زباله گردی کودکان در تهران ممنوع شد/ وجود 4000 کودک زباله‌گرد

به گزارش برنا؛ پیروز حناچی، شهردار تهران در ابلاغیه‌ای نوشت: نامگذاری ۱۲ ژوئن به عنوان روز جهانی منع کار کودک حاکی از اراده‌ای در سطح جهانی برای حمایت از کودکان و پایان دادن به به‌کارگیری و سوءاستفاده از آنهاست. جامع‌های که نسبت به رنج آسیب پذیرترین و حساسترین گروه عضو خود بی‌توجه باشد قاعدتاً در سایر حوزه‌ها نیز همبستگی، اتحاد، مشارکت و شهروندی را تجربه نخواهد کرد. در ایران در طی سال‌های گذشته تلاش‌ها و اقدامات متعددی برای پایان دادن به کار کودک صورت گرفته، اما متاسفانه هنوز هم اشکال مختلف بکارگیری کودکان در مشاغل مختلف خدماتی، صنعتی و کشاورزی در سراسر کشور وجود دارد که باید برای آن چاره اندیشی کرد.

او اعلام کرد: هر اقدام موثر برای کاهش و نهایتاً پایان دادن به کار کودک باید مداخله را از سختترین نوع مشاغل آغاز کند. در میان اشکال مختلف کار کودک، پدیده بکارگیری کودکان در فرایند جمعآوری و تفکیک پسماند خشک، مصداقی از کار کودک در مشاغل سخت و زیان آور محسوب میشود. این نقد همواره به مدیریت شهری در طول سال‌های گذشته وارد بوده که نظارت کافی بر پیمانکاران خود در این بخش نداشته و در نتیجه زمین‌های برای سوء استفاده از کودکان فراهم شده است.

شهردار تهران اعلام کرد: راه حل نهایی از منظر شهرداری تهران، اصلاح الگوی جمع آوری پسماند شهر تهران است که برنامه ریزی برای آن انجام شده که با اجرای آن پدیده موسوم به زبالهگردی را به طور ریش‌های از میان خواهد رفت، اما تا آن زمان ضروری است برای منع بکارگیری کودکان در فرایند جمعآوری و تفکیک پسماند خشک اقدام جدی صورت گیرد. بر اساس طرحی که همکاران من در معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران با کمک معاونت خدمات شهری، سازمان پسماند و سازمان بازرسی شهرداری و مشارکت همه ذینفعان در سطح استان و مدیریت شهری تهیه کردهاند، شهرداری تهران آمادگی دارد با تشدید نظارت خود بر پیمانکاران بازیافت مانع از بکارگیری کودکان در این بخش شده و مسئولیت قانونی خود در این بخش را ایفا کند. در این طرح، شهرداران مناطق، مسئول برخورد با پیمانکارانی هستند که از کودکان برای جمع‌آوری زباله خشک استفاده می‌کنند. از همشهریان تهرانی هم تقاضا می‌کنم هر مورد تخلفی را به ۱۳۷ اطلاع دهند.

او افزود: در اجرای این طرح هرگونه تعرض نسبت به کودکان خط قرمز شهرداری تهران است و تنها از طریق مجازات پیمانکاران متخلف باید به این پدیده مذموم پایان داده شود و کار کودکان در حوزه پسماند خشک، فقط جمع‌آوری زباله از مخازن سطح شهر نیست بلکه آنان در ساعات دیگری از روز در گاراژ‌ها و انبار‌هایی که بسیاری از آن‌ها خارج از محدوده شهر تهران است، مشغول بکارند. اغلب این کودکان در همین گاراژ‌ها و گود‌ها زندگی میکنند و شرایط زندگی آنان در این اماکن بسیار تلخ و تکا¬دهنده است. هدف شهرداری تهران از ورود به حوزه زبالهگردی و ممنوعیت کار کودکان، فقط رویتناپذیر کردن آن‌ها از سطح شهر و بیتوجهی به شرایط آن‌ها در گاراژ‌ها و کارگاه‌ها نیست. نظارت بیشتر بر پیمانکاران و جلوگیری از بکارگیری کودکان باید گاراژ‌ها و گود‌های اطراف تهران را نیز شامل شود و موفقیت در اعمال این ممنوعیت، همکاری سایر نهاد‌ها و ارگان‌های ذیربط را میطلبد.

حناچی تاکید کرد: نکته بسیار مهم دیگر این است که صرف ایجاد ممنوعیت نمیتواند به لغو کار کودک یا بهبود شرایط زندگی کودک منجر شود. از آنجا که ریشه اصلی کار کودک، در فقر و مسائل معیشتی خانوارهاست، ارائه خدمات حمایتی و اجتماعی به کودکان یک بخش اصلی در این طرح خواهد بود. نگرانی مهم ما این است که اعمال ممنوعیت در بخش پسماند، به سوق یافتن کودکان به مشاغل سختتر منجر شود و عملاً وضعیت کودک را بدتر کند. در نتیجه رصد وضعیت کودکان و ارائه خدمات اجتماعی به آن‌ها با همکاری سایر نهاد‌های حاکمیتی و بویژه نهاد‌های مدنی باید بطور همزمان با اجرای طرح ممنوعیت صورت پذیرد. شهرداری تهران آمادگی دارد در حد توان خود و با در نظر گرفتن محدوده‌های جغرافیایی تحت مسئولیت خود، خدمات اجتماعی و آموزشی لازم را فراهم سازد.

شهردار تهران افزود: گام نهادن در این مسیر باید با دقت و سنجیدن همه تبعات احتمالی آن به خصوص برای کودکان و خانوادههایشان همراه باشد. در این مسیر از همه نهاد‌های حاکمیتی، فعالان مدنی و دلسوزان حقوق کودک میخواهم به ما کمک کنند تا الگویی جدید از مقابله با بکارگیری کودکان را در کشور بکار بندیم؛ الگویی که در آن به جای مجازات کودکان، سوءاستفادهکنندگان مجازات شوند و از طریق ارائه خدمات رفاهی، آموزشی و بهداشتی، نتیجه مداخله بهبود کیفیت زندگی کودکان و خانوادهشان صرف نظر از تابعیت و قومیت باشد.

وجود ۴۰۰۰ کودک زباله‌گرد/ مردم زباله‌گردی کودکان را به ۱۳۷ اطلاع دهند

معاون شهردار تهران جزئیات دستورالعمل مقابله با بکارگیری کودکان در فرآیند جمع آوری پسماند تهران را تشریح کرد.

محمدرضا جوادی یگانه در گفت‌وگو با ایسنا، با اعلام جزئیات ابلاغیه دستورالعمل بخشنامه مقابله با بکارگیری کودکان در فرآیند جمع آوری پسماند تهران از سوی شهردار پایتخت گفت: موضوع کار کودکان موضوعی پیچیده و چند بعدی است و به همین دلیل بسیاری از اقداماتی که در این سالها انجام شده، موفق نبوده و روز به روز به تعداد کودکان کار در حوزه دستفروشی و تکدی‌گری نیز اضافه شده است چرا که این فعالیت کودکان به دلیل فقر ایجاد می شود و خانواده‌ها برای کسب درآمد فرزندان خود را برای تصدی گری و ... به خیابان‌ها می فرستند.

وی با بیان اینکه شهرداری تهران تلاش کرده که در سال‌های اخیر موضوعاتی را که به فقر بر می گردد به صورت تک بعدی و خطی نگاه نکند اظهار کرد: مسئله ما زیست انسانی مردم است و فقرا نیز حق استفاده از شهر را دارند.

وی با بیان اینکه سال گذشته بحث جمع آوری کودکان کار مطرح شد اما شهرداری تهران در آن همکاری نکرد چرا که معتقدیم پدیده کودکان کار موضوعی پیچیده است، ادامه داد: از سال گذشته موضوع زباله گردی کودکان را به صورت ویژه در دست بررسی قرار دادیم چرا که کودکانی را در سطح شهر مشاهده می کردیم که در مخازن زباله به صورت کتفی و کولی زباله جمع می کردند.

عمده کودکان زباله‌گرد ایرانی نیستند و در گودهای خارج تهران زندگی می‌کنند

وی با بیان اینکه بیش از یک سال با برگزاری جلسات مختلف با مجموعه‌های داخل شهرداری، خارج از شهرداری و سمن‌ها به بررسی موضوع کودکان کار پرداختیم گفت: بررسی‌ها نشان داد که معمولا این کودکان در جمع‌های کوچک خانوادگی کار می کنند و معمولا از کشور افغانستان و از شهر هرات آمدند که بر اساس روابط خانوادگی در گاراژها و گودهای خارج از تهران دور یکدیگر جمع شده و مشغول زباله گردی هستند.

وی افزود: همچنین بررسی‌ها نشان می دهد که این افراد معمولا ظهرها سوار خودرو شده و به تهران می‌آیند و هر پنج الی شش خیابان در اختیار یک گروه است که موظف هستند مخازن این خیابان‌ها را گشته و پسماند خشک آن را بردارند و معمولا تا ساعت ۱۲ تا ۲ بامداد نیز فعال هستند و بعد از آن به همراه زباله‌هایشان توسط خودروهای پوشیده شده به گاراژها برگردانده می شوند و صبح ها نیز به تفکیک زباله مشغول هستند.

پیمانکاران شهرداری، مشتری‌ زباله‌های کودکان کار

وی با بیان اینکه معمولا پیمانکار پسماند خشک شهرداری مشتری این زباله‌ها است، گفت: از آنجایی که گودها و گاراژهای آنها خارج از شهر تهران است نمی توانیم در مورد محل فعالیت آنها اقدامی انجام دهیم اما می توانیم بر روی پیمانکار شهرداری نظارت داشته باشیم.

جوادی یگانه با بیان اینکه طبق قراردادی که شهرداری با پیمانکار پسماند خشک امضاء می کند، پیمانکار موظف به تفکیک است افزود: پیمانکار باید با استقرار غرفه یا ماشین‌های ملودی‌دار اقدام به جمع آوری زباله‌های خشک کند و همچنین حق استفاده از اتباع و کودکان کمتر از ۱۵ سال را نیز ندارد اما به صورت غیررسمی پیمانکار این اقدامات را انجام می دهد.

وی با بیان اینکه ۵۰ هزار مخزن در سطح شهر وجود دارد که مردم هر ساعتی که می خواهند می توانند زباله‌هایشان را که به طلای کثیف شهرت دارد در آنها رها کنند، اظهار کرد: در واقع این مخازن یک دارایی و ثروت محسوب می شود و پدیده زباله گردی و به خصوص کودکان یک پیامد ناخواسته نشأت گرفته از یک تصمیم در گذشته است چرا که اگر این مخازن آن هم به این شکل نبودند قطعا شاهد زباله گردی و زباله گردی کودک نبودیم.

معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران با اشاره به برگزاری جلسات متعدد با موضوع کودکان زباله گرد، گفت: جلسات زیادی با ذینفعان مختلف در داخل و خارج شهرداری برگزار کردیم و به این نتیجه رسیدیم که برخی از مشکلات مربوط به زباله گردی به پدیده ارزش بالای آنها و به اصطلاح طلای کثیف بودن آن بر می گردد. هر چند که میزان زباله ها از حدود هفت الی هشت هزار تن به پنج هزار تن رسیده است اما باز شاهد زباله گردی کودکان هستیم.

مردم در صورت مشاهده کودکان زباله گرد با ۱۳۷ تماس بگیرند

وی با بیان اینکه دستوالعملی را با امضای شهردار تهران در خصوص مقابله با بکارگیری کودک در فرآیند جمع آوری پسماند تهران تهیه کردیم که بر اساس آن شهرداران مناطق باید با پیمانکارانی که از کودکان استفاده می کنند برخورد کنند ادامه داد: هر مخزنی یک کد دارد که شهروندان می‌توانند در صورت مشاهده کودکان زباله گرد با ۱۳۷ تماس گرفته و گزارش دهند و شهرداران مناطق نیز باید با پیمانکارانشان که از کودکان استفاده می کنند برخورد کنند و این موضوع در ارزیابی شهرداران مناطق لحاظ می شود.

وی با بیان اینکه مردم مطمئن باشند که در پی فعالیت کودک زباله گرد هیچ پولی به جیب شهرداری نمی‌رود و این موضوع به نفع مردم نیست، گفت: کودک زباله گرد خود محصول یک سوء استفاده و قصور است و نباید اجازه بدهیم که این سوءاستفاده از کودکان انجام گیرد.

شیوه جمع‌آوری زباله اصلاح می‌شود

وی با بیان اینکه قطعا با پیمانکارانی که از کودکان در فرآیند زباله گردی استفاده می کنند برخورد می کنیم بیان کرد: شیوه جمع آوری زباله نیز اشتباه است و در نظر داریم که این شیوه را نیز اصلاح کنیم و ریشه‌ای با این پدیده برخورد خواهد می شود و همچنین در مورد فعالیت این مخازن نیز اصلاحاتی در حال انجام است.

وی با بیان اینکه کودک کار محصول فقر است اما کودک زباله گرد محصول یک اتفاق نادرست و نشأت گرفته از سوءاستفاده است، افزود: ما مخازن زباله داریم که اصطلاحا در آن پول است و باید این فرآیند اصلاح شود چرا که می بینید در شهرهایی مثل شیراز و اصفهان که مدل جمع آوریشان متکی بر مخازن نیست ما کودک زباله گرد نمی بینیم و باید اصلاحاتی در خصوص جمع آوری پسماند در شهرداری ایجاد شود.

وی با بیان اینکه معاونت فرهنگی خدماتی به کودکان منع شده از کار و خانواده‌هایشان می دهد، گفت: با وزارت رفاه رایزنی کردیم که به کودکان کاری که در مراکز پرتو آموزش می بینند، ما با همکاری سمن‌ها نسبت به حرفه آموزی و توانمندسازی آنها اقدام می کنیم.

فروش کارت حدود ۳ میلیون تومانی برای زباله‌گردی/وجود ۴۰۰۰ کودک زباله‌گرد

جوادی یگانه با تاکید بر اینکه در این طرح قرار نیست دستی به کودکان زباله گرد بزنیم و با آنها برخورد نمی‌شود اظهار کرد: هر منطقه یک پیمانکار دارد و بررسی ها نشان داده که معمولا پیمانکار هر پنج الی شش خیابان را به یک گروهی واگذار می کند و معمولا دو میلیون و ۸۰۰ هزار تومان از این زباله گردها می‌گیرد و به آنها کارتی می دهد و ما در نظر داریم این سیستم بین کودک کار و پیمانکار را اصلاح کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که چه برآوردی از تعداد کودکان زباله گرد دارید؟ بیان کرد: برآوردی از تعداد کودکان زباله گرد نداریم اما بر اساس برآوردهای آماری ناشی از زباله‌های شهر تهران، توان کودک در حمل پسماندهای خشک و ... عنوان می شود که حدود ۴۰۰۰ کودک زباله گرد داریم.

وی با بیان اینکه این دستورالعمل شهردار تهران در روز جهانی مقابله با کار کودک ابلاغ می شود و از روز شنبه برای همه مناطق لازم الاجرا است افزود: کودکان زباله گرد کودکانی نیستند که از اطراف تهران به پایتخت بیایند بلکه این کودکان معمولا از افغانستان آمده و چون خانوادگی هستند، با هم کار می کنند و هنگامی که ببینند بازار کار از بین رفته به کشورشان بر می گردد.

مناطق دارای بیشترین زباله و زباله‌گرد

معاون شهردار تهران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه مناطقی بیشترین کودک زباله گرد را دارد؟ بیان کرد: در همه مناطق زباله وجود دارد اما مناطقی همچون، ۱، ۲، ۴ و۵ بیشترین زباله را دارند و مسئله اصلی این است که ما از مردم کمک می خواهیم و از آنها می خواهیم که ساکت نمانند و در مقابل سوءاستفاده‌ای که از این کودکان می شود بی تفاوت نباشند.

وی با بیان اینکه سالانه دو میلیون و ۵۰۰ هزار تماس با سامانه ۱۳۷ برقرار می شود و بخش زیادی از این تماس‌ها مربوط به گزارش فعالیت کودکان زباله گرد باشد در پاسخ به این سوال که چه اتفاقاتی در انتظار کودکان زباله گرد است، گفت: اکثر کودکان افغانستانی هستند و در جلسه ای که با استاندار تهران و رئیس شورای استان تهران داشتیم از آنها خواستیم که شهرداران شهرهای حاشیه تهران هم به کمک بیایند، چرا که به احتمال زیاد از آنجایی که این کودکان ساکن ایران نیستند به کشور خود بر می گردند.

وی در پاسخ به این سوال که ممکن است این کودکان از زباله گردی به تکدی گری یا دستفروشی روی بیاورند اظهار کرد: اینگونه نیست، چرا که بررسی‌های ما نشان داده این افراد به مانند کارگران فصلی هستند و از آنجایی که از یک خانواده هستند به علت وابستگی اجتماعی برایشان مهم است که در کنار یکدیگر فعالیت کنند و نمی پذیرند که یک مشغول به تکدی گری شود و کودک دیگر در یک مکان متفاوت به دستفروشی مشغول شود.

وی افزود: دستورالعمل مقابله با بکارگیری کودک در فرآیند جمع آوری پسماند تهران از سوی شهردار تهران ابلاغ شده است و از این پس در قراردادها، سازمان پسماند باید در مورد بکارگیری کودکان زیر ۱۵ سال دقت نظر بیشتری داشته باشد، در غیر این صورت شهرداران مناطق موظف به برخورد با آنها هستند.