در سال‌های اخیر که سن بارداری بالا رفته است؛ می‌توان با انجام روش های جدید در سنین یائسگی هم باردار شد. در ادامه به این موارد اشاره خواهد شد که چطور می‌توان بعد از سن یائسگی بارداری را تجربه کرد.
احتمالا شما یائسگی را به معنای پایان دوره باروری بانوان می دانید، با این حال گه گاهی خبر هایی دال بر باردار شدن و زایمان کردن بانوان بالای 50 و 60 سال به گوش می رسد. بعد از 42 سالگی احتمال بارداری بسیار کم می‌شود اما اگر دچار یائسگی زودرس شده اید یا اگر دیگر تخمک‌گذاری در بدنتان انجام نمی‌شود و یا تمامی این مسائل باعث شده که ذهنتان درگیر این مساله شود که آیا باید برای همیشه بچه‌دار شدن را فراموش کنید.

در این مقاله می‌خوانید:

شرایط بارداری بعد از یائسگی
روش بارداری بعد از یائسگی
خطرات بارداری بعد از یائسگی

شرایط بارداری بعد از یائسگی

با از کار افتادن فعالیت تخمدان ها (یائسگی طبیعی یا یائسگی زودرس) امکان باردار شدن توسط اهدا تخمک و پس از آماده سازی رحم امکان دارد و می بایست:

1. سلامت خانم یائسه از نظر قلبی - کلیوی برای تحمل داروهای آماده سازی اندوپروپین حاملگی بررسی گردد.
۲.ریسک عوارض حاملگی مثل فشار خون حاملگی، اختلال رشد جنین در زنان مسن تر از ۴۰ سال خیلی بالاست.
3. رحم خانم یائسه باید حتما سالم باشد.

بارداری بعد از یائسگی با روش لقاح مصنوعی

درصورتی که به دلایل مختلفی یک خانم موفق به بارداری در سنین مناسب نشده باشد، می‌تواند به روش IVF باردار شود. در این شرایط ابتدا باید خانم از لحاظ شرایط فیزیکی و زمینه فرهنگی ارزیابی شود؛ سپس یک خانم جوان اهداکننده تخمک (مشابه با شرایط جسمی و فرهنگی خانم)، انتخاب می‌شود. اهداکننده تخمک، اغلب ناشناس است. به این ترتیب هرگز با فرد اهداکننده ملاقاتی صورت نمی‌گیرد.
معمولا پیش از IVF، داروهایی برای آماده‌سازی رحم و پوشش داخلی آندومتر تجویز می‌شود. در آزمایشگاه، لقاح مصنوعی تخمک اهدا شده با اسپرم همسر، صورت می‌گیرد. جنین‌های ایجاد شده، پنج روز بعد از لقاح مصنوعی، به رحم خانم منتقل می‌شوند.

به طور معمول در لقاح مصنوعی دو جنین سالم برای انتقال به رحم انتخاب می‌شوند و بقیه جنین‌ها فریز می‌شوند تا در صورت نیاز، در آینده برای بارداری‌های بعدی استفاده شوند.
درصورتی که خانمی دارای وضعیت جسمانی سالم و وزن ایده‌آلی باشد و سیگار نکشد، بارداری با لقاح مصنوعی بعد از یائسگی می‌تواند روشی امیدوارکننده برای تشکیل خانواده باشد. ضمن اینکه بد نیست بدانید لقاح مصنوعی با تخمک اهدایی، برای خانم‌ها در سن 50 سالگی نتایج موفقیت‌آمیزی را به همراه دارد.

شانس موفقیت IVF در یائسگی

شانس بارداری در شیوه IVF برای خانم های جوان در صورتی که جنین فریز ندشه باشد حدود ۳۰ درصد است و برای جنین های فریز شده هم ۱۵ درصد شانس بارداری وجود دارد. به طور کلی با تکرار سیکل شانس بارداری به ۵۰ درصد می رسد. در خانم های مسن تر در صورتی که کیفیت تخمک های اهدایی خوب باشد و فرد هم از شرایط سلامت خوبی برخوردار باشد ، شانس باروری به ۳۰ درصد می رسد

خطرات بارداری در سنین یائسگی

بارداری در سن بالا ، احتمال افزایش فیبروم را در خانم ها ایجاد می کند. ضخامت آندومتر که فاکتور مهمی در بارداری است در خانم های با سن بالا افزایش می یابد. کیفیت تخمک ها هم کاهش می یابد. احتمال کیست تخمدان و اندومتریوز هم بیشتر می شود غیر از کاهش کیفیت سلامت رحم ، تغییراتی در فیزیولوژی مادران هم ایجاد می شود ، حجم خون حدود یک و نیم لیتر و ضربان قلب تا حدود صد تا بیشتر می شود. این خانم ها در زمان بارداری سلامت خانم های جوان را ندارند و ممکن است با مشکلات افزایش فشار خون ، دیابت ، خون رسانی نا کافی به جنین و رشد نا مناسب جنین رو به رو شوند.

تصمیم‌گیری بین مرگ و زندگی در حین بارداری

هر چه سن بالاتر می‌رود تصلب شرایین بیشتر شده و جدار عروق تنگ‌تر می‌شوند. این تنگ شدن عروق برای رحم نیز اتفاق می‌افتد و همین موضوع باعث افزایش فشار خون، سقط و کاهش رشد داخل رحمی جنین می‌شود. همچنین ممکن است واریس‌هایی در ناحیه لگن ایجاد شود که این واریس‌ها هنگام حاملگی بسیار دردناک خواهند شد و ممکن است خونریزی نیز به همراه داشته باشند. علاوه بر این احتمال وجود سرطان‌ها در سنین بالا بیشتر است.

برای مثال ممکن است فرد هم زمان با حاملگی، سرطان دهانه رحم یا سرطان سینه داشته باشد و این موضوع در حین بارداری کشف شود. بیماری‌های هم زمان با بارداری، پزشکان را با مشکلات بسیاری مواجه می‌کنند چون گاهی اوقات لازم است بین مرگ و زندگی تصمیم‌گیری شود. البته در بعضی موارد می‌توان درمان را تا موقع زایمان عقب انداخت.

علاوه بر سرطان‌ها، احتمال بیماری‌های خوش‌خیم مانند فیبروم یا پولیپ با بالا رفتن سن افزایش پیدا می‌کند. وجود فیبروم‌های متعدد و بزرگ مخصوصاً در سنین بالا می‌تواند باعث مشکلات بارداری و سقط جنین شود.

این آزمایش‌ها را ۶ ماه قبل از بارداری انجام دهید

به تمام خانم‌ها توصیه می‌شود ۶ ماه قبل از بارداری به پزشک زنان مراجعه کنند تا تمام آزمایش‌های روتین و مورد نیاز را انجام دهند. البته امروزه وزارت‌خانه انجام این آزمایش‌ها را اجباری کرده است. در این آزمایش‌ها کم خونی، فعالیت غده تیروئید، گروه خونی، هپاتیت، ایدز، سیفلیس، عملکرد کلیه و … بررسی می‌ زنان یائسه هم می‌توانند باردار شوند؟

شوند.

همچنین واکسن‌هایی که قبلاً تزریق نشده‌اند مانند واکسن کزاز، سرخچه و … برای فرد تزریق خواهد شد. سپس از او درخواست می‌شود حتماً 3 ماه قبل از بارداری شروع به مصرف مولتی ویتامین‌ها و اسید فولیک کند و یک زندگی سالم داشته باشد.

یعنی میزان مصرف فست فود، چربی، شیرینی و نشاسته را کاهش دهد و از انواع پروتئین‌ها، حبوبات، سبزیجات، لبنیات کم چرب و یک یا دو بار در هفته از ماهی استفاده کند. همچنین لازم است هر روز ورزش‌های مناسبی انجام دهد برای مثال می‌تواند روزی 45 دقیقه تا 1 ساعت پیاده‌روی تُند داشته باشد و یا شنا، ایروبیک و هر ورزشی که دوست دارد انجام دهد تا عضلاتش آمادگی اضافه شدن 2 لیتر خون و 15 تا 20 ضربان قلب و کشش و تحمل حداقل 12 کیلو اضافه وزن را در حین بارداری داشته باشد. اگر سیگاری است حتما سیگار را قطع کند و قلیان را کنار بگذارد. در صورت وجود اعتیاد نیز باید حتماً مصرف مواد را ترک کند تا در حین بارداری مشکلی پیش نیاید.

فریز تخمک هنوز مراحل اولیه را طی می‌کند

امروزه با بالا رفتن سن ازدواج بسیاری از خانم‌های جوان نگران این هستند که با ازدواج در سنین بالا دیگر نتوانند بچه‌دار شوند. اما مدتی است که با معرفی یک روش جدید سؤالات بسیاری در ذهن خانم‌های جوان ایجاد شده است. در این روش مقداری از بافت تخمدان و یا یکی از تخمدان‌ها با روش لاپاروسکوپی برداشته می‌شود و در نیتروژن مایع فریز می‌شود.

این مایع می‌تواند بافت تخمدان را برای سال‌ها سالم نگه دارد. سپس در زمان مورد نظر، تخمدان را در محیط کشت تحت اثر داروهای محرک تخمک‌گذاری قرار می‌دهند تا فولیکولی که لازم است تشکیل شود. سپس از آن فولیکول، تخمک را خارج می‌کنند تا با استفاده از آن بتوان فرد را باردار نمود.

با این حال این روش هنوز مراحل ابتدایی خود را طی می‌کند و نمی‌توان خیلی روی آن حساب کرد. در واقع هنوز موفقیت چشمگیری با این روش دیده نشده است. به هر حال در صورت تمایل به افراد پیشنهاد می‌شود این کار را انجام دهند، شاید علم مربوط به آن تا چند سال دیگر در ایران پیشرفت کند و بتوان از تخمدان فریز شده استفاده کرد.

درست مانند سلول‌های بنیادی که تا به حال چند مورد موفقیت در ایران برای درمان سرطان‌های خون بچه‌ها دیده شده است و امیدواریم که در آینده به جای پیوند اعضا از کشت سلول‌های مختلف بدن استفاده کنیم اما فعلاً استفاده از آن در ایران محدودتر از خارج است.

فریز جنین، راه حلی مناسب برای بچه‌دار شدن در یائسگی

در بعضی موارد ممکن است خانم پس از ازدواج مبتلا به سرطان شده باشد و لازم باشد تحت شیمی درمانی قرار بگیرد. در چنین مواردی قبل از شروع شیمی درمانی، تحریک تخمک‌گذاری انجام می‌شود و با روش IVF، اسپرم داخل تخمک تزریق می‌شود و بعد جنین را فریز می‌کنند. همچنین اگر مرد سرطان داشته باشد می‌توان قبل از شیمی درمانی اسپرمش را فریز نمود تا در زمان لازم مورد استفاده قرار گیرد.

علاوه بر این در مورد بیماران مبتلا به پسوریازیس که می‌خواهند از متوترکسات استفاده کنند و یا کلاً تمام بیمارانی که باید داروهای سنگین مصرف کنند توصیه می‌شود قبل از شروع درمان، تخمک و یا اسپرم‌شان گرفته شود. حتی اگر فرزندی هم دارند توصیه می‌شود قبل از درمان این کار را انجام دهند تا اگر بر اثر شیمی درمانی در حالت یائسگی رفتند حداقل جنین‌هایشان را داشته باشند.

همچنین این روش برای زوج‌هایی که بیماری خاصی ندارند و می‌خواهند در سنین بالاتر بچه‌دار شوند گزینه مناسبی به شمار می‌آید. جوابگویی این روش بسیار بالا است. حتی در مواردی دیده شده است که جنین تازه زوج جواب نداده اما جنین فریز شده‌شان جواب داده است.