رنگها در محیط و فضاهای پیرامون ما از واقعیت و نمودی غیر قابل انکار برخوردارند، آنها به صورت مواد رنگین خالص، تیره، روشن و خاکستری وجود دارند و با نور منعکس شده از سطح اشیاء توسط بینایی انسان درک میشوند و به روی سلسله عصبی، ذهنیت و روان آدمی تاثیر میگذارد. بنابراین، بخشی از تاثیرگذاری رنگها مربوط به نمود و شخصیت مستقل هر رنگ است که از آن میتوان به عنوان قدرت بیان زبان رنگ نام برد.

بخشی دیگر مربوط به وضعیت ذهنی و روانی افراد است. هنرمندان، فالسفه، محققین و روانشناس ها صحبتهای بسیاری راجع به تاثیرات رنگ بر روی انسان کرده اند. امروزه حتی با نوع انتخاب و استفاده از رنگهای مشخص، میتوان به خصوصیات روانی و شخصیت افراد تا حدود زیادی پی برد.

این مقاله دکوبوم بیانگر بخشی از تجربیات و آزمونهایی است که مبتنی بر شناخت رنگها و درک قواعد معماری و طراحی به دور از محدودیتها صورت پذیرفته است. رنگها وضعیت ذهن، تفکر، عالیق و فرهنگ انسان را بازگو میکنند. رنگ در فضاهای داخلی یک ضرورت است، انسان در هر فرهنگ، ملیت و تاریخی که زندگی می کند، آمیخته ای از اعمال و امیال در قالب رفتارهاست.

رفتار رنگ در انجام کارهای مختلف بیشمار است. رنگ در همه جا خود را تحمیل مینماید. بدین صورت رنگ وظیفه استاتیک یا دینامیکی دارد که میتواند خاصیت تزئینی یا تخریبی در معماری داشته باشد. برای ایجاد یک جهتیابی جدید از زمینه نقاشی دیواری امکاناتی وجود دارد که باید مورد استفاده قرار گیرد. در کتب مختلف رنگ شناسی از جمله “کتاب رنگ ایتن” و کتاب “انسان ، معماری و رنگ” ابوالقاسم صدر اطالعاتی در رابطه با ارگونومی رنگها و تدوین فضای معماری داخلی آشپزخانه ، آمده که بصورتی اجمالی در نوشتار ذیل به آن می پردازیم.

رنگ آبی دارای شخصیتی آرام، تفکر برانگیز، منطقی، خون سرد، لطیف، قابل اعتماد و پر رمز و راز است و تاثیری آرامبخش روی سیستم عصبی دارد. از آنجایی که رنگ آبی به عنوان کاهنده اشتها عمل میکند،توصیه می شود از این رنگ برای اتاق ناهارخوری و استفاده نشود. از رنگ آبی در آشپزخانهه ای مدرن با وسایل درخشنده و براق استفاده میشود. متریالهای مدرن و جدید در معماری همانند ورقهای مولتی استایل – کامپوزیت آلومینیوم ترسپا که بافت – های فلزی، کرومیک و تیتانیوم رنگ دارند دارای بالاترین هماهنگی با رنگی آبی هستند و به کارگیری از این متریالها به صورت کادر، لکه و موضوع، هارمونی ویژه ای ایجاد مینماید.جالی فلزی و رنگهای متالیک همراه با آبیهای براق، شیشه و کروم، روشی عالی برای ایدههای طراحی محسوب میشوند که حسی جدید از نوآوری و تکنولوژی را القا می کند.

رنگ سبز تداعی کننده طراوت، پاکی و سادگی است. سبز درخشان در یک طیف رنگ ساده هیجان و شادی آفرینی میکند. سبزهای درخشان و روشن حس زیبایی روییدن و نو شدن را القا مینماید. سبزهای لیمویی گزینه مناسب برای آشپزخانه های کوچک است که گرما را در فضا متصاعد میکند.رنگ بنفش روشن و طیف آبی سبز، مکمل بسیار قوی در طراحی را تشکیل میدهند که در صورت انتخاب این رنگها در کنار هم فضاهای مدرن و خاص را ایجاد مینماید. محیطی بسیار شیک و زیبا نمایان می شود.

رنگ قرمز دارای شخصیتی متکی به خود، مسلط به امور، نیرومند، فعال، پرتحرک، سرشار از حس زندگی، سرکش و پرهیجان است و در عین حال این رنگ میتواند آزار دهنده، محرک عصبانیت و آشفتگی آور هم باشد و بر این اساس است که استفاده از آن در هر فضای داخلی تاثیرات ویژه ای را در کاربران فضا ایجاد میکند که باید مورد توجه طرحان داخلی قرار داده شود. به خاطر اثر تحریک کنندگی رنگ قرمز، برای فضاهایی که حرکت و فعالیت در آن مثل آشپزخانه زیاد است مناسب میباشد. و از آنجایی که رنگ قرمز اشتها را زیاد میکند، در رستورانها معموال به کار برده میشود و میت واند یک گزینه خوب برای یک اتاق ناهارخوری رسمی باشد، چراکه احساسات شاداب و معاشرتی را ترویج می کند.

رنگ نارنجی یک رنگ گرم ، شاد و زندگی بخش می باشد. این رنگ به عنوان یک رنگ انرژی زا در نظر گرفته میشود. رنگ نارنجی به طرق گوناگونی شاد به نظر میرسد و مثل زرد تحریک کننده و مانند قرمز مملو از شور و عالقه و نشاط است. از رنگ نارنجی برای اتاق ناهارخوری استفاده می شود.

رنگ زرد شخصیتی دوگانه دارد. از یک طرف جذاب و محرک است و از جذاب و محرک است و از طرف دیگر شکننده و بیدوام. در حالت خلوص زرد نمادی از ذکاوت و دانایی است، اما به محض رقیق و تاریک شدن نشانه بی اعتمادی، بی خودی و تردید است. زرد رنگی مهاجم و انعطافپذیر است که به سرعت خاموش می شود. هیچ رنگی مثل زرد تزئین یا دکوراسیون را روشن نمیکند. زرد قویترین گزینه برای روشنتر کردن اتاق یا اتاقهایی که رو به شمال قرار دارند میباشد. این رنگ برای آشپزخانه، اتاق ناهارخوری و اتاق های رو به شمال مناسب می باشد.

رنگها معموالً تاثیری مستقیم بر روی آدمی باقی میگذارند. گاهی این تاثیرات خوشایند و گاهی ناخوشایند هستند. ما نیز در مقابل این تاثیرات عکس العمل نشان میدهیم. از تاثیرات مثبت رنگ احساس رضایت میکنیم و از تاثیرات منفی آن دوری میجوئیم. این تاثیر خوشایند به روی اخالق، رفتار و برخورد ما با دیگران موثر است و به ارگونومی فضایی آشپزخانه و فعالیت در آن تاثیر می گذارد.

ارگونومی به معنای تناسب اندازه ها با اندام و روان انسان است . قطعاً جذابترین فضای داخل منزل آشپزخانه است، به خصوص زنان اهمیت ویژه ای برای آشپزخانه منزل خود قائل هستند. متناسب با اندازه آشپزخانه، اغلب خانواده ها صبحانه، نهار و حتی شام خود را نیز در آشپزخانه صرف میکنند. امروزه درک غیرصحیح از طراحی اصولی آشپزخانه باعث اشتباهات فراوانی گردیده است. بدون التفات به ویژگیهای کالبدی و روانی زنان ، نمیتوان انتظار کارامدترین آشپزخانه را منطبق با نیازها و ویژگیهای روانی و فیزیکی آنان داشت. در این میان گسترش زمینه های ارتباط میان رشتهای ارگونومی با معماری این ضرورت را ایجاد میکند تا با لحاظ کردن مفاهیم پایه در طراحی صنعتی و معماری داخلی، امکان افزایش مطلوبیت فضاهای آشپزخانه را فراهم کرد.

تحریریه دکوبوم

منبع: مقاله اصول پایه در معماری داخلی آشپزخانه