مصائب زنان در گود زورخانه/ موافقت جمعی از مراجع تقلید با فعالیت زنان

راه‌اندازی ورزش زورخانه‌‌ای برای زنان ایرانی سال‌هاست که در حد حرف مانده و عملا هیچ قدمی برای آن برداشته نشده است. تبعیض جنسیتی درباره این ورزش که اصالتی کاملا ایرانی دارد، پابرجاست و برخی رویکردها اجازه نمی‌دهد تا بانوان هم بتوانند وارد گود زورخانه شوند. اختلاف‌نظرها بر سر فعالیت زنان در ورزش باستانی به قدری تند بوده که مخالفان این موضوع، مدعی هستند حضور بانوان در ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای، تقدس گود زورخانه را از بین می‌برد! نتیجه این طرز تفکرها باعث شده تا اندک تلاش‌هایی هم که برای آغاز به کار زنان و دختران علاقه‌مند به این رشته انجام شده بود، کاملا از بین برود و فدراسیون پهلوانی و ورزش‌های زورخانه‌‌ای با فضایی جنجالی و تنش‌آلود مواجه شود. صحبت از تجمع اعتراضی تعدادی از پیش‌کسوتان ورزش‌های زورخانه‌ای، طلاب و نیروهای مسلح است که در واکنش به حمایت‌های مسئولان این فدراسیون از بانوان انجام شده است (موضوعی که روز گذشته خبرگزاری ایسنا به آن اشاره کرد).

گفته می‌شود اعطای حکم پهلوانی به ژاله فرامرزیان که معاونت مالی توسعه مدیریت و منابع وزارت ورزش و جوانان را در اختیار دارد، باعث برانگیخته‌شدن این جمع شده تا مخالفت خود با حضور بانوان در این عرصه را هرچه جدی‌تر اعلام کنند. مجتبی جوهری، رئیس فدراسیون پهلوانی و ورزش‌های زورخانه‌ای، هفته گذشته با اهدای نشان مروج فرهنگ پهلوانی به رسم زورخانه از اقدامات و حمایت‌های فرامرزیان در راستای توسعه همگانی این رشته ملی تقدیر کرده بود. با‌این‌حال تعدادی از مخالفان حضور زنان در ورزش‌های زورخانه‌ای روز یکشنبه ۱۸ خرداد در مقابل زورخانه «شهید عراقی» تهران تجمع کردند. تجمع‌کنندگان در بیانیه‌‌ای درباره هرگونه برنامه‌ریزی برای حضور زنان در این رشته کهن که ریشه در فرهنگ و آیین این مرز‌و‌بوم دارد، هشدار دادند. آنها همچنین حمایت از حضور زنان در این رشته را امری مذموم و ناپسند و آن را لکه‌ ننگی بر کارنامه مسئولان فدراسیون توصیف کرده‌اند. ضمن اینکه اجازه نواختن زنگ زورخانه به اعضای هیئت‌رئیسه فدراسیون و اعطای نشان و حکم پهلوانی به بانوان را به سخره‌گرفتن همه آداب و رسوم ورزش زورخانه‌ای دانستند.

این حرکت‌ها در حالی انجام شده که فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای و پهلوانی به طور علنی اعلام کرده است که مخالفتی با فعالیت زنان در این رشته و ورود به زورخانه‌ها ندارد. به عبارت دیگر فدراسیون نگاه عمومی به مردانه‌بودن این ورزش را از سر ناآگاهی و فاقد دلیل و پشتوانه می‌داند و وعده داده این چالش‌ها را رفع خواهد کرد. جوهری پیش‌از‌این در اظهاراتی به «شرق» گفته بود: «صحبت‌کردن درباره راه‌اندازی ورزش زورخانه‌‌ای برای خانم‌ها در شرایط عادی ساده نیست. بعضی‌ها با حساسیت و تعصب خاصی به این موضوع نگاه می‌کنند؛ برای همین واقعا طرح آن آسان نیست. با توجه به اینکه ورزش زورخانه‌ای متعلق به ما ایرانی‌هاست، تعصب درباره آن زیاد است. متأسفانه در‌این‌بین عده‌‌ای از اهالی این رشته یا منتقدان هم زیاده‌روی و انتقادی نامناسب می‌کنند؛ مثلا می‌گویند زورخانه جای مقدسی است و جای بانوان نیست. در مقابل برخی از علما و بزرگان هم نظرشان را داده و گفته‌اند اگر محیط زورخانه تنها مختص به خود خانم‌ها و بدون حضور مردان باشد، مشکلی نیست و منع شرعی ندارد».

با‌این‌حال هستند زنان پهلوانی که با همه سختی‌ها و نگاه‌های نامتعارف، پا در گود زورخانه می‌گذارند و آیین پهلوانی را تمرین می‌کنند؛ به امید اینکه در این ورزش جایی برای خودشان باز کنند. آیا امیدی هست که دختران ایران‌زمین هم روزی پهلوان خطاب شوند؛ بدون اینکه نقش‌های غالب و از پیش‌ تعیین‌شده اجتماعی بر آنها تحمیل شود؟ آیا زمان آن نرسیده که القابی مانند جوانمردی و مردانگی جای خود را به انسان‌اندیشی بدهند و از شکاف‌های جنسیتی به سمت انتقال آموزه‌ها به دختران در کنار پسران حرکت کنیم؟

رایحه مظفریان یکی از بانوان فعال و شناخته‌شده در ورزش زورخانه‌‌ای و پهلوانی است که درباره اتفاقات چند روز اخیر به «شرق» می‌گویند: «دلیل ناراحتی و مخالفت آقایان درباره فعالیت بانوان در ورزش‌های زورخانه‌‌ای و باستانی این است که مراجع و علمای دینی درباره حضور ما در این رشته فتوا دادند و آن را بدون اشکال اعلام کرده‌اند. این آقایان هیچ سندی دال بر ممنوع‌الفعالیت‌کردن ما ندارند و مقدس‌بودن گود زورخانه را بهانه می‌کنند.

خود من بشخصه از آیات عظام مکارم‌شیرازی، کمالی‌حیدری و نوری‌همدانی این فتوا را گرفته‌ام که اگر فعالیت بانوان در عرصه ورزش با حجاب کامل باشد و مفسده ایجاد نکند، بلامانع است که درباره ورزش‌های زورخانه‌‌ای هم صدق می‌کند. حتی مقام معظم رهبری هم این مسئله را تأیید کرده‌اند. زورخانه که از مسجد و خانه خدا مقدس‌تر نیست که بانوان نتوانند در آن ورود کنند. مگر زن‌ها از رفتن به خانه خدا منع می‌شوند یا در رواق‌ها زیارت می‌کنند. اگر بخواهیم از بعد فنی و ورزشی هم این مسئله را بررسی کنیم، در هیچ کجای آیین‌نامه داخلی فدراسیون پهلوانی و ورزش‌های زورخانه‌‌ای نیامده که فعالیت زنان در این رشته ممنوع است. اساسنامه‌‌ای هم درباره کل فدراسیون‌های ورزشی هست و به تصویب مجلس رسیده که تأکید می‌کند باید هر فدراسیونی در بخش زنان نایب‌رئیس داشته باشد».

زنان زورخانه‌‌ای یک آدم پرقدرت مثل رسول خادم را می‌خواهند

ورزش زورخانه‌‌ای و پهلوانی را در حالی در همه جای دنیا به‌عنوان ورزش اصیل ایرانی می‌شناسند که متولی اصلی آن در بُعد جهانی هم ایرانی‌ها هستند. فدراسیون بین‌المللی این رشته متعلق به ایران است و محسن مهر‌علیزاده، رئیس سابق سازمان تربیت‌بدنی ریاست آن را برعهده دارد. مظفریان در‌این‌باره توضیح می‌دهد: «تمام فدراسیون‌های بین‌المللی باید از قانون تبعیض جنسیتی تبعیت کنند؛ اما درباره فدراسیون جهانی زورخانه‌‌ای اصلا این‌طور نیست؛ چون اصلا نتوانسته در این سال‌ها بخش بانوان آن را راه‌اندازی کند. دلیل اینکه ما این‌همه مشکل داریم و فدراسیون داخلی نمی‌تواند در برابر این مخالفت‌ها کاری از پیش ببرد، همین است. اگر فدراسیون جهانی ما هم یک فشار بالای سرش بود و ملزم به اجرای قانون می‌شد، الان وضع ما این نبود. آقای مهرعلیزاده می‌توانستند منعطف‌تر از این رفتار کنند؛ اما به خاطر حفظ پست و مقام‌شان قدمی برای زنان برنمی‌دارند.

فدراسیون کشتی اگر توانست کشتی زنان را راه بیندازد، به خاطر این بود که فدراسیون جهانی کشتی آن را تهدید به تعلیق کرده بود. به خاطر این بود که یک آدم پرقدرت و بانفوذی مثل رسول خادم را داشت. البته آقای جوهری هم هر کمکی توانستند، انجام داده‌اند؛ اما مشکل ما خیلی بیشتر از اینهاست. مشکل ما را در وهله اول باید وزارت ورزش حل کند. تنها دلیلی که باعث شده ما زنان از حضور در این رشته محروم شویم، سلیقه‌‌ای رفتار‌کردن مدیران است. فدراسیون قبلی که رئیسش آقای طلوع‌کیان بود که کلا مخالف ورود زنان در این رشته بودند. من اگر توانستم در استان فارس وارد زورخانه شوم، به این خاطر است که رئیس هیئت این استان نگاهش مثبت است و مرام و مسلک پهلوانی دارد. هر زمان که زورخانه خالی باشد، به من اجازه ورود می‌دهند تا بروم آنجا میل بزنم و کار کنم. در مقابل یک مسئولی هم مثل مدیر کل ورزش استان کرج می‌گوید هر زنی که می‌خواهد وارد گود شود، باید از این شهر برود».

این بانوی باستانی‌کار در پایان می‌گوید: «فدراسیون و وزارت ورزش چه من را حمایت بکنند، چه نکنند، من در خانه هم که شده، ورزشم را می‌کنم و با شئونات اسلامی کامل فیلم تمریناتم را برای زنان کشورم منتشر می‌کنم. در خانه‌ام که دیگر کسی نمی‌تواند جلوی من را بگیرد. جالب است که زنان خارجی باید در این رشته فعالیت کنند؛ اما ما ایرانی‌ها که صاحب آن هستیم، باید با چنین رفتارهای تبعیض‌آمیزی مواجه شویم. همین معترضان ما را تهدید کرده‌اند که اگر بخواهید برای رسیدن به هدف‌تان تلاش کنید، اجازه حضور در زورخانه به‌عنوان تماشاچی را هم از شما می‌گیریم. آنها گفته‌اند که تی‌شرت‌های‌شان را در گود در‌می‌آورند که ما نتوانیم به داخل زورخانه برویم».

موافقت جمعی از مراجع تقلید با فعالیت زنان در ورزش‌های زورخانه‌ای

رییس فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای از اعلام نظر مثبت جمعی از مراجع عظام تقلید در مجاز بودن حضور و فعالیت بانوان در رشته ورزش‌های زورخانه‌ای به شرط رعایت موازین شرعی خبر داد.

به گزارش ایسنا، در پی تجمع برخی از پیشکسوتان ورزش‌های زورخانه‌ای در مخالفت با فعالیت بانوان در ورزش زورخانه‌ای که با انتشار بیانیه‌ای تند نیز همراه بود، مجتبی جوهری رییس این فدراسیون در گفت‌وگو با ایسنا تاکید کرد که جمعی از مراجع عظام تقلید با فعالیت زنان در این رشته در صورت رعایت موازین شرعی موافقت کرده‌اند.

بانوان ورزشکار رشته‌های زورخانه‌ای چند سالی است که مصرانه خواهان فعالیت در این رشته هستند و بنا بر اظهارات رییس فدراسیون، اکثرا این بانوان نیز از اعضای خانواده ورزشکاران رشته زورخانه هستند.

بر اساس اعلام رییس فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای، در استفتایی که از جمعی از مراجع عظام تقلید صورت گرفته و درباره "امکان حضور و فعالیت زنان در رشته‌ی ورزش‌های زورخانه‌ای" پرسش شده، جمع بزرگی از حضرات آیات در پاسخ به این استفتاء، فعالیت زنان در این رشته ورزشی باستانی ایرانی را به شرط حفظ موازین شرعی بلامانع دانسته‌اند.

مجتبی جوهری رییس فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای که متن پاسخ استفتاء از مراجع عظام را نیز در اختیار ایسنا قرار داده، در این باره گفت: با توجه به درخواستهای مکرر و اجازه مراجع عظام با فعالیت بانوان، قصد داریم این موضوع را در جلسه مجمع فدراسیون نیز مطرح کنیم تا در نهایت درصورت موافقت وزارت ورزش، فعالیت رسمی بانوان در این رشته آغاز شود.

وی ادامه داد: ۷ نفر از ۹ نفر اعضای هیات رییسه فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای نیز با فعالیت زنان در این رشته موافقت دارند.