد شود.

نیمی از بارداری‌ها منجر به سقط می‌شوند (Half of pregnancies are aborted)
در بسیاری، حتی قبل از اینکه متوجه باردار بودن شوند، جنین سقط می‌شود یعنی عادت‌ماهانه چند روزی عقب می‌افتد سپس خونریزی که از عادت ماهانه معمولی شدیدتر است، رخ می‌دهد که به این ترتیب، جنین به‌طور کامل دفع شده و حتی نیازی به استفاده از کورتاژ نیز نیست. سالم بودن پدر و مادر، دلیلی بر این نیست که جنین دچار مشکلات کروموزومی و ژنتیک نشود. گاهی نیز از همان ابتدا، تخم تشکیل شده، پوچ بوده و این تخم، سرانجامی به جز سقط شدن نخواهد داشت.

نقص در لانه گزینی
اگر در کاشت جنین در رحم مشکلی ایجاد شود یعنی به‌طور مناسب درون بافت مخاط رحم جایگزین نشده یا رحم فرم غیرطبیعی داشته باشد هم جنین سقط می‌شود. در این شرایط ساختار رحم پس از نخستین سقط مورد بررسی و معاینه قرار می‌گیرد تا اگر دچار مشکلاتی بود با اقداماتی مانند جراحی بتوان مشکل را حل کرد و پس از پایان درمان‌ها، بارداری مجدد با خطر کمتری امکان‌پذیر می‌شود. شاید تا پیش از چنین اتفاقی نتوان احتمال سقط شدن جنین را چندان پیش‌بینی کرد.

۴۰ سالگی دردسرساز است
بررسی‌ها نشان داده در زنان جوان (25-24ساله) احتمال سقط جنین 12درصد است درحالی که این رقم در زنان بالای 35 سال افزایش چشمگیری دارد و بعد از 45سالگی نیز احتمال سقط جنین به 50درصد می‌رسد. ازدواج در سن مناسب25-24سالگی و پیشگیری نکردن طولانی بهترین راه برای مقابله با سقط جنین است. در مادرانی با سن بالای 35 و 40 سال همچنین زیر 17 سال نه‌تنها خطر سقط جنین بالا می‌رود بلکه خطر زایمان زودرس و سایر عوارض مامایی نیز وجود دارد.

عفونت‌ها را جدی بگیرید
برخی عفونت‌ها و بیماری‌های عفونی مادر بر جنین تاثیر دارد و اگر این عفونت‌ها در ۳ماهه اول بارداری باشد سبب ناهنجاری جنین و مرگ آن در داخل رحم می‌شود. درد و سوزش ادرار در ۳ماهه اول بارداری نیز علامتی از عفونت دستگاه ادراری یا مثانه است و اگر بدون درمان رها شود، می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی عفونت، زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس شود. البته همه عفونت‌های دوران بارداری خطرساز نیستند و گاهی به دلیل نوسان هورمون‌ها ایجاد می‌شوند.

این دو مشکل را جدی بگیرید!
نوسان‌های خطرساز فشار خون و بالا رفتن قند خون از شایع‌ترین مشکلاتی هستند که برای مادران باردار دردسرساز می‌شوند.اگر زن باردار بعد از هفته بیستم بارداری دچار افزایش فشار خون شدید ولی بدون دفع پروتئین در ادرار باشد، افزایش فشار خون به علت بارداری خوانده می‌شود. 30درصد فشار خون‌ها به‌دلیل فشار خون مزمن است و باید به آن توجه کرد به همین دلیل باید فشار خون زن باردار حداقل دوبار به فاصله 6ساعت اندازه‌گیری شود، اگر 14 روی 9 یا بالاتر بود یعنی فشار خون دارد و بارداری پرخطر برای مادر و جنین محسوب می‌شود. بر اثر فشار خون بالا، خون‌رسانی به جنین مناسب نیست و سبب عقب افتادن رشد داخل رحم و تولد نوزاد کم‌وزن، جداشدگی جفت و مرده‌زایی و زایمان زودرس می‌شود.

مادران مسموم در خطرند
افزایش فشار خون بالا همراه با دفع پروتئین از طریق ادرار مسمومیت بارداری محسوب می‌شود و بیماری سیستیک تمام بدن مادر را درگیر می‌کند. چنین اتفاقی بسیار خطرناک است و سبب خطر جانی و حتی مرگ برای مادر، زایمان زودرس، مرگ جنین داخل رحم و وزن‌گیری نامناسب جنین می‌شود. این مورد معمولا در سه ماهه سوم بارداری روی می‌دهد و روی کلیه، قلب، کبد و عروق تاثیر می‌گذارد و مشکل مغز و تشنج برای مادر ایجاد می‌کند. حدود ۵۰درصد موارد پزشک برای کمک به مادر، جنین نارس را خارج می‌کند چون این بیماری تا وقتی که جنین و جفت وجود دارد، ادامه می‌یابد. بیمار باید بستری شود و در هر ویزیت فشار خونش کنترل شود و به علائم مسمومیت بارداری توجه شود. ورم، سردرد، تاری دید و دردهای شکمی می‌تواند مشکلی جدی ایجاد کند. دفع پروتئین معمولا در ماه‌های آخر بارداری رخ می‌دهد ولی ممکن است در ماه‌های اولیه‌ بارداری (پنجمین ماه بارداری) نیز اتفاق بیفتد که اگر این بیماری در ماه‌های اول این دوران بروز کند، به‌طور معمول شدیدتر است و بیمار سریع‌تر به مرحله‌ تشنج می‌رسد. پس به زنان باردار توصیه می‌شود برای کاهش فشارخون، مصرف نمک را کاهش دهند.

قند خون‌تان را کنترل کنید
بیماری دیابت که پیش از بارداری ایجاد شده باشد،در صورتی‌که کنترل نشده باشد، درست مثل سم عمل می‌کند و سبب سقط جنین می‌شود. این افراد حتما مشاوره قبل از بارداری را باید انجام دهند و پس از کنترل قند خون تنها با اجازه پزشک اقدام به بارداری کنند. این زنان در طول بارداری هم اجازه مصرف انسولین را دارند ولی به هرحال همه چیز باید زیرنظر پزشک باشد. بیماری‌های خودایمنی مادر، ابتلا به برخی عفونت‌ها، کم‌کاری تیروئید و داشتن چندقلو هم می‌تواند زمینه‌ساز سقط جنین در سه ماهه اول بارداری شود.

بارداری‌های معمولی
خانم‌ها باید غربالگری دیابت انجام دهند اگر بارداری در ۲۵-۲۴ سالگی اتفاق افتاده و سابقه دیابت در خود یا فامیل نزدیک وجود ندارد همچنین زن باردار سابقه زایمان نوزاد بیش از ۴کیلویی را ندارد باید در هفته ۲۴ بارداری، آزمایش غربالگری و تست تحمل گلوکز را انجام دهد، یعنی به آزمایشگاه مراجعه کند. در آنجا ۵۰گرم گلوکز را در آب حل کرده و می‌خورد بعد از یک ساعت قند خون وی اندازه‌گیری می‌شود، اگر از ۱۴۰ پایین‌تر باشد که طبیعی است ولی بالاتر احتمال ابتلا به دیابت وجود دارد و باید آزمایش‌های تکمیلی را انجام دهد.

بارداری پرخطر
اگر کسی جزو گروه‌های پرخطر است یعنی سابقه مایع دور جنین داشته است، سن مادر بالای30-25 سال است، اضافه وزن دارد، سابقه زایمان نوزاد بالای 4کیلویی دارد یا یکی از خویشاوندان درجه یک وی دارای دیابت بزرگسالی است باید در نخستین فرصت وقتی فهمید باردار است این تست را انجام دهد یعنی همان ماه اول. حتی اگر هم میزان قند خون طبیعی بود دوباره باید در هفته 24 این تست را انجام دهد که اگر غیرطبیعی بود حالا باید سراغ تست‌های تکمیلی‌تر برود.

پارگی کیسه آب و زایمان زودرس؟(PROM and preterm delivery?)
یکی از دلایل پارگی کیسه آب عفونت‌هاست، یعنی عفونت وارد خون می‌شود و افزایش درجه حرارت مادر ممکن است به پارگی کیسه آب منجر شود. عفونت‌های موضعی نیز می‌تواند سبب پارگی زودرس شود. مادرانی که عفونت رحمی دارند و درمان نمی‌شوند یا در طول بارداری به‌طور مکرر دچار عفونت می‌شوند، عفونت کلیه و مثانه طی بارداری یا قبل از آن، تب و لرز و عفونت ادراری بسیار خطرناک است و حتما باید تحت درمان آنتی‌بیوتیک قرار بگیرند. اگر درمان ناکافی باشد دچار زایمان زودرس می‌شوند و احتمال پارگی کیسه ‌آب وجود دارد. بارداری همراه با ‌ای‌یودی، ضربه ناشی از حوادث، تصادفات و زمین خوردن شدید نیز سبب پارگی کیسه آب می‌شود.

چندقلوها زودتر می‌آیند
حدود 50درصد خانم‌هایی که دوقلو دارند دچار زایمان زودرس می‌شوند و نوزاد قبل از هفته 35 و 37 متولد می‌شود. هرقدر هم تعداد جنین بیشتر باشد مثلا 3قلو و 4قلو، این احتمال بالاتر می‌رود.

با ترازو آشتی کنید
گاهی مادر کم وزن است و به‌دلیل تهوع زیاد و تغذیه نامناسب در این دوران وزن هم نمی‌گیرد پس احتمال زایمان زودرس با تولد نوزاد کم‌وزن وجود دارد. به‌طور طبیعی مادر باید در ۹ ماه بارداری، تا ۱۱کیلوگرم وزن اضافه کند که در چنین زنانی این اتفاق نمی‌افتد. در کمبودهای تغذیه‌ای، مراقبت ناکافی، ویزیت کم دوران بارداری و وزن خیلی پایین نیز احتمال زایمان زودرس بیشتر است.

خسته نباشید!
اگر مادر کار سنگین داشته باشد، ساعات کار طولانی، ایستادن زیاد و کار پراسترس طی بارداری همه سبب زایمان زودرس می‌شوند. سیگار، تریاک و مواد مخدر نیز سبب زایمان زودرس، مرگ داخل رحمی نوزاد و تولد نوزاد کم وزن می‌شود.

اگر سابقه سقط مکرر دارید (If you RPL)
کم خونی مادر قبل و طی بارداری هم یکی از مواردی است که می‌تواند سبب افزایش زایمان زودرس شود. برای کسانی که سابقه چندبار سقط دارند یا سابقه زایمان زودرس در فامیل درجه یک مثل مادر، خواهر یا خاله دارند نیز احتمال زایمان زودرس می‌رود. کسانی که سابقه دوبار سقط ۴تا ۵ ماهه یا زایمان زودرس داشته‌اند حتما با گرفتن عکس رنگی باید این مشکل آنها مورد توجه قرار بگیرد. همچنین باید سونوگرافی انجام شود که نشان می‌دهد دهانه رحم کوتاه است.

این تاریخ‌ها را به‌خاطر بسپارید!
در تمام ماه‌های بارداری، مراقبت‌هایی که توسط مادران انجام می‌شود باید مرتب باشد و زن باردار در بارداری‌های معمولی تا هفته 28 هر ماه یک‌بار به پزشک مراجعه کند که این ویزیت‌ها از هفته 28 تا 36 فاصله به هر 2 هفته یک‌بار می‌رسد و از هفته 36 تا آخر هم هفته‌‌ای یک‌بار می‌شود. ولی اگر بارداری پرخطر تشخیص داده شده یا بارداری 2قلو و بیشتر دارند فاصله مراقبت‌ها کمتر می‌شود همچنین آزمایش‌های غربالگری انجام می‌شود تا درصورت تشخیص، درمان‌هایی مناسب پیشنهاد شود. پس سهل‌انگاری را کنار بگذارید و در این فواصل به متخصص مراجعه کنید.

هر ترشح مایع را یک علامت تلقی کنید(Any liquid discharge to Treat a mark)
از آنجا که جنین می‌تواند از هفته ۲۶ تا ۲۸ هفتگی زنده بماند و قبل از آن معمولا قادر به زنده ماندن نیست، اگر پارگی قبل از هفته ۲۶ باشد، متاسفانه نمی‌توان جنین را زنده نگه داشت و مادر باید بستری شود و تحت نظر قرار بگیرد، اما در ماه‌های بالاتر، یعنی حدود ۳۴ تا ۳۶ هفتگی ترجیح داده می‌شود که جنین داخل رحم بماند. اگر این اتفاق در ماه آخر بارداری و زیر ۳۴ هفتگی اتفاق بیفتد، مادر باید تحت مراقبت و کنترل شدید در مراکز درمانی قرار بگیرد چراکه ریه و دستگاه تنفسی جنین تا ۳۴ هفتگی تکامل پیدا می‌کند. حتی در مواردی که پارگی اندک است، گاهی حتی دیده شده که استراحت مادر می‌تواند سبب تشکیل مجدد مایع آمنیوتیک شود.

پس از مرگ جنین در رحم چه اتفاقی می‌افتد؟
واقعیت غم انگیز این است که مادر پس از مرگ جنین در رحم باز هم باید رنج زایمان را تحمل کند، چون وضع حمل برای سلامتی مادر و بهبود جسمی وی بهتر است. جنین مرده در شکم مادر به ندرت با سزارین به دنیا آورده می‌شود. گروه پزشکی مراحل بعدی را ضمن رعایت کردن حال مادر و درک روحیه شکننده وی توضیح می‌دهد. زایمان در اکثر موارد به صورت مصنوعی (القایی) شروع می‌شود. متخصص زنان و زایمان روند زایمان را توضیح می‌دهد و به مادر زمان می‌دهد تا گفته‌های وی را قبل از شروع زایمان درک کند. زایمان چه طبیعی باشد چه القایی، ماما یا متخصص زنان و زایمان مسکن بسیار قوی از مشتقات مورفین را به مادر ارائه می‌دهد. مادر می‌تواند میزان مورفین دریافتی را از طریق پمپ قابل کنترل با دست کم یا زیاد کند. اگر مادر دوقلو یا چندقلو باردار باشد و مرگ یکی از نوزادها تشخیص داده شده باشد، متخصص توصیه می‌کند که زایمان از نوع القایی نباشد. ادامه درمان به شرایط خاص موجود بستگی دارد؛ این که آیا جفت نوزادها مشترک است یا خیر و این که مرگ جنین در چه مرحله‌ای از بارداری رخ داده است. پزشک گاهی توصیه می‌کند که بهتر است به قل(های) دیگر مدت کوتاهی فرصت رشد کردن و بالغ شدن داخل رحم داده شود.

اثر مرده زایی بر بارداری‌های بعدی
مادری که تجربه مرده زایی را پشت سر گذاشته است، به سختی می‌تواند برای بارداری مجدد تصمیم بگیرد و آبستنی مجدد تا مدت‌ها آخرین فکری است که به ذهن مادر داغدیده خطور می‌کند. بااین حال برای برخی مادران ضروری است که در اولین فرصت ممکن دوباره باردار شوند. مادر شش تا هشت هفته پس از مرده زایی باید توسط متخصص زنان و زایمان معاینه شود. این ویزیت فرصت مناسبی است تا مادر سوال‌هایی را که در این مدت برایش پیش آمده است از متخصص بپرسد و اگر آماده است درباره تلاش برای بارداری بعدی نیز با متخصص مشورت کند. برخی والدین می‌خواهند شانس خود برای داشتن فرزند را بلافاصله پس از مرده‌زایی امتحان کنند، حال آن که عده دیگری ترجیح می‌دهند بارداری بعدی را زمان بندی کنند تا هیچ یک از تاریخ‌های مهم مربوط به فرزند بعدی با مناسبت‌های جنین از دست رفته متقارن نباشد.
اگر نتوان علت مشخصی را برای مرده زایی پیدا کرد، والدین این آسودگی خاطر را می‌یابند که دلیلی ندارد این اتفاق ناگوار دوباره رخ دهد. اگر جنین مرده ناهنجاری ژنتیکی داشته باشد، والدین برای مشاوره ژنتیک معرفی می‌شوند تا درباره روش‌های مختلف بارداری بعدی با متخصص ژنتیک مشورت کنند. اما اگر دلیل مرده زایی مشخص باشد، متخصص زنان و زایمان با همکاری والدین تلاش می‌کند تا احتمال بروز مجدد این اتفاق را کاهش دهد. به ویژه اگر مشکل مربوط به جفت یا رشد جنین باشد. بارداری مجدد برای مادرانی که چنین تجربه ناگواری را پشت سر گذاشته‌اند، بسیار اضطراب آور خواهد بود و خاطرات ناخوشایندی را در ذهن‌شان زنده خواهد کرد.

پیشگیری از مرده زایی
تمام مرده زایی‌ها قابل پیشگیری نیست. بااین حال با رعایت توصیه‌های زیر می‌توان احتمال مرگ جنین در رحم را کاهش داد:
- ترک دخانیات
- خودداری از مصرف الکل و مواد در دوران بارداری
- در وقت‌های تعیین شده به متخصص زنان و زایمان یا ماما مراجعه کنید تا رشد و سلامت جنین بررسی شود.
- وزن خود را پیش از اقدام برای بارداری به حد مطلوب برسانید.
- از خود در مقابل عفونت محافظت کنید و از خوردن بعضی خوراکی‌ها خودداری کنید.
- درد زیر شکم یا خونریزی واژینال را بلافاصله به متخصص زنان و زایمان اطلاع دهید.
- به حرکت‌ها و تکان خوردن جنین توجه کنید و هر گونه نگرانی و مشکل را به سرعت با متخصص زنان و زایمان در میان بگذارید.
- خارش واژن را به متخصص اطلاع دهید.

مراقبت‌های بارداری