راهنمای خرید و نگهداری کفش‌های کوهنوردی

لایه‌ای ویژه از کربن و لاستیک، که معروف‌ترین آن نام تجاری "ویبرام - "Vibram ایتالیا بوده، ماده‌ای سخت، ضد لغزش و پراستحکام است.

شامل کفش‌هایی بدون ساق و بسیار سبک است که در مسیرهای ساده، کفی قابل استفاده بوده و عموما در کفه آن از شوک‌گیر استفاده شده است.

برندهای بسیار زیادی در زمینه وجود دارد، بهتر است زیره این کفش نیز ویبرام باشد.

شامل کفش‌های با وزن سبک است. زیره این کفش تا حدی انعطاف‌پذیر است و رویه آن عموماً چرمی یا پارچه‌های ضد آب است.

کاربرد کفش کوهپیمایی:
• صعود ارتفاعات بدون برف و یک روزه در 3 فصل اول سال
• پیمایش کویرها، جنگل‌ها به صورت چند روزه.

برندهای معتبر:

ایرانی: لاوان، پایار، تبریز کسرا، آسیا (فروش در خیابان منیریه)

خارجی: BESTARD , SCARPA ,MAMMUT, ASOLO, lA SPORTIVA , MILLET

توجه:

• هرگز برای برنامه‌های حتی یک روزه زمستانه، نپوشید!
• به دلیل داشتن دوخت بر روی کفش نباید از آن‌ها در مسیرهای سنگلاخی یا فرود از شن اسکی استفاده کرد.
• پوتین سربازی یک نمونه ارزان است؛ البته کفی (زیره) ضد لغزش ندارد. بنابراین دور آن را یک خط بکشید لطفا!

شامل کفش‌های نیمه سنگین کوه‌نوردی است. دارای ساق‌ بلند (14 تا 19 سانتی‌متر) است، تا مچ پا را محکم نگه‌ داشته و خوب محافظت می‌کند. زیره این کفش کمی انعطاف‌پذیر است.

کاربرد:
• صعود برنامه‌های چندروزه 3 فصل
• برنامه‌های صعود زمستانی یک روزه و کاملا سبک (اگر لایه گورتکس داشته باشد)
توجه:
• هرگز برای برنامه‌های چند روزه زمستانی نپوشید!

برندهای معتبر:

ایرانی: لاوان، پایار (فروش در خیابان منیریه)

خارجی: BESTARD , SCARPA ,MAMMUT, ASOLO, lA SPORTIVA , MILLET

کفش‌های تکپوش سنگین و بسیار قوی کوه‌نوردی هستند. زیره این کفش انعطاف‌پذیری ندارد، تمام آن‌ها قابلیت نصب گرامپون را دارند و برای حرکت روی برف و یخ طراحی شده‌اند.

کاربرد:
برای صعودهای زمستانه در ارتفاعات کمتر از 5000 متر
برای صعودهای فنی در یخنوردی و میکس

برندهای معتبر:

ایرانی: لاوان

خارجی: BESTARD , SCARPA ,MAMMUT, ASOLO, lA SPORTIVA , MILLET

توجه:
• این کفش‌ها ضدآب بوده و دوخت با نخ ندارند، رویه کفش با چسب یا دوخت ذوبی به زیره می‌چسبد و دارای تاریخ انقضا است! (به تاریخ تولید کفش دقت کنید.)
• به دلیل زیره غیر انعطاف‌پذیر آن، تنها روی برف و یخ به کار می‌رود.
• هرگز کفش‌های کوه‌نوردی سنگین در مکان‌هایی که برف وجود ندارد، نپوشید، خیلی زود، پایتان تاول خواهد زد!

کفش‌های کوه‌نوردی سنگین دو پوش، کفش سنگین و بسیار قوی کوه‌نوردی است. زیره این کفش انعطاف‌پذیری ندارد. یک پوش آن کفش کوچکی و هم اندازه پای کو‌هنورد است و به جای بند کفش دارای چسبک برای بستن آن است. این کفش درون کفش اصلی که بزرگتر است قرار می‌گیرد. در زمان استراحت با کفش کوچک داخل چادر می‌شوند، تمام آن‌ها قابلیت نصب گرامپون را دارند.

کاربرد:

• صعود قله‌های 7000 متری در فصل صعود (بهار و تابستان)
• صعود قله‌های کمتر از 7000 متر در (پاییز و زمستان)
• یخ‌نوردی در ارتفاعات بسیار بلند

برندهای معتبر:

خارجی: BESTARD , SCARPA ,MAMMUT,ASOLO, lA SPORTIVA , MILLET

توصیه:

• در مسیرهای غیر برفی هرگز استفاده نکنید. (منجر به تاول پا می‌شود.)

• پس از خرید و قبل از استفاده از آن در یک برنامه سنگین، آن‌ها را در یک برنامه سبک به پا کنید و بیازمایید.

• هرگاه با یک کفش جدید به کوه می‌روید به محض ایجاد سوزش در نقطه‌ای از پای‌تان سریعا آن‌ را با چسب بپوشانید. ادامه حرکت با همان وضع، پاهای‌تان را زخم و حرکت را آزاردهنده می‌کند.

• به علت سنگین و حجیم بودن این کفش‌ها در هنگام حرکت روی شیب‌های کم و مخصوصا سراشیبی‌ها، بندپوش داخلی را باز کنید یا شل ببندید تا راحتتر حرکت کنید و در برنامه‌های فنی و استفاده از کرامپون بندها را محکمتر ببندید تا پای شما در کفش بازی نکند.

• همیشه در طول برنامه کفش را خشک نگاه دارید.

• از گتر مناسب استفاده کنید. استفاده از سوپر گترها که تمام سطح کفش را می‌پوشانند در افزایش نگهداری گرما موثرند.

• پوش داخلی کفش را با خود به کیسه خواب ببرید تا برای استفاده در روز بعد گرم بمانند. به پا کردن یک کفش یخ‌زده گاهی موجب یخ‌زدگی انگشتان پا قبل از حرکت می‌شود.

• جوراب خوب نقش مهمی در افزایش کارایی کفش شما دارد. جوراب اضافه را فراموش نکنید.

• مراقب سنگ‌ها باشید. جنس پوش خارجی بعضی از این کفش‌ها سخت بوده و ممکن است در اثر ضربه شدید بشکند.

• در شرایط اضطراری یا در مواقعی که از کفش دوستان‌تان استفاده می‌کنید، می‌توانید با پوشیدن جوراب اضافه یا کم و زیاد کردن کفه کفش، سایز آن‌را یک شماره کم و زیاد کنید.

• اضافه بند کفش را در ساق کفش یا گتر جمع کنید. باز کردن بند کفش یخ‌زده شما را دچار دردسر می‌کند. مخصوصا اینکه مجبورید برای این‌ کار دستکش خود را نیز درآورید.

• یک توصیه دوستانه از خرید کفش‌های پلاستیکی (رویه فایبرگلاس) دو پوش خودداری کنید.

شامل کفشی سه پوش، سنگین و بسیار قوی کوه‌نوردی است، زیره این کفش انعطاف‌پذیری ندارد، پوش اول آن یک گتر بلند است که بر روی کفش قرار می‌گیرد و به دور کفش دوخته شده و تمام رویه و اطراف کفش را در بر می‌گیرد. تمام آن‌ها قابلیت نصب گرامپون را دارند. این کفش‌ها برای شرایط بسیار سرد و صعود برف و یخ ساخته شده‌اند.

کاربرد:
صعود ارتفاعات 8000 متری هیمالیا
صعود ارتفاعات بالای 7000 متر در زمستان

برندهای معتبر:

خارجی: SCARPA ,ASOLOMAMMUT, MAMMUT, lA SPORTIVA , MILLET

کفش یخ نوردی

این کفش‌ها شبیه کفش سنگنوردی، سبک بوده فقط دارای کرامپون‌های دائمی متصل به کف کفش است.

کاربرد: برای مسابقات و صعودهای سرعتی در یخنوردی

برندهای معتبر: lasportiva , MAMMUT

این کفش‌ها که اصطلاحا کتانی سنگ نیز نامیده می‌شوند با شکل خاص و مواد خاصی تولید می‌شود و برای صخره‌نوردی، دیواره‌نوردی و سنگ‌نوردی داخل سالن کاربرد دارد.

برندهای معتبر:

ایرانی: لاوان

خارجی: SCARPA , lasportiva

راهنمای خرید کفش سنگ‌ نوردی:

۱- کفش باید راحت باشد.
۲- اندازه و شکل کفش تغییر نکند.
۳- برای صعودهای اصطکاکی قابل انعطاف باشد.
۴- در صعودهای عرضی و طولی باید لبه‌های سفت و سختی داشته باشد.
۵- پنجه کفش که در برگیرنده انگشتان پا است، سخت و محکم باشد.
۶- کف کفش با دوام و لبه‌های کناری آن با کیفیت باشد.
۷- کفش ضمن آنکه قوزک پا را محافظت می‌کند باید بیشترین انعطاف را نیز برای قوزک پا فراهم کند.
۸- کفش باید سبک، قوی و بادوام باشد.

انتخاب کفش مناسب سنگ نوردی:
۱- مناسب‌ترین نوع، بستگی به نوع برنامه‌های تمرینی دارد.
۲- باید کاملا چسبیده و اندازه پا باشد.
3. کفش سنگ با یک شماره کوچکتر تنها برای مسابقات سنگنوردی سالن کاربرد دارد.
۳- در منطقه‌هایی که تنوع گسترده‌ای از سنگ‌ها و دیواره‌های سنگی است باید کفشی انتخاب کرد که بتواند هم از نظر لبه‌های کفش و هم از نظر خاصیت اصطکاک بر سنگ جوابگو باشد.

عوارض کفش تنگ در سنگ نوردی:

۱- تاول
۲- میخچه
۳- پینه
۴- فشار بیش از حد به پا
۵- خستگی در تمرین و سنگ نوردی

جنس رویه کفش سنگ نوردی:

۱- جیر (بعد از مدتی گشاد می‌شود، مخصوصا اگر بدون آستر باشد).
۲- چرم
۳- نایلون مخصوص
۴- کتان
۵- ترکیبی از مواد فوق
همه موارد فوق می‌تواند آستردار یا بدون آستر باشد.

هشدارها:

۱- کفش سنگ نوردی اگر هنگام تمرین خیس شود پس از خشک شدن جمع شده و چروک می‌شود و هنگام سنگ نوردی پا را ناراحت می‌کند.
۲- هنگام بستن کفش نباید آن‌ را خیلی محکم کشید زیرا خود این عمل سبب گشاد شدن سریع و صدمه به کفش می‌شود.

در صورتی که با کفش کوه خود درست راه بروید و آن‌ها را تمیز نگه دارید، هم خاصیت ضدآب بودن‌شان را حفظ می‌کنند و هم دوام بیشتری خواهند داشت.
حفاظت از کفش کوه شامل تمیز کردن، حفظ شرایط نگهداری و ضدآب بودن است. نوع جنس کفش کوه با نوع پاک کردن آن بسیار مهم است. اگر کفش کوه شما راهنما یا بروشور دارد از آن استفاده کنید، به علاوه باید اطلاعاتی هم در مورد ضدآب کردن و نگهداری، در راهنمای کفش کوه یا سایت سازنده وجود داشته باشد.

تمیز کردن Clearing

برای تمیز کردن کفش کوه ابتدا بندها را باز کنید و لایه داخلی کفش را اگر دارد در بیاورید. گل و لجن و خاک‌های چسبیده به کفش را با برس پاک کنید. بعد با مسواک نرم، برس نرم یا اسفنج و آب سرد روی کفش را تمیز کنید.
در صورت داشتن خرده‌ریزهای زیاد روی کفش، با آب سرد روی کفش را بشویید، دقت داشته باشید آب داخل کفش نرود.
بگذارید کفش ها در یک هوای معمولی خشک شوند. برای خشک کردن از گرما و آتش و نور مستقیم آفتاب استفاده نکنید.
مواد ترکیبی مثل Cambrelle هم با دقت تمیز و با آب شستشو شوند و بگذارید هوا بخورند تا خشک شوند.

نگهداری Couditioning

رویه چرم مانند پوست است و اگر صحیح نگهداری نشود سفت می‎شود، ترک می‎خورد و آب درونش نفوذ می‎کند. مواد محافظ از نرم بودن چرم حفاظت می‎کنند و ضدآب کننده‎ها هم جلوی ورود آب را می‎گیرند.
قبل از استفاده محافظت کننده‌ها از خشک بودن کفش کوه اطمینان حاصل کنید. وقتی از کفش کوه خود مراقبت می‎کنید، دقت ویژه‎ای در قسمت خم شدن انگشتان داشته باشید. اگر این قسمت از کفش صحیح تمیز نشود زودتر چاک می‎خورد.

１- کفش را کاملا تمیز کنید.
２- با پارچه آن‌را خشک کنید.
３- با روزنامه پر کنید تا هم رطوبت آن گرفته شود و هم حالت و فرم خود را حفظ کند. (به ویژه در کفش‌های چرمی)
４- برای حفظ انعطاف‌پذیری کفش و جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت آن‌ را خشک کرده و واکس مخصوص بزنید.
５- برای خشک کردن کفش از حرارت مستقیم مثل آفتاب و آتش استفاده نکنید.
６- کفش چرمی را کاملا با پیه شتر و یا گوسفند چرب کنید و محل دوخت‌ها را نیز با موم عسل بپوشانید تا آب وارد کفش نشود.
７- هنگام شب‌خوابی در برنامه زمستانی کفش‌ها را با روزنامه پر کرده و داخل یک کیسه نایلونی قرار داده و در انتهای کیسه خواب قرار دهید تا یخ نزند. در غیر این‌صورت، صبح روز بعد به پا کردن کفشی مانند آهن غیرممکن است.

ضد آب نمودن کفش

با مواد پایه محلول در آب یا موادی غیر از آب مانند روغن سیلیکون و واکس محلول در آب می‎توانند باشند. یعنی این که وقتی از این مواد استفاده شود کفش شما نم‌دار و مرطوب است.
آب داخل منافذ چرم، می‎تواند به عنوان مجرای ضدآب بودن به این فرآیند کمک کند و آب داخل چرم را جذب نماید.
این نوع از محافظها مناسب چرم‌های یک تکه، نوبوک و چرم جیر (suede Leather) هستند. به علاوه برای بافت‌ها و لایه‎های Gore-tex

واکس (Wax)
بیشترین استفاده برای تمیز کردن کفش را دارد، اگرچه چرم را تیره می‎کند و مخصوصاً نمای ظاهری کفش شما را خراب می‎کند. واکس وقتی که خیلی کم و با سر انگشتان شما به کفش مالیده شوند مناسب هستند. بعضی از واکس‌ها کفش شما را تمیز و آب‎بند می‎کنند، اما خاصیت تنفسی آن را می‎گیرند. اگر مایلید در مناطق مرطوب و خیس پیاده‎روی یا کوه‌پیمایی کنید، انتخاب خوبی است.

سیلیکون (Silicon)
بهتر است وقتی استفاده شود که کفش شما نو است و هنوز استفاده نشده است. سیلیکون بافت را خراب نمی‎کند و رنگ چرم را تغییر نمی‎دهد. از نظر تنفسی برای چرم بهتر از واکس است، اما تأثیر آن نیز کمتر است. واکس‌هایی که محتوی سیلیکون هستند، از نظر ضدآب بودن بیشتر دافع آب هستند و تنفس بهتری دارند، اما برای بافت‌های زبر و ترکیبی و جیر مناسب نیستند و رنگ آن‌ها را تغییر می‎دهند.

مایعات شیمیایی Fluoro Chemical
مانند اسپری و داخل یک کپسول به صورت مایع هستند و در صورت خارج شدن به حالت پودری در می‎آیند. برای تمامی پوتین‎ها و کفش‌ها قابل استفاده‎اند، به خصوص بافت‌های جیر و ترکیبی.
ترکیب مواد شیمیایی + سیلیکون می‎تواند خاصیت‌های بیشتری داشته باشد.

روغن Oil
روغن چرم، صابون چرم و روغن‌های دیگر چرم را کش می‎دهند و انعطاف‎پذیری چرم را از بین می‌برند. فقط به درد دستکش بیس بال می‎خورند.

مراقبت از کفش سنگ نوردی:

۱- هر چه بیشتر مراقبت کنید کفش بیشتر عمر می‌کند.
۲- در تعمیرات دور کفش باید کف کفش نیز عوض شود چون تناسب جنس دور و کف کفش از بین می‌رود (کفش تعمیر شده بیشتر در تمرینات استفاده می‌شود)
۳- برای دستیابی به بهترین کارایی، کف و دور کفش، پیش از هر بار استفاده با مسواک و یا فرچه کاملا تمیز شود. سپس با کمی آب شسته و خشک شود تا تمیز و عاری از گرد و خاک باشد.
۴- در طی صعود یک مسیر طولانی عمل تمیز کردن کفش را می‌توان با همراه داشتن کمی آب و یک عدد مسواک و یک تکه پارچه چندین مرتبه تکرار کرد.
۵- اگر کفش سنگ‌نوردی با آب دریا خیس شود باید آنرا با آب شیرین کاملا شست تا هر نوع نمک و مواد دریایی که سبب پوسیدگی و خوردگی درزهای دوخته شده و سوراخ‌های بند کفش می‌شود از آن خارج شود.
۶- همیشه کیسه‌های مناسب برای حمل کفش سنگن وردی تهیه شود.
۷- اگر کفش فاقد سوراخ فلزی در محل عبور بند کفش است باید از بند کفش‌های پهن استفاده شود تا از پاره شدن محل بند کفش جلوگیری شود.
۸- در بندکشی کفش دقت شود آن‌ها به نوبت از پایین به بالا کشیده شوند طوری که کفش تمامی قسمت‌های پا را احاطه کند.

در پایان، بعد از خرید کفش مناسب خود مطلب «اصول گام‌برداری و پیاده‌روی صحیح در کوهنوردی» را بخوانید.

علاوه بر کفش، برای خرید صندل نیز باید نکاتی را مورد توجه قرار دهید. مطلب چطور «صندل مناسب طبیعت‌گردی بخریم؟» راهنمای شما در این خصوص خواهد بود.

برای خرید و اطلاع از قیمت کفش‌ها می‌توانید به فروشگاه‌های منیریه تهران یا به سایت‌های معتبر از جمله قله قاف و شیرپلا مراجعه کنید.

انتخاب کفش مناسب در مقاصد دالاهو از جمله: صعود دماوند، قله تفتان، صعود سبلان و علم کوه شما را یاری خواهد داد.