آشنایی با آیین صوفی گری ترکیه

تور رقص سماع

آیین صوفی‌گری چیست؟

آیین صوفی‌گری در دنیا با عنوان صوفیسم (Sufism) شناخته می‌شود و افرادی که پیرو این آیین هستند عنوان صوفی دارند؛ صوفی‌ها بر این اعتقادند که در دنیا می‌توان با رعایت اصولی به آرامش و بخشندگی دست پیدا کرد و به خدا نزدیک شد.

آیین صوفی‌گری در ترکیه چگونه است؟

یکی از طریقت‌های آیین صوفی‌گری، طریقت مولویه است. این آیین در قرن هفتم هجری در منطقه آناتولی ترکیه گسترش یافت. پیروان این طریقت در واقع طرفداران آیین و روش مولانا جلال‌الدین محمد بلخی هستند. صوفی‌های ترکیه که به درویش‌های چرخان معروف هستند، مراسم خاصی را برای اطریقت مولویه و صوفی گری اجرا می‌کنند. آنها لباس خاصی می‌پوشند و نوعی رقص مخصوص به نام «سماع» را تکرار می‌کنند.

رقص سماع چیست؟

رقص سماع مراسم آیینی صوفیان با هدف رشد روحی و معنوی است که حالت خلسه را ایجاد می‌کند. در این رقص همه چیز به صورت نمادین انتخاب شده و هیچ چیز به طور اتفاقی و بی دلیل نیست. کشف فلسفه تک تک این ویژگی‌ها نیاز به دانش عرفانی بالایی دارد. به طور مثال برای رقص سماع، صوفیان یا همان درویش‌ها لباس بلند سفیدی که به نوعی نماد کفن است می‌پوشند و کلاهی که نماد گور است بر روی سر خود می‌گذارند، به صورت دایره‌ای کنار هم می‌ایستند و رقص سماع را اجرا می‌کنند. برای رقص سماع، موسیقی عرفانی با نوای دف و نی پخش می‌شود و درویش‌ها به صورت هماهنگ باهم دور خود می‌چرخند و ذکر خدا را تکرار می‌کنند. در این چرخش یک دست آنها رو به زمین و یک دست رو به آسمان است. آثار مولانا که به زبان فارسی نوشته شده‌اند، اصلی‌ترین منبع الهام برای اجرای ذکرها و موسیقی این مراسم است.

ارتباط رقص سماع با مولانا چیست؟

مولانا از طرفداران رقص سماع بوده و آن را وسیله‌ای برای دست‌یابی به کمال انسانی می‌دانست. از این رو صوفیان طریقت او، راه وی را ادامه می‌دهند. مولانا اشتیاق خود برای این رقص را از طریق شمس پیدا کرده بود.

جایگاه مولانا در ترکیه

جلال‌الدین محمد بلخی به نام‌های «مولوی»، «مولوی رومی» و «رومی» شهرت جهانی دارد. مولانا در سال ۵۸۶ هجری شمسی در بلخ (منطقه‌ای در شمال شرق خراسان) به دنیا آمد و در زمان تصنیف آثارش (همچون مثنوی) در قونیه (واقع در ترکیه امروزی) زندگی می‌کرد و در همان‌جا نیز از دنیا رفت. مقبره مولانا اکنون یکی از جاذبه‌های معروف و سمبل شهر قونیه ترکیه است که هر ساله گردشگران و طرفداران مولانا را از سراسر دنیا دور خود جمع می‌کند. یکی از مراسم‌های معروفی که در این مکان انجام می‌شود، «فستیوال مولانا» است که در «تقویم فستیوال های ترکیه و استانبول» از آن یاد شده. در این فستیوال هزاران نفر از سراسر دنیا دور هم جمع می‌شوند تا در سالروز مرگ مولانا جشنی برای او بر پا کنند. پیروان آیین صوفی معتقدند این روز به صورت نمادین سالروز عروسی مولاست و روزیست که او به خدواند و معبود ابدی اش پیوسته. در این مراسم، موسیقی عرفانی پخش می‌شود. درویش‌های چرخان در این روز گرد هم می‌آیند و می‌رقصند. محل برگزاری این مراسم در نزدیکی مقبره یا «موزه مولانا» قرار دارد. این محل در واقع محل زندگی و تدریس مولانا بوده است. در این موزه دست نوشته‌های قدیمی، قرآن‌های خطی و... نگهداری می‌شود.