رحم زنان اندازه ی یک دست مشت کرده است. اما در دروان بارداری می تواند حتی از یک توپ فوتبال نیز بزرگتر شود. علاوه بر بارداری، دلایل دیگری نیز برای بزرگ شدن رحم وجود دارد. بزرگ شدن رحم می تواند نشان دهنده یک بیماری باشد. در این حالت نه تنها اندازه این اندام بزرگ می شود بلکه خونریزی و درد نیز وجود دارد. تمام شرایطی که موجب افزایش اندازه رحم می شوند نیاز به درمان دارند. در ادامه این مطلب ضمن معرفی علل بزرگ شدن رحم در زنان به علائم همراه و روش های درمان آن نیز اشاره خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

سرطان آندومتر، فیبروئیدها، سندروم تخمدان پلی کیستیک، آدنومیوز، کیست های تخمدان و یائسگی، برخی از عواملی هستند که موجب بزرگ شدن رحم می شوند.

علل و عوامل خطر بزرگ شدن رحم

گاهی زنان مبتلا به این عارضه از ایجاد چنین تغییری در بدنشان بی اطلاع هستند. اغلب این زنان بیماریشان در طی معاینه لگنی کشف می شود. روند تشخیص این عارضه از آن جا شروع می شود که بیمار مدام احساس نفخ کرده و متوجه می شود لباس هایی که قبلا اندازه اش بوده دیگر به تنش نمی روند و به خصوص در ناحیه شکم تنگ شده اند. اما در اکثر موارد، تشخیص بزرگی رحم غیر منتظره است.

دلایل متعددی وجود دارد که ممکن است باعث بزرگ شدن رحم شوند. بزرگی رحم معمولا در زنان یائسه شایع تر است، اما زنان در سن باروری نیز می توانند این وضعیت را تجربه کنند.

فیبروئید ها،

فیبروئیدها

فیبروئید ها یکی از شایع ترین علل برای بزرگی رحم می باشند. خوشبختانه، عارضه فیبروئید غیر سرطانی است. فیبروئید ها توده های کوچکی هستند که می توانند تا چندین کیلو وزن داشته باشند. آنها در امتداد دیواره های رحم یافت می شوند.

طبق گزارش اداره سلامت زنان وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده آمریکا (OWH) ، بین ۲۰ تا ۸۰ درصد زنان مبتلا به این بیماری قبل از سن ۵۰ سالگی قرار دارند. این عارضه در زنان بالای ۴۰ سال و اوایل ۵۰ سالگی شایع تر است.

فیبروئید ها ممکن است بدون علامت باشند، یا ممکن است باعث درد و سنگینی چرخه های قاعدگی شوند. این عارضه همچنین به مثانه و راست روده نیز فشار آورده و باعث تکرر ادرار و فشار رکتوم می شوند. اگر فیبروئید ها بیش از اندازه بزگ شوند می توانند منجر به بزرگی رحم شوند.

آدنومیوز

آدنومیوز یک بیماری غیر سرطانی است که علائم فیبروئید را تقلید می کند. این بیماری باعث می شود که آستر رحم به طور مستقیم در دیواره عضلانی رحم رشد کند. در این حالت در طی چرخه قاعدگی ، سلول های عضلانی خونریزی می کنند و باعث درد و تورم می شوند.

آدنومیوما قسمت متورم دیوار رحم است. پس از معاینه، آدنومیوما مانند فیبروئید احساس می شود، و حتی ممکن است با وجود انجام سونوگرافی نیز باز هم اشتباه گرفته شود. آدنومیوز ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. اما در موارد شدید، خونریزی شدید و گرفتگی عضلانی در طول قاعدگی ایجاد خواهد شد.

یک مطالعه انجام شده بر روی ۹۸۵ زن که نتایج آن در مجله Human Reproduction منتشر شده گزارش کرد که عارضه آدنومیوز در بدن حدود ۲۰ درصد از شرکت کنندگان حضور دارد.

سندرم تخمدان پلی کیستیک

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نیز باعث افزایش اندازه رحم می شود. این سندرم نتیجه عدم تعادل هورمونی در قاعدگی و ریزش پوشش اندومتری رحم است. با توجه به گزارش اداره سلامت زنان وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده آمریکا (OWH)، این بیماری از هر ۱۰ زنی که در سن باروری قرار دارد بر روی ۱ نفر تاثیر می گذارد.

بدن معمولا پوشش اندومتر را در طی دوره قاعدگی از طریق خونریزی دفع می کند. اما در برخی از زنان، این پوشش کاملا از بین نمی رود و با چرخه ماهانه تداخل پیدا می کند. انباشت پوشش اندومتری باعث التهاب و بزرگ شدن رحم می شود.

سرطان آندومتر

با توجه به گزارش موسسه ملی سرطان (NCI)، سرطان آندومتر اغلب در زنان ۵۵ تا ۶۴ ساله رخ می دهد. NCI برآورد کرده است که ۶۱،۳۸۰ نفر در سال ۲۰۱۷ در آمریکا به این نوع سرطان مبتلا شده اند. یکی از نشانه های سرطان آندومتر، بزرگی رحم است. اگر چه این عارضه می تواند یک شاخص برای تشخیص سرطان پیشرفته نیز باشد.

یائسگی

پیش یائسگی که مرحله قبل از ورود زنان به دوران یائسگی است یکی دیگر از علل بزرگ شدن رحم است و به علت نوسان سطح هورمون ها ایجاد می شود. سطح ناسازگار هورمون در این دوره از زندگی زنان می تواند رحم را بزرگتر کند. در بیشتر مواقع، رحم با ورود به یائسگی به اندازه طبیعی خود می رسد.

کیست های تخمدان

کیست تخمدان کیسه ای پر از مایع است که بر روی سطح تخمدان یا درون آن رشد می کند. در اغلب موارد، کیست های تخمدان بی ضرر است. اما اگر بیش از حد بزرگ شوند، می توانند باعث ایجاد بزرگی رحم و همچنین عوارض جدی تر شوند.

علائم بزرگ شدن رحم

علاوه بر تغییر در اندازه فیزیکی این اندام، بزرگ شدن رحم ممکن است مشکلات جنسی و علائم زیر را ایجاد کند:

- اختلالات چرخه قاعدگی، مانند خونریزی شدید و گرفتگی

- احساس توده در قسمت پایین شکم

- کم خونی ناشی از خونریزی بیش از حد قاعدگی

- ضعف عمومی و رنگ پریدگی

- افزایش وزن در ناحیه کمر بر اثر رشد بیش از حد رحم

- احساس فشار در رحم و اندام های اطراف آن

- گرفتگی در ناحیه لگن

- یبوست

- تورم و گرفتگی در پاها

- کمردرد

- تکرر ادرار

- ترشحات آبکی

- خونریزی پس از یائسگی

- درد در هنگام رابطه جنسی

علائم بزرگ شدن رحم ممکن است بسته به آنچه که باعث آن شده است متفاوت باشد.

روش های تشخیص

بسیاری از زنان از وجود این عارضه در بدن اطلاع ندارند. بنابراین معمولا پزشک در طول آزمایش فیزیکی یا آزمایشات تصویربرداری، این وضعیت را تشخیص می دهد. در بیشتر موارد بزرگ شدن رحم یک وضعیت خوش خیم است و نیازی به درمان ندارد. مگر اینکه فرد علائم شدید و درد داشته باشد.

عوارض جانبی

در صورتی که نشانه های بیماری زمینه ای بدتر شده یا درمان نشوند، می توانند منجر به عوارض جانبی زیر شوند:

- نیاز به جراحی هیسترکتومی (حذف تمام یا بخشی از رحم)

- کاهش توانایی باروری

- سقط جنین و سایر عوارض حاملگی

- عفونت به دلیل التهاب رحم

درمان بزرگ شدن رحم

اغلب علل بزرگ شدن رحم نیازی به درمان ندارند. اگر چه برخی از زنان ممکن است برای کاهش درد به دارو نیاز داشته باشند. قرص های جلوگیری از بارداری و دستگاه های داخل رحمی (IUD) حاوی پروژسترون می توانند علائم خونریزی شدید قاعدگی را کاهش دهند.

در موارد بسیار شدید، برخی از زنان ممکن است نیاز به هیسترکتومی داشته باشند. با وجود سرطان رحم، برداشتن رحم، لوله های فالوپ، و تخمدان ها ممکن است بهترین درمان ممکن باشد. پس از جراحی، نیز بیمار باید شیمی درمان و یا پرتو درمانی را انجام دهد.

نتیجه

بزرگ شدن رحم در اکثر مواقع نشان دهنده بیماری جدی نیست. پزشکان از اولتراسوند یا همان سونوگرافی برای تعیین علت دقیق این عارضه استفاده خواهند کرد. در اغلب موارد، هیچ درمانی لازم نیست و پزشکان فقط علت بزرگ شدن را کنترل می کنند. آن ها ممکن است از آزمایشات برای رد کردن احتمال سرطان رحم استفاده کنند. بنابراین توصیه می شود که با دیدن اولین نشانه های تغییر، حتما به متخصص زنان و زایمان مراجعه کرده و معاینه لگنی انجام دهید تا در صورت وجود مشکل، تشخیص و درمان زودهنگام انجام شود.