کارگاه سازشناسی ساز «قیچک»

«قِیچَک» یا «غیژًک» یکی از سازهای زهی در موسیقی محلی ایران است و مانند ساز «کمانچه» با آرشه نواخته می‌شود. این ساز پیشینه‌ای بسیار فراوان دارد و بیش‌ترین کاربُرد آن در جنوب شرقی ایران، به‌ویژه در استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان است.

جمعه چهارم بهمن کارگاه سازشناسی برای معرفی ساز قیچک، از سوی بانو «آزاده شمس» در موزه کودکی ایرانک برگزار شد، و با استقبال خوبی از سوی خانواده‌ها و کودکان و نوجوانان بازدیدکننده روبه‌رو شد.

آزاده شمس، از نوازندگان حرفه‌ای و سرشناس، و مدرس ساز قیچک، برای شناساندن این ساز در این کارگاه حضور یافت. ایشان نخست دربارهٔ پیشینه این ساز توضیح داد و سپس به خاستگاه نوع محلی و اصیل این ساز و نوازندگیِ نوع شهری شده و تغییریافته آن که در گروه‌نوازی‌ها رواج دارد، پرداخت. در ادامه ایشان دربارهٔ شکل و چگونگی ساخت و اجزای سازندهٔ ساز نیز سخن گفت، و پس از آن به تمرین کوتاهی از نت‌خوانی همراه با ساز و مشارکت کودکان و نوجوان پرداخت.

در بخش پایانی کارگاه، چند قطعه با هم‌نوازی ساز قیچک با ساز کمانچه که در گروه «سازهای زهی آرشه‌ای» قرار می‌گیرد، و شماری ساز کوبه‌ای اجرا شد. قطعه‌هایی بی‌کلام برای ایجاد تمرکز در شناخت حس و جنس صدای ساز، و قطعه‌هایی با کلام و خاطره‌انگیز مانند «بارون بارونه» و «خونهٔ مادربزرگه» برای تجربه همخوانی با صدای ساز قیچک برای بچه‌ها.

شناساندن سازهای اصیل ایرانی به کودکان و نوجوانان، کوششی است برای حفظ و گسترش آثار معنوی ایران.