سوال مخاطب نی‌نی‌بان: نوزاد ۴ ماهه ای دارم که مدفوع خلطی داشت. دکتر بردم گفت کمی سرماخوردگی دارد و آریترومایسین ۱۰۰ داد تا ۶ روز اما اسهال شد و الان ۸ روز گذشته هنوز هم مدفوعش خلطی است. آیا باید صبر کنم تا دارو اثر کند؟ مدفوع خلطی نشانه چیست؟

پاسخ دکتر محمود بنی اعمام، متخصص بیماریهای کودکان و نوزادان:
مدفوع خلطی همراه با رنگ سبز در مدفوع نوزاد بدلیل کنده شدن پرزهای دیواره روده ایجاد می شود. شیر یا غذای هضم نشده باعث ایجاد این حال می شود. اگر این وضعیت تکرار می شود، انجام آزمایش مدفوع و کشت ادرار لازم است، تا مشخص شود خلط است یا عفونت. در صورتیکه نتایج آزمایشات صحت و سلامت نوزاد را تایید کرد و وزن گیری نوزاد هم روند متناسب را طی می کند، کافیست در تغذیه نوزاد تغییراتی ایجاد کنید تا مشکل برطرف شود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:

تغذیه نوزاد، تعداد دفعات شیر خوردنش، تعداد ساعت هایی که می خوابد و حتی مدفوع او، می تواند نشانه سلامتی یا بیماری اش باشد.

توجه داشتن به وضعیت مدفوع نوزاد برای هر پدر و مادری مهم است. بررسی تغییر در بافت، میزان و رنگ مدفوع می‌تواند روشی مفید برای تحت نظر داشتن سلامتی و تغذیه فرزندتان باشد.
مشاهدۀ مدفوع سبز نوزاد یا کودک می‌تواند باعث شوک شما شود و این سوال را در ذهن‌تان به وجود آورد که مدفوع سبز نوزاد نشانه چیست؟ در این مقاله به بررسی پاسخ این سوال خواهیم پرداخت.

انواع رنگ مدفوع و عللی که باعث آن می شود نیز در همین مطلب مورد بررسی قرار می گیرد.

رنگ مدفوع نوزاد

رنگ مدفوع نوزاد ، نشانه سلامت یا بیماری او است.

زرد خردلی
وقتی دوره مکونیوم تمام شد، مدفوع نوزاد ممکن است به رنگ زرد خردلی دیده شود. این رنگ مدفوع نیز در نوزادان شیرده بیشتر مشاهده می‌شود.

زرد روشن
رنگ مدفوع زرد روشن در نوزادان شیرده و نوزادانی که شیر خشک مصرف می‌کنند دیده می‌شود. رنگ مدفوع زرد آبکی نشان‌دهنده اسهال است. اسهال می‌تواند خطر کم‌آبی را افزایش دهد.

نارنجی
رنگ نارنجی مدفوع به دلیل رنگ‌ دانه‌‌هایی است که از دستگاه گوارش نوزاد برداشت می‌شود. رنگ نارنجی مدفوع در نوزادانی که از شیر مادر و شیر خشک استفاده می‌کنند دیده می‌شود.

قرمز
گاهی اوقات رنگ مدفوع نوزاد به دلیل نوشیدنی‌ها (آب گوجه‌فرنگی، آب چغندر) و مکمل‌های قرمز رنگی که مصرف کرده ممکن است قرمز باشد. مدفوع قرمز می‌تواند به دلیل وجود خون در حرکات روده نوزاد شما نیز باشد که ناشی از عفونت روده‌ای است و باید توسط پزشک متخصص اطفال معاینه شود. وجود خون در مدفوع نوزاد ممکن است به دلیل آلرژی به شیر یا یک شکاف مقعدی نیز باشد.
اگر در مدفوع نوزاد خود رنگ قرمز مشاهده کردید، بهترین روش این است که با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید. اگر نوزاد شما اخیراً غذای قرمز رنگ خورده است، می‌توانید تا مدفوع بعدی او صبر کنید و اگر رنگش مجدداً قرمز بود آنگاه با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید.

قهوه‌ای مایل به سبز
رنگ مدفوع نوزادانی که شیر خشک مصرف می‌کنند گاهی اوقات قهوه‌ای مایل به سبز است. مدفوع این نوزادان سفت‌تر از آن‌هایی است که از شیر مادر تغذیه می‌کنند.

سبز تیره
رنگ مدفوع تیره بیشتر در کودکانی که غذاهای سبز رنگ مانند اسفناج یا نخود فرنگی مصرف کرده‌اند دیده می‌شود. مکمل‌های آهن نیز می‌توانند موجب سبز شدن رنگ مدفوع نوزاد شوند.

سفید
رنگ سفید مدفوع نوزاد می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که کبد کودک شما نمی‌تواند آنزیم‌های هضم غذا را به‌اندازه کافی تولید کند. این یک مشکل جدی است. حتماً این مشکل را با پزشک متخصص اطفال در میان بگذارید.

خاکستری
مانند رنگ مدفوع سفید، کودکانی که رنگ مدفوع آن‌ها خاکستری است، نمی‌توانند غذا را به‌خوبی هضم کنند. در صورت بروز چنین مشکلی با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید.

دلایل مدفوع سبز نوزاد
به‌عنوان یک پدر یا مادر، مطمئنا یکبار هم که شده پوشک نوزادتان را در حالی که حاوی مدفوع سبز بوده تعویض کرده‌اید.
وقتی نوزادان تنها چند روز از بدنیا آمدنشان گذشته باشد، مدفوع آنها از رنگ سیاه تیره (که ممکن است سایه‌رنگی از سبز هم داشته باشد) به ماده‌ای شبیه به خردل تبدیل می‌گردد. در طول این تغییر، امکان دارد که مدفوع نوزاد کمی سبز به نظر برسد.
با بزرگ شدن نوزاد، رژیم‌غذایی تاثیر مستقیمی بر رنگ و بافت مدفوع او خواهد گذاشت.
نوزادانی که شیرخشکِ غنی‌شده با آهن یا مکمل‌های آهن دریافت می‌کنند، ممکن است مدفوع تیره و سبز رنگی داشته باشند. همچنین مشاهدۀ طیف رنگیِ زردِ قهوه‌ای تا قهوه‌ای روشن در مدفوع این نوزادان طبیعی می‌باشد.
اگر منحصرا در حال شیردهی هستید، زردی مدفوع فرزندتان ناشی از چربی موجود در شیر است.
مدفوع سبز نوزاد می‌تواند چندین دلیل مختلف داشته باشد که در ادامه این دلایل را بررسی خواهیم کرد.

تغذیۀ شما
اگر سبزیجات سبزرنگ یا غذاهایی که رنگ سبز خوراکی دارند (مانند نوشابه و نوشیدنی‌های ورزشی) را زیاد مصرف می‌کنید، اینکار می‌تواند رنگ شیر سینۀ شما و مدفوع نوزادتان را تغییر دهد.

بیماری نوزاد
اگر میکروب یا ویروسی در معدۀ نوزادتان وجود داشته باشد، می‌تواند غلظت مدفوع او را تغییر دهد، به‌ویژه اگر نوزاد اسهال داشته باشد.
این اتفاق می‌تواند با مصرف شیرخشک نیز رخ دهد.

حساسیت نوزاد به غذا
مدفوع سبز نوزاد یا مدفوع شبیه به خلط می‌تواند ناشی از حساسیت او به یک غذا باشد. البته این مشکل رایج نیست.
همچنین ممکن است نوزاد به داروی مصرفی شما حساسیت داشته باشد. در چنین مواردی، مدفوع سبزِ همراه با خلط معمولا با علائم دیگری نظیر مشکلات شکم، پوست یا مشکلات تنفسی همراه خواهد بود.
با اضافه شدن غذاهای جدید به رژیم غذایی، این مشکل می‌تواند در نوزادان بزرگتر نیز رخ دهد.

عدم تعادل فورمیلک و هیندمیلک
اگر به ریفلاکس دفع شیر قوی یا تولید بیش از حد شیر سینه دچار هستید، ممکن است فرزندتان بیشتر فورمیلک دریافت کند.
فورمیلک شیر آبکی است که در ابتدای شیردهی از سینه خارج می‌گردد. گاهی اوقات این شیر در مقایسه با شیری که در انتهای شیردهی از سینه خارج می‌شود (هیندمیلک)، چربی کمتر و لاکتوز بالاتری دارد.
اگر بدلیل تولید بیش از حد شیر توسط شما، نوزادتان فقط فورمیلک دریافت کند، این نظریه وجود دارد که تعادل لاکتوز و چربی به خوبی برقرار نخواهد شد. سپس ممکن است نوزاد لاکتوز را خیلی سریع هضم کند که می‌تواند به سبز شدن، آبکی شدن یا کف‌آلودگی مدفوع منجر گردد.
برخی از مردم حس می‌کنند که وفور بیش از حد لاکتوز ممکن است علت باددار بودن و ناراحتی نوزادشان باشد. اگر پیش از تخلیۀ کامل شیر یک سینه، از سینۀ دیگری برای شیردهی استفاده کنید، ممکن علت ناراحتی نوزاد از وجود بیش از حد لاکتوز باشد.
اگر نوزادتان خوشحال و سالم بوده و به‌طور عادی وزن می‌گیرد، این نوع از مدفوع سبز معمولا مشکلساز نیست. قبل از عوض کردن سینه برای شیردهی، اجازه دهید نوزاد شیر یک سینه را به‌طور کامل دریافت کند تا چربی لازم را بگیرد. اینکار معمولا برای رفع سبزی مدفوع کافی می‌باشد.

غذای نوزاد
با بزرگتر شدن نوزاد و اضافه شدن غذاهای جامد به رژیم غذایی او، ممکن است دوباره مدفوع سبز را مشاهده کنید.
غذاهایی نظیر پوره لوبیا و اسفناج می‌توانند رنگ مدفوع را به سبز تغییر دهند.

وجود خلط
وجود رگه‌های سبز و لزج در مدفوع نوزاد که درخشش دارند، نشانگر وجود خلط هستند. تصور می‌شود که بروز خلط در مدفوع گاهی اوقات ناشی از درآمدن دندان و بیرون ریختن بیش از حد آب دهان است.
خلط همچنین می‌تواند نشانه‌ای از یک عفونت باشد. اگر خلط برطرف نمی‌شود و با سایر علائم بیماری همراه است، حتما با پزشک اطفال مشورت کنید.

مدفوع سبز در کودکان نوپا و بزرگتر
اگر متوجه سبز بودن مدفوع کودکتان شده‌اید، این مشکل احتمالا ناشی از غذای مصرفی کودک است.
داروها و مکمل‌های آهن نیز می‌توانند علت این موضوع باشند. این نوع سبزی مدفوع چندان رایج نیست و جای نگرانی ندارد.
مدفوع سبز در کودکان و حتی بزرگسالان می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- رنگ‌های طبیعی یا مصنوعی موجود در غذاها، مانند اسفناج
- اسهال ناشی از غذا یا بیماری
- مکمل‌های آهن

کلام آخر
در بسیاری از موارد، مدفوع سبز کودک با اسهال همراه است. اگر با چنین مشکلی مواجه هستید، مطمئن شوید که برای جلوگیری از کمبود آب بدن، کودکتان مایعات زیادی مصرف می‌کند.
اگر اسهال و مدفوع سبز فرزندتان بعد از چند روز برطرف نشد، با پزشک اطفال در این‌باره صحبت کنید.

پرسش و پاسخ
سوال: آیا مدفوع سبز می‌تواند عادی باشد؟
پاسخ: سبز شدن مدفوع کودک امری بسیار رایج است که تقریبا در اغلب موارد بی‌خطر می‌باشد. در بسیاری از مواقع مدفوع سبز تنها به این معناست که مدفوع سریع‌تر از حالت عادی از روده‌ها عبور کرده و وقتی برای جذب شدن صفرای عادی به بدن (که سبز رنگ است) وجود نداشته است.
اگر مدفوع سبز در پنج روز اول بدنیا آمدن نوزاد مشاهده شود، باید تغذیه و وزن گرفتن او بررسی گردد.