به گزارش ایکنا از آلمان؛ این بزرگداشت با عنوان «رد پای معنی در اشعار پروین» در انجمن ادبی ایران و آلمان برگزار شد. در این آئین، شخصیت ادبی و ایمانی پروین اعتصامی تبیین شد.

از جمله موضوعاتی که در این نشست مطرح شد، این بود که دنیای شعر و ادب دیار پارسیان آکنده از ترکیب‌های ملیح و سرشار از معانی بدیع بوده و آمیزه‌ای از شور و شعوری است که جان انسان را هدف قرار می‌دهد.

شعر و ادب پارسی در سیر حیات تکاملی خود همواره پیام‌آور اندیشه‌های نو و بالنده بوده که از یک سو شاعر و مخاطب را با باورهایش آشتی داده است و از دیگر سو با چند و چون و راز و رمز زمانه آشنا کرده است.

پروین اعتصامی در این مسیر، نقش زیبایی را ایفا کرده است. این بانو، در صحنه تعقیب و گریز اندیشه حاضر و از تازه‌های سرشار از حکمت و پند برخوردار بوده است. وی فارغ از کسب و تجارت متداول زمانه خود بود.

کمتر دیده می‌شود که پروین اعتصامی تخلص خود را به میان آورده و نشانی از خود به جای گذاشته باشد. «در تو پروین نیست فکر و عقل و هوش / ورنه رنگ حق نمی‌افتد ز جوش»

در همین راستا، در شعری که بر سنگ مزار این بانوی شاعر نقش بسته، تخلص پروین آمده است که «آن که خاک سیهش با این است / اختر چرخ ادب پروین است».

گر چه به کار بردن تخلص در ابیات شعری متداول و لزوماً حاکی از خودخواهی یا ستایش از خود نیست، ولی بی‌رغبتی در تکرار آن به یقین حاکی از نوعی خودساختگی، فروتنی و افتادگی است.

پرداخت استادانه پروین به مسائل اخلاقی و عرفانی، تمایلات درونی وی به معنویت را برملا می‌کند که این اندیشه و رویکرد، بخش قابل ملاحظه‌ای از اشعار این شاعر را تشکیل می‌دهد.

این بانوی شاعر در تصویرگری و بیان احساسات و عواطف بشری در پرتو واژگانی چون مادر، مظلوم، یتیم و کودک، از روح لطیف و عاطفی خود پرده برمی‌دارد.

برخی آگاهانه یا ناآگاهانه خواسته‌اند به گونه‌ای پروین و شعرش را پیش پای جنسیت وی ذبح کنند و وی را بیگانه از مذهب و باورهای دینی جلوه دهند؛ حال آن که مطالعه اشعار عمیق وی بیانگر آن است که باورهای دینی را به زیباترین صورت بیان کرده است.

الگوپذیری پروین از مصادر و متون دینی، ناشی از باور و اعتقاد راسخ وی بوده است که در این آئین به نمونه‌هایی از آن اشاره شد؛

مترس از جانفشانی گر طریق عشق می‌پویی

چو اسماعیل باید سر نهادن روز قربانی

این شعر بیانگر رویای صادقه ابراهیم(ع) درباره ذبح فرزندش است که خود مکتب عمیق عرفانی است؛ «یَا بُنَیَّ إِنِّی أَرَىٰ فِی الْمَنَامِ أَنِّی أَذْبَحُکَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَىٰ ۚ قَالَ یَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ ۖ سَتَجِدُنِی إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِینَ. (صافات ـ 102)»

در جای دیگری از شعر پروین می‌خوانیم که «ای کنده سیل فتنه ز بنیادت / وی داده باد حادثه بر بادت/ تنها نه خفن است و تن آسانی/ مقصود از آفرینش و ایجادت» این شعر الهام گرفته از آیه شریفه «أَنَّما خَلَقْناکُمْ عَبَثاً وَ أَنَّکُمْ إِلَیْنا لا تُرْجَعُونَ (مومنون ـ 115)» است با این مضمون که آیا گمان کرده‌اید که بی‌هدف و بیهوده آفریده شده‌اید و به سوی ما باز نخواهید گشت؟

در بیت دیگری نیز با بیانی رمزآلود، نامحرمان را از دسترسی به حقایق قرآنی محروم می‌داند که در آیات زیادی این بیان آمده است که شعر آن به این شرح است «آن که نشناخته از هم الف و باء را/ زو چه داری طمع معرفت قرآنی». در بخش دیگری از اشعارش به داستان موسی(ع) و ابراهیم(ع) اشاره دارد که مُلهم از قرآن است؛ «عصا را اژدها بایست کردن، شعله را گلزار/ تو با دعوی گه ابراهیم و گاهی پور عمرانی».

در مقطع دیگری در فراز و نشیب زندگی از روح متعالی نوح مدد می‌گیرد: «چو شدی نیک چه پرواست ز بد روزی/ چو شوی نوح چه اندیشه‌ات از طوفان». وی نیز شعر دیگرش «ای خوشا خاطر ز نور علم مشحون داشتن/ تیرگی‌هارا از این اقلیم بیرون داشتن/ همچو موسی بودن از نور تجلّی تابناک/ گفت‌وگوها با خدا در کوه هامون داشتن» که این شعر به مضمون آیه شریفه «فَلَمَّا تَجَلَّىٰ رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکًّا وَخَرَّ مُوسَىٰ صَعِقًا (اعراف ـ 143)» و آیه شریفه «وَیُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِ مِسْکِینًا وَیَتِیمًا وَأَسِیرًا * إِنَّمَا نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزَاءً وَلَا شُکُورًا * إِنَّا نَخَافُ مِنْ رَبِّنَا یَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِیرًا (انسان ـ 8)» اشاره دارد.

یادآور می‌شود، روز بزرگداشت پروین اعتصامی، 24 اسفند است که به همین مناسبت در این روز مراسم بزرگداشتی برای این شاعر ایرانی در آلمان برگزار شد.

انتهای پیام