وضعیت نامناسب شیوع کرونا در بسیاری از استان‌های ایران/ موج دوم کرونا در راه است

به پایان چهارمین ماه ورود و شیوع ویروس کرونا و بیماری کووید ۱۹ در ایران نزدیک می‌شویم و حالا مصوبات دولتی و همچنین رفتار مردم جامعه به سمت کاهش مراقبت‌ها و کم‌توجهی به قرنطینه و فاصله‌گذاری فیزیکی است اما این به معنای پایان یا کاهش این ویروس در جامعه ایران نیست؛ تازه‌ترین گزارش کمیته اپیدمیولوژی‌ وزارت بهداشت می‌گوید که میزان شیوع این ویروس در بسیاری از استان‌های ایران رو به افزایش است.

براساس این گزارش گروه پژوهشی مدل‌سازی بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت ایران، درحال‌حاضر بالاترین میزان شیوع ویروس کرونا در استان‌های آذربایجان غربی، خراسان جنوبی، خوزستان، زنجان، کردستان، کرمانشاه، لرستان، قزوین و قم است. البته بالا بودن «میزان شیوع» در یک استان که معیار تشخیص و مقایسه آن تغییرات «عدد مولد نسلی» است، به معنای این نیست که استان با عدد بالاتر، تعداد و درصد مبتلایان بالاتری دارد بلکه مقایسه شرایط یک استان در بازه‌های زمانی مختلف است و بالابودن آن از افزایش میزان شیوع این ویروس در یک استان حکایت دارد. بررسی این معیار نشان می‌دهد که حالا بسیاری از استان‌های ایران به شرایط بغرنج‌تری نسبت به اردیبهشت رسیده‌اند و ممکن است به‌زودی موج دوم بیماری کووید ۱۹ در ایران آغاز شود.

روش بررسی میزان شیوع کرونا چیست؟

گزارش جدید گروه پژوهشی مدل‌سازی بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت برای بررسی میزان شیوع بیماری کووید ۱۹ در ایران به بررسی معیاری به نام «عدد مولد نسلی پایه» و همچنین «عدد مولد نسلی» پرداخته است. عدد مولد نسلی پایه، متوسط تعداد افرادی است که یک فرد آلوده‌کننده در یک جمعیت کاملا حساس و بدون اجرای اقدامات کنترلی آلوده می‌کند؛ اما اگر جامعه از حالت کاملا حساس خارج شود و درصدی از افراد به‌دلیل ایمنی اکتسابی یا استفاده از واکسن نسبت به بیماری مقاوم شده ‌باشند، این شاخص «عدد مولد نسلی» نامیده می‌شود. اگر مقدار این شاخص بالاتر از یک باشد نشان‌دهنده این است که اپیدمی در حال گسترش است و اگر برابر عدد یک باشد نشان‌دهنده این است که بیماری به حالت آندمیک درآمده ‌است و اگر کمتر از یک شود نشان‌دهنده فروکش‌کردن اپیدمی است.

نکته مهم در این بررسی این است که این شاخص فقط وضعیت اپیدمی را نشان می‌دهد و نشان‌دهنده شدت آن نیست. به عبارتی ممکن است این عدد برابر یک باشد ولی وضعیت اپیدمی به‌صورت پایدار ولی در سطح بسیار شدید قرار داشته‌ باشد یا اینکه ممکن است عدد بالای یک و روند اپیدمی رو به افزایش باشد، ولی شدت بیماری خیلی کم باشد. به‌طور خلاصه این شاخص به بررسی وضعیت یک استان در بازه‌های زمانی مختلف می‌پردازد و شرایط را با هفته‌های پیشین همان استان مقایسه می‌کند.

میزان سرایت ویروس کرونا به تفکیک استان

این گزارش در بررسی خود از آمار رسمی و اطلاعات بیمارستانی استفاده کرده که البته دو هفته گذشته را که شاهد افزایش آمار بودیم، شامل نمی‌شود. به عبارت دیگر در این پژوهش آمار و اطلاعات مربوط به بازه زمانی ۳۰/۱۱/۹۸ تا ۰۶/۰۳/۹۹ بررسی شده که نتایج آن از افزایش شیوع حکایت دارد و به نظر می‌آید در هفته‌های پیش‌رو این میزان باز هم افزایش پیدا خواهد کرد. علاوه‌ بر این، نتایج بررسی می‌گوید که با توجه به تعداد افراد بستری در بیمارستان‌های کشور با تشخیص احتمالی کووید ۱۹ به نظر می‌رسد در ماه‌های اسفند، فروردین و اواسط اردیبهشت عدد مولد نسلی در کشور افت چشمگیری داشته و از اعداد بالا و حدود ۵/۲ به حدود ۹۶/۰ رسیده است، ولی بعد از آن روند اندکی افزایش یافته است.

درباره شرایط استان‌های مختلف هم در هفته منتهی به ۰۶/۰۳/۹۹ کمترین عدد مولد نسلی متعلق به استان سیستان و بلوچستان بوده است. در همین بازه زمانی بیشترین مقدار به ترتیب متعلق به استان‌های آذربایجان غربی، هرمزگان، کردستان و کرمانشاه بوده است. شواهد موجود و وضعیت جامعه و همچنین مصوبات دولت درباره محدودیت فعالیت‌ بخش‌های مختلف کشور نشان می‌دهد که روزبه‌‌روز میزان محدودیت کمتر شده و این روند همچنان ادامه دارد. نتایج این پژوهش همچنین می‌گوید هرچه فاصله‌گذاری کمتر شده، میزان شیوع هم افزایش یافته است؛ برای مثال مقایسه عدد مولد نسلی در هفته اول اردیبهشت با هفته اول خرداد (منتهی به ۰۶/۰۳/۹۹) استان‌های خوزستان و خراسان شمالی کاهش قابل ملاحظه داشته‌اند، در‌حالی‌که در استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، زنجان، قزوین، قم، خراسان جنوبی و هرمزگان افزایش قابل توجهی را نشان می‌دهند

وضعیت نامناسب شیوع در بسیاری از استان‌های ایران

همچنان که در ابتدای این گزارش آمده است، معیار تشخیص و بررسی این پژوهش عدد مولد نسلی است. به‌طور خلاصه این عدد بیان‌کننده تعداد افرادی است که هر فرد مبتلا به ویروس، آلوده می‌کند. پس گزارش درباره شدت آلودگی یک استان یا منطقه خاص نیست، بلکه به بررسی وضعیت شیوع در یک استان نسبت به هفته‌های پیشین همان استان می‌پردازد.

یکی از نتایج مهم گزارش می‌گوید عدد مولد نسلی در اکثریت استان‌های ایران در وضعیت مناسبی قرار ندارد. به عبارت دیگر نتایج حاصل از تغییرات اعداد مولد نسلی در استان‌های مختلف حاکی از آن است که در اکثریت استان‌ها مقدار آن عدد به سمت افزایشی میل می‌کند که در آن میان روند بالارفتن شاخص مذکور در استان‌های آذربایجان غربی، خراسان جنوبی، خوزستان، زنجان، کردستان، کرمانشاه، لرستان، قزوین و قم قابل توجه است؛ یعنی در این استان‌ها میزان شیوع ویروس بالاتر از سایر استان‌های کشور است و ممکن است افراد بیشتری در این استان‌ها به بیماری کووید ۱۹ مبتلا شوند. علاوه ‌بر این، نتایج حاصل از این پژوهش مورد تأیید وزارت بهداشت ایران می‌گوید تغییرات عدد مولد نسلی در هفته‌های اخیر به‌طورکلی به سمت افزایشی میل می‌کند که یک هشدار برای کشور است.

گزارش در جمع‌بندی می‌گوید باید «با رعایت اقدامات پیشگیرانه، فاصله اجتماعی بیش از پیش برای مردم تبیین شود. همچنین مناسب است مسئولان و سیاست‌گذاران در اتخاذ سیاست‌های پیشگیرانه اقدامات لازم را به عمل آورند. براساس نتایج این بررسی شاید بتوان برداشت کرد که بی‌توجهی به رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و باور عامه مبنی بر کاهش بیماری با گرم‌شدن هوا، منجر به افزوده‌شدن موارد بیماری خواهد شد». یکی از نکات مهم دیگر این است که در این بررسی آثار استفاده برخی از هم‌وطنان از تعطیلات خرداد برای مسافرت نیامده و این مسافرت‌ها به احتمال فراوان منجر به افزایش عدد مولد نسلی و همچنین افزایش شیوع ویروس کرونا در کشور خواهد شد.

معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی:زمان مهار کرونا به رفتار اجتماعی بستگی دارد

معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: مهار کرونا مستلزم رعایت قرنطینگی است و به رفتار اجتماعی بستگی دارد، اگر مراسم جشن و دورهمی برقرار باشد سیر صعودی بیماری بیشتر ولی اگر شرایط ماندن درخانه رعایت شود احتمال کاهش تعداد مبتلایان وجود دارد.

قاسم جان بابایی با تیم همراه و با حضور رئیس دانشگاه علوم پزشکی کردستان از مراکز درمانی سنندج در خصوص تشریح آخرین وضعیت ویروس کرونا، بررسی امکانات درمانی و نحوه خدمات رسانی به بیماران کرونایی از بیمارستان توحید و بعثت سنندج بازدید و وضعیت این مراکز را ارزیابی کردند و با بیان اینکه در استان کردستان احتمال افزایش تعداد مبتلایان به کرونا پیش‌بینی می‌شد، اظهار کرد: عدم توجه مردم به قرنطینگی و ماندن در خانه مهمترین دلیل افزایش شمار مبتلایان به کرونا است.

وی با اشاره به اهمیت استفاده از ماسک و رعایت اصول بهداشتی، افزود: کسب و کار و زندگی اجتماعی را نمی‌توان برای همیشه تعطیل کرد اما می‌توان با رعایت موازین بهداشتی و خودداری در اماکن عمومی از ابتلا به این ویروس جلوگیری کرد.

معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، خطاب به مردم تأکید کرد: حتی الامکان از تجمع در مراکز تفریحی و تفرجگاه‌ها خودداری کنید و مراسم عروسی، ترحیم و سوگواری با حداقل جمعیت برگزار شود.

جان بابایی با بیان اینکه تجمعات احتمال ابتلا به کووید ۱۹ را افزایش می‌دهد و انتقال ویروس به راحتی امکانپذیر خواهد شد، بیان کرد: کاهش این بیماری بستگی به عدم حضور مردم در اماکن عمومی و رعایت اصول بهداشتی دارد.