ریاضیات دقیقاً چیست؟

در پاسخ به چند پرسش :

همیشه در میان همه اقشار مختلف جامعه این سؤال مطرح بوده که به‌طورکلی ریاضیات چیست؟ و چرا دانستن آن مهم است؟ برای اینکه اطلاعات مان در رابطه با این مبحث بیشتر شود باید چند پرسش اصلی را پاسخ دهیم.

آیا ریاضی یک ابزار است؟

درواقع می‌توان ریاضیات را به‌عنوان ابزاری دید که باعث آسان‌تر شدن زندگی بشر می‌شود. به‌طورکلی ما از ریاضیات استفاده می‌کنیم تا ابعاد مختلف زندگی‌مان از عملکرد تلفن همراه گرفته تا معماری ساختمان‌ها را آسان‌تر پیش ببریم.

اولین شواهد در این کار، میله‌های پیش‌ازتاریخ، مانند «استخوان ایشانگو» است. این استخوان 20 هزارساله که استخوان یک بابون است در آفریقای مرکزی پیداشده و آنچه روی این استخوان حک‌شده شبیه علائم حساب و شمارش است.

در قرن هفتم میلادی هنگامی‌که ریاضی‌دان هندی برهماگوپتا (Brahmagupta) به‌طور رسمی قوانین مربوط به محاسبه با صفر و اعداد منفی را نوشت، ابزار مفید دیگری با مبحث ریاضی در زندگی انسان وارد شد. این قوانین محاسباتی راهی برای تعیین کمیت مفهوم مهم بدهی یا قرض را در دنیای واقعی فراهم کرد.

آیا ریاضیات یک‌زبان است؟

بله می‌توان ریاضیات را یک‌زبان فرض کرد. درست همان‌طور که زبان‌های متعارف دارای الفبا، واژگان و گرامرها هستند، ریاضیات نیز دارای علائم 1 تا 9، عملگرهایی مانند « » و «÷» و غیره، حروف جبری و قراردادهایی مربوط به روش صحیح نوشتن معادله یا محاسباتی همچون یک جمع، هستند.

درواقع امروزه ریاضیات زبانی است که فارغ از ملیت یا جغرافیا در سراسر جهان به کار می‌رود. یک تفاوت اساسی زبان ریاضیات این است که عینی بودن آن را می‌توان مشاهده کرد.

درحالی‌که دو به‌علاوه دو همیشه برابر چهار خواهد بود، زبان ارتباطات بسته به نوع تعریف و استفاده انسان در زمان و مکان متفاوت، تغییر می‌کند. علاوه بر آن، ریاضیات جدید کار پیشین را بازنویسی نکرده و تنها جزئیات جدیدی را به درک ما از دنیای انتزاعی اعداد اضافه می‌کند.

آیا ریاضیات کل واقعیت ماست؟

فیثاغورس، فیلسوف یونانی 570 پیش از میلاد معتقد بود که «همه‌چیز عدد است». با این ایده درواقع می‌توان همه‌چیز را با ریاضیات توضیح داده و آن‌ها را توصیف کرد. اکنون می‌دانیم که جهان ما طبق قوانین فیزیک اداره می‌شود که می‌تواند به‌صورت ریاضی بیان شود.

این امر باعث شده است که برخی مانند مکس تگمارک (Max Tegmark)، کیهان‌شناس سوئدی - آمریکایی ادعا کنند که همه‌چیز در کیهان، از سلول‌ها و ذرات گرفته تا زرافه‌ها و کهکشان‌ها، تنها ازنظر ریاضیات قابل توصیف نیستند بلکه به معنای واقعی کلمه از ریاضیات ساخته‌شده‌اند.

بااین‌حال، برخی دیگر خاطرنشان می‌کنند که ریاضیات برای توصیف برخی از جنبه‌های زندگی ما، مانند اخلاق، احساسات یا رنگ زرد در تلاش و منازعه است. رابطه واقعی بین ریاضیات و واقعیت بحثی است که احتمالاً هنوز برای مدتی برقرار خواهد بود.

مترجم: فاطمه کردی