شور و شوق ارامنه در دل پایتخت/ عیدی‌های مسلمانان برای کودکان ارمنی

به گزارش فانوس، از کوچه پس کوچه‌های محله مجیدیه که در آن، عطر قدیمی بودن به وضوح مشخص است عبور کردم. کوچه‌هایی که این روزها ساکنان آن‌ها به استقبال سال نو میلادی رفته‌اند و خانه‌های خود را با ریسه‌ها و چراغ‌های رنگی آذین بندی کرده بودند و در ساعاتی که فقط چند قدم مانده به آغاز سال نو با دستان پُر نوید سال جدید را می‌دادند.

پس از عبور از دلِ کوچه‌هایی با نام شهدای مسلمان، کوچه‌هایی هم دیده می‌شد که با نام شهدای ارامنه مزین شده بودند. به همراه آقای مهربانی، سرپرست اداره اجتماعی و فرهنگی منطقه ۸ راهی خیابانی شدیم که روی تابلو‌های به فاصله اندک آن نام "شهید برادران اثنی عشری" نوشته شده بود. کوچه "شهید جمشید رویان" نشان داد که ما به مقصد رسیده‌ایم و دو تابلوی مسجد حضرت ابوالفضل (ع) و کلیسای گریگور لوساووریچ مقدّس، همزیستی زیبای اسلام و مسیحیت را به وجود آورده بود و این اندیشه را در من پُر رنگ‌تر کرد که همسایگی آن‌ها باعث صمیمیت هرچه بیشتر اهالی آن شده است و این را از معاشرت و همراهی کردن خواهران و برادران مسلمان و ارامنه دریافتم.

برای رسیدن به کلیسا نیازی به پیاده روی طولانی نبود، چرا که فاصله زیادی با ورودی کوچه نداشت. پس از رسیدن به درب قهوه‌ای رنگ بزرگی، صلیب روی گنبد چند ضلعی سفید رنگ که نوار سیاهی، آن قسمت را از پایین بنا جدا کرده بود جلب توجه می‌کرد. به نزدیکی درب که رفتم، نقش صلیب طلایی که به زیبایی کار شده بود، خود نمایی می‌کرد. در کنار درب ورودی، تابلوی نسبتا بزرگی حک شده که روی آن به سه زبان فارسی، ارمنی و انگلیسی، تاریخچه مختصری از کلیسا با این مضمون نوشته بود: «کلیسای گریگور لوساوریچ (گریگور روشنگر مقدس).

ساختمان کلیسای گریگور مقدس، در سال ۱۹۸۲ میلادی (۱۳۶۱ ش) در محله زیتون مجیدیه ساخته و در چهاردهم ژانویه سال ۱۹۸۳ میلادی (۱۳۶۲ ش) به دست شادروان عالیجناب اسقف اعظم آرداک مانوکیان تقدیس شد. از ویژگی‌های این کلیسا ارتفاع بیشتر گنبد آن نسبت به سایر کلیسا‌های ارامنه ایران است. زمین این کلیسا با کمک‌های مالی افراد خیّر منطقه خریداری شد و هزینه بنای آن را یک زوج نیکوکار به نام آقای (گریگور) و خانم (هراچوهی ملیکیان) به یاد (مگر دوم) و (زاغیک ملیکیان) (والدین آقای گریگور) پرداخت کرده اند و هزینه‌های ساختمان‌های جانبی کلیسا بر عهده شورای خلیفه گری ارامنه بوده است.

پس از آن چشمم به بنر‌های بزرگی جلب شد که از طرف شهردار ناحیه ۳, شورایاری و مدیریت محله کرمان، تولد حضرت مسیح (ع) و آغاز سال ۲۰۲۰ به تمام مسیحیان به ویژه ارامنه این محله تبریک گفته شده بود.

در همان لحظه بود که آقای جوانی درب را باز و از ما استقبال گرمی کرد و دعوت کرد که به داخل کلیسا برویم.

وارد حیاط کلیسا شدیم که بارانی همچون باران‌های آرام بهاری شروع به بارش کرد. در سمت چپ حیاط و در مسیر چندین درخت نحیفی که هیچ برگی روی آن‌ها نبود و شاخه‌های خمیده‌ای داشتند، بنای سفیدرنگ نه چندان بزرگی قرار داشت که به شکل مزار‌های ارامنه بود و روی آن نوشته شده بود «یادبود شهدای ارامنه» و بر روی آن گلدان مستطیل شکلی قرار داشت و در دو طرف آن هم گل‌های قرمز رنگ زیبایی کاشته شده بود.

کمی آن طرف‌تر درب قهوه‌ای رنگ کوچکی بود که به فضای داخلی کلیسا راه داشت و بین آن و درب اصلی کلیسا که ساختمان بزرگ آن بیشتر به چشم می‌آمد درخت کاجی با چراغ‌های رنگی تزیین شده بود، از چند پله که ارتفاع کمی با یکدیگر و سطح زمین داشتند بالا رفتیم و وارد دفتر مدیریت کلیسا شدیم که دقیقا روبروی درب ورودی آن قرار داشت. همان آقای جوان که کمک کشیش (شَمّاس) بود ما را به نشستن بر روی صندلی هدایت کرد و گفت: "در خدمتم" و با اشاره کوتاهی به تاریخچه کلیسای گریگور لوساووریچ مقدّس ادامه داد: «کلیسای گریگور لوساووریچ قدّیس که البته نوشته شده مقدس و ما این کلمه رو فقط برای خدا به کار می‌بریم، سال ۱۹۸۲ تأسیس شده و جدیدترین کلیسای تهران است. گریگور قدّیس که اصالت ایرانی داشته و اگه اشتباه نکنم اسمش سورنا بوده، پدر ایمانی ارمنستانه که بعد از میلاد برای موعظه و ترویج مسیحیت توی ارمنستان میره و دستگیرش می‌کنن و برای سیزده سال به سیاه چال می‌افته و بعد نجاتش میدن».

اِدویس هونانیان، در ادامه صحبت‌هایش گذری کوتاه به آداب و رسوم ارامنه در آستانه سال نو میلادی زد و ادامه داد: " هر ساله، ساعت ۱۲ شب ۳۱ دسامبر، برگزاری تحویل سال نو میلادی و مراسم عشای ربّانی رو توی کلیسای گریگور مقدس داریم. فردای اون روز هم که یکم ژانویه ست همین مراسم رو داریم و جشن کریسمس از ششم ژانویه یعنی شانزدهم دی ماه شروع میشه. اون روز، تقدیس آب به نشانه غسل تعمید مسیح (ع) انجام میشه و بین ایمان داران و ارامنه تقسیم می‌شه و از شب قبل هم توی خونه‌های فامیل دور هم جمع میشن و جشن می‌گیرن. "

وی همچنین به حضور مسلمانان برای همراهی کردن خواهران و برادران ارامنه خود تأکید و بیان کرد: " هر ساله با شروع سال نو میلادی، اغلب خواهران و برادران مسلمان، در کنار ما و چهره‌های معروف محله مجیدیه مثه آندرانیک تیموریان هستن و با ما همراه میشن. "

با شنیدن نام این فوتبالیست قدیمی تیم ملی ایران، به یاد چهره‌های برجسته دیگری همچون ساموئل خاچیکیان، واروژ کریم مسیحی، ادموند اختر و... که از اهالی محله مجیدیه بودند افتادم. پس از آن، چشمم به قاب عکس جوانیِ زن و مردی افتاد که ادویس هونانیان تأکید کرد که خیّرین کلیسا هستند و خدمات زیادی برای آن انجام داده‌اند. در همان لحظه به یاد این جمله از تاریخچه ورودی کلیسا افتادم که عنوان کرده بود هزینه بنای آن را یک زوج نیکوکار بر عهده گرفته بودند و آن‌ها کسی نبودند جز آقای گریگور و خانم هراچوهی ملیکیان.

کمک کشیش (شَمّاس), ما را به داخل کلیسا که برای مراسم سال نو آماده شده بود هدایت کرد. در سرتا سر دیوار‌های داخل کلیسا، تصاویری از حضرت مسیح (ع) و به صلیب کشیده شدن او و شام آخر قرار داشت و داخل محراب، کتاب انجیل و چراغ‌هایی بود که انعکاس نور آن‌ها بر روی صلیب و عکس حضرت مریم (ع) و حضرت مسیح (ع) تصاویر زیبایی را به وجود آورده بود و جایگاه موسیقی هم برای برگزاری مراسم عشای ربّانی آماده شده بود که پس از خارج شدن از آن جا راهی خیابان‌های اطراف شدیم.

مردم در تب و تاب خرید کریسمس بودند؛ به طوری که حدود سی متر آن طرف‌تر از کلیسا، فروشگاهی قرار داشت که صاحب آن، مرد میانسال ارمنی بود که از ما استقبال کرد و با وجود داشتن چندین مشتری دعوت کرد که بنشینیم. در خصوص حال و هوای این روز‌های محله پرسیدم که گفت: " ده ساله ساکن محله مجیدیه هستم. هرساله قبل از شروع سال نو میلادی، نه ارامنه در تب و تاب خرید هستند. خیلی از مسلمونا میان و برای هموطنای ارمنی هدیه می‌خرن و بچه‌ها هم بیشترین افرادی هستن که برای این عید ذوق و شوق دارن، به همین خاطر خونواده‌ها یا دوستان و نزدیکانشون برای اون‌ها کادو می‌خرن و به بابانوئل میدن تا شب کریسمس بهشون هدیه بده، چون منتظر رسیدن او و هدیه هاش هستن. "

آقای میانسال در پاسخ به سوالم مبنی بر اینکه "دوست داشتید سال نو میلادی را در کدام کشور جشن بگیرید؟ " با قاطعیت گفت: "ایران، چون هموطنامون این جا هستن و ما ایرانی هستیم. "

اقدامات شهرداری منطقه ۸ برای هموطنان ارامنه

در حالی که باران همچنان به صورت آرام و لطیف در حال باریدن بود، از فروشگاه خارج شدیم و در میان جشنواره رنگ و نور و عطرِ خوراکی‌های جذاب هموطنان ارمنی و چهره کریسمسی محله مجیدیه، خرید‌های یک پسر نوجوان از کتابفروشی رافی و سبد گل‌های سفید و بنفش و صورتی خانم جوانی که به سرعت خود را به منزل می‌رساند نظرم را به خود جلب کرد. به سرای محله مجیدیه رسیدیم که برای هموطنان ارمنی درخت کاجی را با گل و ریسه‌های رنگی آذین بندی کرده بودند. داخل شدیم که محمد سهرابی، مدیر سرای محله مجیدیه گفت: در این روزها برای هموطنان ارمنی برنامه‌های خاصی را تدارک دیدیم و جشنی برگزار کردیم و به آن‌ها هدیه‌هایی دادیم تا با شادی هرچه بیشتر به استقبال سال نو میلادی بروند.

مهناز استقامتی، شهردار منطقه ۸ هم از ارائه خدمات فرهنگی، اجتماعی و شهری به اهالی ارامنه در آستانه سال نو میلادی خبر داد و گفت: به مناسبت این ایام، اقدامات ویژه‌ای برای شهروندان مسیحی و ارامنه در محله‌های ارامنه نشین انجام شده است.

تقدیر از خانواده‌های شهیدان ارامنه با عنوان ستاره‌هایی با نشان مسیح، حضور در مراسم و بازدید و تبریک سال نو میلادی در کلیسا‌های منطقه و اهدای سبد گل، نصب بنر‌های تبریک سال نو برای هموطنان مسیحی در کلیسا‌های جامعه ربّانی، انجیلی ارامنه، گریگور مقدس، سرا‌های محله، اهدای گل به اهالی ارامنه، اجرای طرح جهادی (خط کِشی عابرپیاده و همسطح سازی، رنگ آمیزی و...) با حضور مسئولان عمرانی، خدمات شهری و شهرسازی در محله‌های ناحیه ۲ و ۳, کاشت یک اصله درخت کریسمس و تزیین آن در میدان ماسیس محله زرکش با حضور مادر شهید از جمله اقداماتی است که شهرداری منطقه ۸ به مناسبت سال ۲۰۲۰ میلادی انجام داده است.

کمتر از چند دقیقه به شروع سال نو میلادی باقی مانده بود. پیامبری که آمدنش بهانه‌ای برای همزیستی مسالمت آمیز و صلحِ همیشگیِ هموطنان مسلمان و ارامنه در تمامی این سال‌ها بوده و هست و گردشگرانی که معطوف همراهی و لبخندهای بی پیرایه این هموطنان شده بودند و ناقوسی که با شمارش معکوس مسلمانان و ارامنه برای شروع یک سال نو میلادی دیگر به صدا در آمد.