صف آرایی های بی پایان ابر قدرت ها ؛ در 2020 چه خواهد شد؟

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، جیمز م. لیندسی در نشریه تخصصی روابط بین الملل فارن افرز ، در گزارش سالانه خود ده حادثه مهم 2019 را که به سال جدید کشیده شده است را بررسی کرده و تبعات آن را به رهبران جهان یادآوری می کند که در ادامه می خوانیم:

10- مذاکرات هسته ای میان ایالات متحده و کره شمالی ره به جایی نبرد. ورود دونالد ترامپ به خاک کره شمالی در 30 ژوئن، به عنوان تنها رییس جمهور وقت امریکا که به خاک کره قدم نهاده است، تاریخ ساز بود . این دیدار در منطقه ای به نام دمشیلارزه، چهار ماه پس از دیدار ترامپ و کیم جونگ اون در هانوی صورت گرفت. اما هیچ کدام ازاین جلسات دستاورد چندانی نداشتند. ترامپ اظهار کرد :" نشست هانوی به این خاطر کوتاه شد که کیم جونگ اون خواهان برداشته شدن تحریم های ایالات متحده به طور کامل شد. درخواستی که امکان پذیر نیست ." در جلسه 30ژوئن، ترامپ و کیم توافق کردند که مذاکرات هسته ای را از سر بگیرند. نشست بعدی اول اکتبر اتفاق می افتد ، در حالیکه دو کشور بر سر جزییات مذاکره توافق می کنند؛ کره شمالی تنها با گذشت چند ساعت،با نقض قطعنامه های سازمان ملل، موشک های بالستیک را به آسمان پرتاب می کند. مذاکره کنندگان در 5 اکتبر دوباره با هم ملاقات می کنند.اما مذاکرات پس از هشت ساعت بدون هیچ توافقی به پایان می رسد.در اوایل ماه دسامبر ، پیونگ یانگ در پیامی تهدید آمیز به ایالات متحده ، اعلام کرد :" امریکا باید تصمیم بگیرد که چه نوع هدیه ای را برای سال نو می پسندد؟!" آخرین"هدیه ای" که پیونگ یانگ به واشنگتن داد، آزمایش هستهای در 4 ژوئیه 2017 بود. با پایان یافتن سال 2019 ، امریکا نه تنها نتواسته تسلیحات هسته ای کره شمالی را برچیند، بلکه حتی در مهار آن نیز نا موفق عمل کرده است. چشم انداز پیش رو در سال 2020 نیز، وقایع بهتری را نوید نمی دهند.

9- برگزیت سیستم سیاسی انگلستان را زیر و رو کرد . بریتانیا سال 2019 را با شفافیت تمام نسبت به مقوله ی برگزیت به پایان رساند ، اما برای رسیدن به این نقطه، سفر پر تلاطمی را پشت سر گذاشت. در حالی سال نو اغاز شد که این کشور فقط تا 29 ام مارس برای خروج از اتحادیه اروپا مهلت داشت. ترزا می، نخست وزیر وقت بریتانیا، که خود این تاریخ را مقرر کرده بود، نتوانست مجلس عوام را ترغیب به تصویب مفاد توافق نامه با اتحادیه اروپا نماید. دردسر ساز ترین نکته ی توافق نامه ، بند " سد گمرکی" بود.این بند باممانعت از احداث سد گمرکی در وسط آب های دریای ایرلند، قوانین جاری اتحادیه اروپا را به بریتانیا تحمیل می کرد. می مجبور شد برگزیت را تا 31 اکتبر به تأخیر بیندازد و پس از انکه مجلس عوام سه مرتبه به طور پیاپی به طرح توافق او رای منفی دادند، از سمت خود استعفا داد. بوریس جانسون رأی حزب محافظه کار را به دست آورد و در 24 ژوئیه نخست وزیر شد. او با تغییر مکان سد گمرکی به گونه که ایرلند شمالی را از بقیه انگلستان جدا می کرد، توانست طرح توافق نامه جدیدی به مجلس ارائه دهد. او انواع و اقسام تاکتیک های مذاکره ای را به کار بست تا بتواند قبل از هالوین موافقت پارلمان را جلب کند ، اما هیچ کدام از این تاکتیک ها کارساز نبود. جانسون که مجبور بود تا تاریخ تمدید شده یعنی 31 ژانویه 2020 به هر طریقی که شده رای پارلمان را به دست آورد ، دستور داد تا یک انتخابات زود هنگام برگزار گردد. رأی دهندگان انگلیس با رای مثبت خود به او پاداش دادند؛ این بزرگترین پیروزی محافظه کاران در سه دهه ی اخیر بود.و در نهایت ، 20 دسامبر ، پارلمان به خروج از اتحادیه اروپا تا 31 ژانویه رای قاطع داد.

8- جنگ تجاری ایالات متحده و چین ادامه داشت. در مارس 2018 ترامپ در توییتی عنوان کرد که جنگ های تجاری خوب هستند و پیروزی بی دردسری دارند . اما به نظر نمی رسد جنگ تجاری وی با چین تایید کننده این مدعا باشد. در ماه فوریه ، ترامپ به منظور فرصت دادن به مذاکره کنندگان برای حصول توافق ، تعرفه های جدید گمرگ، بر کالاهای چینی را به تعویق انداخت. او در ماه می، به این نتیجه رسید که مذاکرات ره به جایی نبرده اند، پس تعرفه های جدید را امضا کرد. در ماه ژوئن، ترامپ و شی جینپینگ، رئیس جمهور چین، در اجلاس گروه 20 به توافق رسیدند تا مذاکرات تجاری را پیش ببرند.با این حال ترامپ در ماه اگوست، اعلام کرد که تا تاریخ یکم سپتامبر تعرفه های کلاهای چینی را به 300میلیارد دلار می رساند. 12 روز بعد ، وی تا حدودی روند جریان را معکوس کرد و اعلام داشت که تا 15 دسامبر تعرفه ها را به نصف قیمت کاهش می دهد. چین که راضی نشده بود، در23 اگوست تعرفه های 75 میلیارد دلاری بر روی کالاهای آمریکایی را اعلام کرد. دو طرف به مذاکرات ادامه دادند و در نهایت در 11 اکتبر به توافقی موقت با عنوان "فاز یک " دست یافتند. بیش از دو ماه طول کشید تا جزئیات همین توافق موقتی اعلام شود. هر دو طرف مدعی پیروزی بودند. با این حال ، این توافق هم نتوانست اختلافات اساسی بین دو ابرقدرت اقتصادی را حل کند ونوید می دهد که سال اینده جبهه های جنگ تجاری نا آرام خواهد بود.

7- مهاجرت ها از امریکای مرکزی افزایش پیدا کرد، در ماه اوریل ، عکسی که از پدر و دختر السالوادوری که در گذر ازنیو گرانده غرق شده بودند منتشر گردید وعمق بحران مهاجرت در ایالات متحده را به تصویر کشید. افزایش پناهجویان در مرز جنوبی ایالات متحده آمریکا، سیستم مهاجرتی ایالات متحده را تحت الشعاع قرار داده است. بسیاری از پناهجویان از خشونت و فقر حاکم در کشور های خود فراری هستند، مانند السالوادور ، گواتمالا و هندوراس. طبق قانون ایالات متحده ،پرونده هرکسی که بتواند خود را به مرز های ایالات متحده رسانده و مدارکی معتبر، دال بر شکنجه و بیم از جان در کشور خود ارائه دهد، مورد بررسی قرار می گیرد، که این خود می تواند سال ها بطول انجامد. در ماه مارس، دولت ترامپ السالوادور، گواتمالا و هندوراس رابا بلوکه کردن کمک های ارسالی به این سه کشور، وادار کرد تا برای نگه داشتن مهاجران در خانه بیشتر تلاش کنند. گرچه برخی از این کمکها در ماه ژوئن بازگردادنده شد. دولت همچنین به کشورهای آمریکای لاتین فشار آورد تا توافق نامه ی" سومین کشور ایمن" را امضا کنند. طبق این توافق مهاجران ملزم می شوند به همسایگان دیگر، به جای ایالات متحده ،مهاجرت کنند. منتقدین شکایت کردند که این کشورها از منابع لازم برای رسیدگی به مطالبات پناهندگان برخوردار نیستند. دادگاه عالی ایالات متحده در ماه سپتامبر حکم داد که دولت می تواند درخواست پناهندگی تعداد زیادی از پناهجویان امریکای مرکزی را، در حالی که از لحاظ قانونی قابل قبول هستند، رد کند. در هسته این اختلافات این سوال مطرح است که افراد باید واجد چه ویژگی هایی باشند تا بتوانند در امریکا به عنوان پناهنده پذیرفته شوند؟

6- تنش ها در خلیج فارس بالا گرفت. در 2019 خلیج فارس در چندین حادثه تا مرز یک جنگ تمام عیار پیش رفت. در ماه می ، چهار کشتی تجاری در حالی که دقیقاً در خارج از تنگه هرمز لنگر انداخته بودند، مورد حمله واقع شدند. تنگه ی هرمز از آن نظر اهمیت دارد که مسیر عبور و مرور تقریبا یک پنجم از سوخت جهان است.ایالات متحده ایران را مسئول مستقیم این تجاوز نامید. اتهامی که ایران ان را رد کرد.ششم جون حوثی های یمن توانستند یک هواپیمای بدون سر نشین امریکایی را ساقط کنند. دو هفته بعد ، ایران به یک فروند هواپیمای بدون سرنشین ایالات متحده شلیک کرد و اذعان داشت که این هواپیما حقوق و مرز های هوایی ایران را نقض کرده است ، اتهامی که ایالات متحده آن را رد کرد. سپس در 14 سپتامبر ، هواپیماهای بدون سرنشین به دو پالایشگاه بزرگ نفتی سعودی حمله کرده و به طور موقت، نیمی از تولید نفت این کشور را معلق نمودند. گروه های مردمی یمن مسئولیت این حمله را برعهده گرفتند ، اما ایالات متحده و قدرت های اروپایی بر این باورند که مسئول اصلی این تجاوزات ایران بوده است. در ماه اکتبر ، ایالات متحده اعلام کرد که 3000 سرباز دیگر و چندین سیستم دفاع موشکی را به منطقه اعزام می کند تا از عربستان سعودی در برابر تجاوزات ایران محافظت کند. گفته می شود 14000 سرباز آمریکایی دیگر ممکن است تا پایان سال به عربستان سعودی فرستاده شوند .

5- آمازون سوخت. هر روز شواهد بیشتری از گرمتر شدن کره ی زمین منتشر می شود ، اما هنوز اقدامی جدی، جهان را برای حل این مهم به جنب و جوش نینداخته است. مورد برزیل، موردی در خور توجه است. ده ها سال است که چوب برها و کشاورزان محلی، جنگل های استوایی آمازون را می سوزانند و با پاک سازی ان ناحیه از درخت ، به زراعت و گاوداری می پردازند. 8000 آتش سوزی در سال 2019 تعدادکمی نیست! .این رقم ، بیشترین میزان آتش سوزی در یک دهه بوده و از نظر مساحت با نیوجرسی برابری می کند!با آشکار شدن هرچه بیشتر وسعت آتش سوزی ها، منتقدین بیشتر رییس جمهور برزیل، جایر بولسونارو را مقصر دانستند. در ماه اوت ، امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه توییت کرد: "خانه ی ما در حال سوختن است." بولسونارو خشمگین شد و ماکرون و دیگر منتقدین را به حمله به حاکمیت برزیل متهم کرد و پیشنهادهای کمک برای مهارآتش سوزی از سوی انان را رد نمود. در اوایل ماه سپتامبر ، بولسونارو برای نظارت ماهواره ای بر جنگل های استوایی ، با چندین کشور آمریکای جنوبی قرارداد مشترک امضا کرد. تعداد آتش سوزی در آمازون در ماه اکتبر کاهش یافت اما در ساوانای سرادو ، یکی ازبکرترین زیست گاه های یافت شده روی کره ی زمین، این اتش سوزی ها افزایش یافت. سال 2019با هشدار دانشمندان مبنی بر اینکه جنگل زدایی در آمازون به جایی رسیده است که ممکن است آمازون را به دشتی بی آب و علف تبدیل کرده و میلیون ها تن کربن را وارد جو کند ، به پایان رسید.

4- هند ، هندو های ملی گرا را در اغوش کشید.هندوستان ره به کجا می برد؟ این یکی از پر تکرار ترین سوالات اواخر 2019 بود . در ماه می ، نارندرا مودی در انتخابات پارلمانی هند به پیروزی خیره کننده ای رسید ، زیرا حزب او بهاراتیا جناتا (BJP) در بالاترین حد مشارکت رای دهندگان در تاریخ هند ، بیشترین اراء را کسب نمود . قد و اندازه ی این پیروزی گمانه زنی ها را به این سمت برد که مودی قصد دارد دست به یک حرکت تهاجمی ناسیونالیستی هندو بزند. خیلی زود مشخص شد که این گمانه زنی ها درست بوده است.در ماه اگوست او خود مختاری کشمیر را لغو کرد. این قانون از زمان استقلال کشمیر برقرار شد ودر قانون اساسی هندوستان نیز ثبت شده بود . این اقدام به اردوگاه های اجباری و خاموشی های اجباری و دستگیری بیش از 5000 نفر در منطقه با اکثریت مسلمان منجر شد. مودی اظهار داشت که این سیاست جدید به "توسعه اقتصادی کشمیر کمک کرده و با فساد و فقر مبارزه می کند. همچنین به تبعیض های جنسی و مذهبی پایان می دهد." منتقدان مودی این سخنان را بی پایه و اساس دانسته و اعتقاد دارند که این اظهارات پوششی برای هندوئیسم کردن منطقه است. این اعتراضات زمانی اعتبار بیشتری گرفت که مجلس ،قانون ایجاد ساختار های لازم برای دادن اجازه ی شهروندی به مهاجران غیرمسلمان از جاهای دیگر جنوب آسیا را تصویب کرد. پیامدهای تحول احتمالی هند از یک کشور سکولار به یک کشور هندو بسیار مورد بحث است، به ویژه که این کشور15 درصد جمعیت مسلمان دارد.

3- ایالات متحده به حمایت خود از کردهای سوریه پایان داد. آیا ایالات متحده شریک قابل اعتمادی است؟ این سؤالی است که کشورها به طور فزاینده به دنبال پاسخ آن هستند. با شروع سال 2014 ، ایالات متحده از کردهای سوریه برای بررسی قدرت رو به افزایش دولت اسلامی حمایت کرد. این اتحاد نقش مهمی در بازپس گیری سرزمینی داشت که دولت اسلامی(گروه تروریستی داعش) به دست آورده بود. کردهای سوریه در این نبرد 11000 تن از مبارزین خود را از دست دادند. ظاهرا حضور ایالات متحده در شمال سوریه برای رئیس جمهور ترامپ غیر قابل تحمل بود . ترامپ در دسامبر سال 2018 ، اعلام کرد قصد دارد نیروهای آمریکایی را از سوریه خارج کند، تصمیمی که باعث شد وزیر دفاع- جیمز ماتیس- استعفا دهد. این تصمیم بی سر و صدا عوض شد، اما ترامپ تسلیم نشد. در 7 اکتبر ، ترامپ پس از تماس تلفنی با رئیس جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان، از خروج نیروهای ویژه ایالات متحده از شمال سوریه خبر داد. حتی برخی از نزدیکترین متحدین رئیس جمهور، این اقدام را "فاجعه ای در حال شکل گیری " نامیدند. این فاجعه دو روز بعد با حمله ترکیه به سوریه رخ داد. امریکا کردها را در اوج نیاز رها کرد و کردها ناگزیر شدند تقدیر خود را به دست حکومت بشار اسد بسپارند .اما با این حال،کردهای سوری تا پایان سال،با نیروهای آمریکایی درعملیات ضد تروریستی علیه نیروهای دولت اسلامی (گروه تروریستی داعش) همکاری کردند. در این میان کارشناسان سیاسی ، از غیر قابل پیش بینی بودن سیاست خارجی امریکا انتقاد کردند.

2- مجلس ترامپ را استیضاح می کند. عبارت" اخاذی" می تواند عنوان سال را به خود اختصاص دهد. مقامات حزب دموکرات پروسه ی استیضاح را در سال2019 استارت زدند. گزارش مولر در ماه اوریل منتشر شد و در ان هیچ سندی دال بر ساخت و پاخت ترامپ با روسیه در جریان انتخابات 2019 وجود نداشت .اما با اینکه ترامپ از اتهام مسدود کردن کمک ها تبرئه نشد، نانسی پلوسی، رئیس مجلس از استیضاح ترامپ چشم پوشی کرد. نظر خانم پلوسی زمانی تغییر کرد که افشا کننده ای اعلام نمود که ترامپ با سوء استفاده از مقام و امکانات خود، اوکراین را در منگنه گذاشته تا در مورد کاندیدای ریاست جمهوری دموکرات جو بایدن و پسرش تحقیق کند. پلوسی در 24 سپتامبر ، یک کارزار تحقیقاتی برای استیضاح را به طوررسمی راه اندازی کرد. روز بعد ، کاخ سفید متن تماس 25 ژوئیه ترامپ با ولدیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین را منتشر کرد. ترامپ این تماس را "بی نقص" دانست ، در حالی که دموکرات ها آن را تأیید ادعایا ی افشا شده دانستند. در تاریخ 8 اکتبر ، کاخ سفید اعلام کرد که با آنچه که معتقد است "دادرسی غیرقانونی مجلس" می باشد، همکاری نخواهد کرد. مجلس در 31 اکتبر به برگزاری جلسات عمومی رای داد ، که این جلسات ازاواسط نوامبر آغاز شد. در 18 دسامبر ، مجلس برای تصویب دو ماده استیضاح رأی گیری کرد .با پایان یافتن سال 2019 ، مشخص نبود چه زمانی پلوسی مقالات را به مجلس سنا ارسال می کند ولی به نظر می رسد وی با شتاب زیادی درصددخاتمه دادن به این پرونده است.

1- معترضین به خیابان ها ریختند . عنوان "سال اعتراضات " می تواند به خوبی سال گذشته را توصیف کند. بیشترین توجه را هنگ کنک به خود جلب کرد.لایحه ی" استرداد" تیر خلاصی بود تا مردم را به خیابان ها بکشاند. منتقدین بر این باورند ریشه ی این اعتراضات اختلافات میان پکن و هنگ کنک است. شعله اعتراضات نه تنها کم سو تر نشد، بلکه با فشاربیشتراز برحکومت خواست تا قوانین دموکراتیک تری وضع کند. نامزدهای طرفدار دموکراسی در هنگ کنک ، در انتخابات محلی در ماه نوامبر ، با بر افراشتن پرچم نامزدهای طرفدار چین ، رویایی احتمالی با پکن را در سال2020 استارت زدند. اعتراضات بسیاری کشورهای دیگررا در بر گرفت. الجزایری ها در ماه فوریه به خیابان ها ریختند و سرانجام رئیس جمهور عبدالعزیز بوتفلیقه را وادار به استعفا کردند. این اعتراضات الجزایر را تا پرتگاه سقوط پیشبرد ، زیرا الجزایری ها خواستار تغییرات اساسی در سیستم سیاسی کشورشان بودند. در ماه آوریل ، معترضین سودانی رئیس جمهور عمر حسن البشیر را بر کنار کردند. در ماه اکتبر ،اصلاح قانون کرایه حمل و نقل، شیلی ها را به خیابان ها کشاند تا در برابر نابرابری اعتراض کنند . در طرف دیگر پیشنهاد مالیات بر واتس اپ سیل خشم را روانه ی خیابان های لبنان کرد. در ماه اکتبر ،تظاهرات کنندگان عراقی که به قانون اساسی و حاکمیت اعتراض داشتند، عراق را لرزاندند. در ماه نوابر ، برداشتن یارانه های سوختی ، ایرانیان معترض را به خیابان ها کشاند . طوفان معترضین کشورهای دیگر را نیز همچون بولیوی ، هند ، نیکاراگوئه و روسیه را درنوردید. در حالیکه همه جا صحبت از افزایش رویکرد های اقتدارگرایانه است ، باز هم مردمی در سراسر جهان یافت می شوند تا برای تحقق مطالبات خود از حاکمان ، جان خود را به خطر اندازند.

دیگر حوادث مهم سال 2019:

درماه ژانویه ، مطابق قانون اساسی ونزوئلا و با حمایت ایالات متحده و چند ده کشور دیگر، خوان گوایدو ، خود را رئیس جمهور ونزوئلا اعلام کرد ، اما رئیس جمهور فعلی ، نیکلاس مادورو ، از کناره گیری قدرت خودداری کرد. در ماه فوریه ، مقدونیه نام خود را به مقدونیه شمالی تغییر داد. در ماه مارس فردی سوپر ماسیست سفید پوست با حمله به مسجدی در نیوز لند باعث کشته شدن پنجاه و یک نفر شد.در ماه اوریل زبانه های اتش از کلیسای جامع نوتردام در شهر پاریس به اسمان رفت . ماه می، نارویتو پس از ربوده شدن پدرش، امپراطور ژاپن شد، اگرچه این تاج و تخت امپراطوری تا اکتبر بیشتر دوام نیاورد. رهبران متفقین هفتاد و پنجمین سالگرد روز D را در ماه ژوئن جشن گرفتند. ایران نقض توافق هسته ای(تعهدات برجامی) را آغاز نمود. ایالات متحده رسما از پیمان نیروهای هسته ای میانی با روسیه کنار کشید. در ماه سپتامبر ، رئیس جمهور ترامپ اعلام کرد که مذاکرات صلح با طالبان "غیر ممکن " است، موضعی که سه ماه بعد برخلاف آن عمل کرد. در ماه اکتبر ، گارد ویژه ایالات متحده ابوبکر البغدادی رهبر دولت اسلامی (گروه تروریستی داعش) را به قتل رساند. در ماه نوامبر زمین لرزه ای به بزرگی 6.4 ریشتر آلبانی را لرزاند و پنجاه و دو نفر را کشت. در اواخر ماه دسامبر ، آنگ سانگ سوچی به دادگاه بین المللی دیوان لاهه احضار شد تا شواهد و مدارک فراوان موجود، دال بر نسل کشی روهینگیان توسط سربازان برمه را تکذیب کند.این امر باعث محرومیت وی ازدریافت جایزه صلح نوبل گردید.

منبع: فارن افرز/ ترجمه تارا نوروزپور

23 / 310 310