چرا باید وام صندوق بین‌المللی پول را رد کرد؟

پس از شروع بحران همه‌گیری کرونا و پیش‌بینی‌هایی از افت شدید اقتصادی، افزایش فقر و افزایش بی‌کاری در افغانستان، صندوق بین‌المللی پول پیشنهاد کمک ۲۲۰ میلیون دالری را به افغانستان داشت، این مقدار قرضه که بدون تکتانه می‌باشد و باید تا ۱۵ سال برگردانده شود، می‌تواند کمک خوبی به شرایط بحرانی افغانستان باشد، اما …

اما در این اواخر، جریانی در شبکه‌های مجازی با هشتگ #AfghansRejectIMFLoan به راه افتاده است. هدف این جریان جلوگیری از پرداخت وام توسط صندوق بین‌المللی پول به دولت افغانستان در جهت مبارزه با کرونا بوده است. این جریان این پرسش را می‌تواند مطرح کند که چرا با وجود مثبت بودن این پرداخت وام، جامعه افغانستان نسبت به آن واکنشی منفی نشان داد. این جریان که فسادهای ۲۰ ساله دولت را ضمن هشتگ ذکر می‌کند و نیز می‌گوید، تا زمانی که سیستم‌های مالی کشور اصلاح نشود و افراد فسادپیشه در نظام باشند، این کمک‌ها هدر می‌رود و بار مالیاتی آن بر دوش ملت خواهد ماند. آنان به این باور اند که در سال‌های بعد که بدون حضور جامعه جهانی و کمک‌های خارجی تصور می‌شود، برگرداندن این قرضه مشکل خواهد بود.

با نگاهی به ۲۰ سال اخیر سیستم مالی افغانستان می‌توان دلیل این اعتراض‌ها را دریافت:
۱- اختلاس‌های مالی مسوولان دولتی
محور اصلی این موج را فساد مالی دولت تشکیل می‌دهد. با آن که پول کافی برای مبارزه با کرونا در کشور وجود ندارد، اما کاربران معتقد اند که اگر این مقدار کمک به افغانستان بیاید در راستای مبارزه با کرونا مصرف نخواهد شد و صرف به جریان‌های سیاسی و حلقات حکومتی واگذار می‌گردد و در راستای کار‌های شخصی و گروهی مشرف می‌شود.

۲- قرضه‌ها می‌توانند استقلال سیاسی و آزادی را سلب کنند
بخش دیگری از شرکت‌کننده‌گان در این جریان، وام صندوق بین‌المللی را زمینه‌ساز دخالت خارجی در افغانستان می‌دانند. نگرانی این افراد این است که افغانستان با دریافت این وام، استقلال نسبی‌اش در زمینه سیاست‌گذاری را از دست بدهد.

۳- نگرانی از تاثیرات منفی وام‌های خارجی
بخش دیگری از فعالان نگران این اند که وام، تنها موجب بده‌کار شدن افغانستان در برابر بازیگران خارجی شود. آن‌ها نگران‌اند که مبلغ دریافت شده به دلیل فساد، دچار ناکارآمدی شود و از سوی دیگر افغانستان را با ناکارآمدی پرداخت روبه‌رو سازد. چرا که افغانستان از یک سو در حال حاضر نیازمند کمک خارجی برای تامین بودجه خود می‌باشد و از سوی دیگر با احتمال خروج امریکا از افغانستان و بحران جهانی کرونا، این خطر وجود دارد که آینده ارز ملی افغانستان در برابر دالر، دچار تلاطم و سقوط شود. امری که می‌تواند اقتصاد ضعیف افغانستان را به اقتصادی بده‌کار بدل کند.

در مجموع نگرانی مردم در AfghansRejectIMFLoan نشان داده شده است که بازتابی از نگرانی جامعه در شکایت از فساد گسترده در ساختار سیاسی و اجتماعی این کشور است که هر کمک بین‌المللی را نه به ظرفیتی مثبت برای مقابله با مشکلات، بلکه به این باور اند که کمک‌ها تنها به سود شخصی برای صاحبان قدرت بدل خواهد کرد. در شرایطی که این مسأله مرتبط با یک وام خارجی باشد، نگرانی این جامعه تشدید خواهد شد، چرا که فساد نه تنها موجب نابودی این فرصت، بلکه باعث افزایش بدهی‌های افغانستان نیز می‌شود.

سیدپرویز هاشمی
۸صبح