تکذیب شائبه واگذاری موزه هنرهای زیبا به ریاست‌جمهوری/ جلوی این اتفاق می‌ایستیم/ نقاشی‌های موزه به طبقات دیگر منتقل شد/ پرونده سرقت هدایای ریاست‌جمهوری در دولت احمد‌ی‌نژاد به ما ارجاع نشد

مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی و تاریخی وزارت میراث‌ و گردشگری عنوان کرد: با توجه به آنکه در آخرین سال‌ ریاست جمهوری حسن روحانی قرار داریم، فرصت لازم برای مرمت، ایجاد و تعیین یک ساختمان مجزا به موزه هدایای ریاست جمهوری را نداشتیم. از این رو برآن شدیم تا طبقه سوم موزه هنرهای زیبا را به این امر اختصاص دهیم.

به گزارش خبرنگار ایلنا، در چند روز گذشته شاهد انتشار اخباری مبنی بر موافقت حسن روحانی (رییس جمهور) برای تحویل هدایای نفیس و ارزشمند رئیس جمهوری به وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بودیم. گفته می‌شود برای نخستین بار هدایای فاخر و نفیس مذکور اهدایی به رئیس جمهوری به عنوان اموال میراث‌فرهنگی ایران به امنای اموال وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تحویل خواهد شد. این اشیا و هدایا به محض تحویل در سامانه جام موزه‌های کشور ثبت می‌شود و پس از برنامه‌ریزی‌های لازم و طراحی فضای نمایشی، به‌زودی برای عموم مردم به نمایش گذاشته خواهد شد.

از قرار معلوم طبقه سوم موزه هنرهای زیبا در کاخ سعدآباد به محلی برای نمایش هدایای ریاست جمهوری اختصاص می‌یابد. این درحالی است که طی سال‌های گذشته این موزه با دربرداشتن نقاشی‌های هنرمندان شهیر اروپایی و نخستین آثار رنگ ‌بوم که در ایران کشیده شده و قدمت برخی از آنها به دوره صفویه، افشاریه، زندیه بازمی‌گردد، تبدیل به کلکسیونی ارزشمند از تابلوهای نقاشی شده و توانسته جای خود را در میان هنر دوستان و جامعه هنرهای تجسمی بازکند.

محمدرضا کارگر (مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی و تاریخی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی) دراین خصوص به ایلنا گفت: راه‌اندازی موزه ریاست جمهوری یک باور، عادت و رویه در تمام جهان است که معمولا روسای جمهور؛ موزه‌ای از خاطرات چند ساله فعالیت‌هایشان برگزار می‌کنند که محوریت آن آثاری است که به آنها هدیه شده است. هرچند هدایایی که از کشورهای مختلف به روسای جمهوری کشورهای دیگر اهدا می‌شود، متفاوت است اما عموما این هدایا متعلق به خود رییس جهمور است ولی شان آنها این است که در موزه‌ای به نمایش درآیند نه آنکه به فروش برسند یا شخصا توسط رییس جمهور نگهداری شوند.

او ادامه داد: در کشور ما نیز این مسئله دارای روند تاریخی و روند قانونی است. اوایل انقلاب حضور ابوالحسن بنی‌صدر در مسند ریاست جمهوری به اندازه‌ای کوتاه بود و کشور درگیر مسائل مختلف بود که درواقع شرایط برای دیدارهای ریاست جمهوری و دریافت هدایا مناسب نبود. ضمن آنکه چیزی هم از هدایای احتمالی دریافت شده در آن دوران نمی‌دانیم. زمان ریاست جمهوری شهید محمدعلی رجایی نیز آنقدر کوتاه بود که فرصتی برای جمع‌آوری آثر نبود. اما آنچه درخصوص روند تاریخی راه‌اندازی موزه ریاست جمهوری و اهدای هدایا شاهد هستیم از زمان ریاست جمهوری آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای (مقام معظم رهبری) تحقق یافت که ایشان تمام آثار و هدایایی که در دوره ریاست جمهوری‌شان داشتند را اهدا کردند. بخشی از این آثار به آستان قدس رضوی اهدا شد و بخشی از آن در مجموعه ساختمان ۲۴۰ سعدآباد نگهداری می‌شود که درحال حاضر به دلایل حفاظتی درهایش به روی مردم بسته است و در محدوده‌ی ساختمان‌هایی است که در اختیار نهادهای ریاست جمهوری قرار دارد. البته تلاش ما برآن است که در این ساختمان به روی مردم باز شود.

کارگر تصریح کرد: از دوره ریاست جمهوری آقای اکبر هاشمی رفسنجانی است که شاهد افتتاح موزه‌های اختصاصی هدایای ریاست جمهوری هستیم که در آن دوران یک موزه اختصاصی در رفسنجان افتتاح شد. در دوره سیدمحمد خاتمی نیز تمام آثاری که به ایشان و حتی همسرشان اهدا شده بود به همان ساختمان هدایای ریاست جمهوری که در مجموعه سعدآباد قرار دارد و تحت نظارت ریاست جمهوری است، اهدا شد و در آنجا نگهداری می‌شود.

مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی و تاریخی وزارت میراث‌ و گردشگری با اشاره به آنکه ‌در دوره ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی، مصوبه‌ای توسط دولت تصویب می‌شود که روسای جمهور موظف هستند آثار و هدایای دریافتی خود را به کتابخانه و مرکز اسناد ملی تحویل دهند، گفت: در آن دوران، آقای خاتمی این کار را انجام داد و آثار را در همان ساختمانی که هدایای آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای نگهداری می‌شد، گذاشت و در نهایت شرایطی برای بازگشایی درهای این ساختمان برای بازدید عموم جامعه ایجاد شد.

او در ادامه به دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد و مصوباتی که در این دوران درخصوص موزه ریاست جمهوری و اهدای هدایای ریاست جمهوری تصویب شد، اشاره کرد و گفت: در دوره آقای احمدی نژاد، مصوبه دوره قبل نقض می‌شود و در مصوبه‌ای جدید عنوان می‌شود که هدایای رییس جمهور متعلق به خودش است و در نهایت خود رییس جمهور در این خصوص تصمیم می‌گیرد. از این جهت است که درحال حاضر نشانه‌ای از هدایایی که در دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد توسط رییس جمهور دریافت شده است، در دست نداریم. گفته می‌شود، بخشی از این هدایا توسط شخص ایشان برده شده و بخشی از هدایا به حرم حضرت امام خمینی(ره) اهدا شده است. به هر حال ما به صورت یکپارچه اطلاعی از هدایای آن دوره از ریاست جمهوری در دست نداریم.

کارگر تصریح کرد: اکنون که در آخرین سال دوره ریاست جمهوری حسن روحانی قرار داریم، او تصمیم گرفت هدایایی که تاکنون دریافت کرده است را در اختیار وزارتخانه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار دهد. شاید بتوان از این پس این مهم را تبدیل به یک رویه کرد چراکه هدایای ریاست جمهوری به نوعی میراث سیاسی- تاریخ معاصر یک جامعه است. به محض آنکه این آثار تحویل وزارتخانه شود در لیست فهرست اموال این وزارتخانه ثبت خواهند شد. با ثبت این هدایا در فهرست اموال وزارتخانه میراث این آثار در تملک این وزارتخانه قرار می‌گیرند. ضمن آنکه تصمیم این مهم که در هر دوره از ریاست جمهوری‌ها چه اتفاقی دراین خصوص بیافتد برعهده ریاست جمهوری وقت است. باتوجه به آنکه درحال حاضر حسن روحانی چنین تصمیمی گرفته است، این آثار در فهرست اموال وزارتخانه میراث ثبت خواهد شد و کسی نمی‌تواند در آینده این آثار را از این وزارتخانه بگیرد. سایر روسای جمهوری می‌توانند چنین تصمیمی بگیرند یا خیر.

او در پاسخ به سئوال ایلنا مبنی بر چرایی انتخاب موزه هنرهای زیبا و اختصاص این مجموعه به موزه هدایای ریاست جمهوری در حالی که از یکسو ساختمان ۲۴۰ و از دیگر سو بخش‌هایی از کاخ شهناز و سایر کاخ‌های مجموعه سعدآباد... می‌توانست برای این منظور مورد استفاده قرار گیرد، گفت: هرچند خیلی خوب می‌شد که بتوانیم یک ساختمان را به موزه هدایای ریاست جمهوری اختصاص دهیم اما باتوجه به شرایط موجود و با نظر ریاست جمهوری بنابرآن شد که برای کوتاه مدت هم که شده یکی از ساختمان‌های موجود را به این موزه اختصاص دهیم. در شرایط فعلی و باتوجه به آنکه در آخرین سال‌ ریاست جمهوری حسن روحانی قرار داریم، فرصت لازم برای مرمت، ایجاد و تعیین یک ساختمان مجزا به موزه ریاست جمهوری را نداشتیم. از این رو برآن شدیم تا طبقه سوم موزه هنرهای زیبا را به این امر اختصاص دهیم. ضمن آنکه این ساختمان به بخش ریاست جمهوری نیز نزدیک است. موزه هنرهای معاصر ساختمان نسبتا مستقلی در سعدآباد به حساب می‌آید و از قبل موزه نبوده بلکه ازجمله میراث اداری مجموعه به حساب می‌آید. این بنا از ساختمان‌های اداری دربار در گذشته بوده است. بعد از انقلاب به موزه هنرهای زیبا اختصاص یافت که انتخاب بسیار درستی بود. اما درحال حاضر طبقه سوم این موزه به نمایش آثار و هدایای دوره ریاست جمهوری حسن روحانی اختصاص یافته است. البته در این اندیشه هستیم که یک ساختمان جداگانه را برای تبدیل شدن به موزه هدایای ریاست جمهوری اختصاص دهیم تا اگر روسای جمهوری دیگر هم تمایل داشته باشند چنین کاری انجام دهند، مکانی برای ادامه این رویه وجود داشته باشد.

مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی و تاریخی وزارت میراث‌ و گردشگری ادامه داد: ضمن آنکه این ساختمان‌ها فضای کمی دارند و درحال حاضر نیز ساختمان ۲۴۰ با کمبود جا برای نگهداری هدایای ریاست جمهوری‌ها روبه‌روست، در بازدیدهایی که داشتیم، شاهد آن بودیم که این ساختمان دیگر قابلیت نگهداری از آثار جدید را ندارد.

کارگر درخصوص این مهم که با حضور هدایای ریاست جمهوری در طبقه سوم موزه هنرهای زیبا و با توجه به نزدیک بودن این موزه به ساختمان‌های ریاست جمهوری، بیم آن می‌رود که طی ماه‌های آینده به صورت پله کانی شاهد تصاحب این ساختمان توسط ریاست جمهوری باشیم، گفت: ۹۰ درصد فضای سعدآباد در اختیار وزارت میراث و عمومی است و درهایش به روی مردم باز است. البته بخشی از کاخ‌های این مجموعه در دوره‌های گذشته به عنوان ساختمان‌های اداری، پشتیبانی و تشریفات ریاست جمهوری انتخاب شد. هرچند این تعداد از ساختمان‌ها هم باید یک روز به میراث بازگردد اما درحال حاضر موضوع این است که اگر این ساختمان‌ها را تحویل دهند، بخش تشریفات ریاست جمهوری کجا برود؟ درعین حال نباید فراموش کرد که، موزه هنرهای زیبا به ریاست جمهوری داده نشده بلکه قرار است هدایای ریاست جمهوری در این مکان به نمایش گذاشته شود و در اختیار وزارت میراث قرار گیرد. اگر دولت قصد تصاحب این ساختمان را داشت از همان سال‌های نخست درصدد چنین کاری برمی‌آمد. هرچند از برخی چیزها تصاویری در ذهن داریم که بر اساس آن قضاوت می‌کنیم اما درحال حاضر به هیچ وجه قرار نیست این موزه را ریاست جمهوری بگیرد. هیچگاه متقاضی این امر نبوده و هیچگاه چنین بحثی مطرح نبوده. نگرانی‌ها و شائبه‌هایی که در این خصوص وجود دارد را تکذیب می‌کنم. اگر بخواهد چنین اتفاقی بیافتد، جلوی آن می‌ایستیم.

او در پاسخ به سئوال ایلنا مبنی برآنکه وضعیت اشیایی که در طبقه سوم موزه هنرهای زیبا قرار داشت چه می‌شود و به کجا منتقل شده‌اند، گفت: طبقات پایینی ساختمان موزه هنرهای زیبا، درواقع موزه نبودند اما اکنون در حال تبدیل کردن این بخش‌ها به موزه هستیم و اشیاء طبقه سوم که بیشتر آنها تابلوهای نقاشی بودند به طبقات پایین‌تر این موزه منتقل شدند و در آنجا نگهداری می‌شوند. در حال حاضر نیز ۵۰ ویترین برای نمایش آثار هدایای ریاست جمهوری آماده شده است. احتمال دارد طی ۳ ماه آینده شاهد گشایش این موزه باشیم.

کارگر با اشاره به آنکه هنوز این هدایا ارزشگذاری نشده‌اند، یادآور شد: درحال حاضر فقط هدایای حسن روحانی که از تابلوها گرفته تا فرش، شمشیر و... را شامل می‌شود به نمایش درمی‌آید و برنامه‌ای برای نمایش آثار و هدایای سایر روسای جمهور وجود ندارد. البته مکاتبات لازم با ساختمان هدایا انجام شده که در آینده نزدیک در چرخه بازدید عموم قرار بگیرند. متقاضی این مهم هستیم اما باید دید در آینده چه اتفاقی می‌افتد.

او درخصوص وضعیت پرونده‌ای که به دوره احمدی نژاد بازمی‌گردد و گفته می‌شود در در آن زمان چند اثر از هدایای دوره سیدمحمد خاتمی به سرقت رفته‌است، گفت: طی سال‌های گذشته ادامه و پیگیری از سوی نهاد ریاست جمهور در این خصوص ندیدم و فکر می‌کنم این پرونده بسته شده است. این پرونده هیچگاه به ما ارجاع داده نشد.