تاریخچه

این ابزار کاربردی در زمان های بسیار قدیم اختراع شده است اما کسی از زمان دقیق اختراع آن خبر ندارد. سوزن ها در ابتدا از چوب، عاج، خار، استخوان و … ساخته می شدند. رومیان باستان شروع به ساخت سوزن با استفاده از آهن و برنز کردند و اروپاییان اولین سوزن های فولادی را ساختند. این صنعت امروزه یکی از مهمترین صنایع کشورهای اروپایی نظیر فرانسه و انگلستان است. با وجود پیشرفت تکنولوژی هنوز هم ساخت سوزن کار ساده ای نیست و برای ساخت هر سوزن حدوداً 20 نفر درگیر هستند.

انواع سوزن

از سوزن برای اتصال چرم، پارچه و … و همچنین انجام کارهای هنری و تزئین اجسام مانند گلدوزی، ربان دوزی و… استفاده می شود. سوزن یکی از ملزومات دوخت بوده و در واقع بدون آن نمی توان هیچ گونه دوختی انجام داد. برای خرید سوزن کافی است به خرازی مراجعه کرده و کاربرد سوزن مورد نظر خود را بگویید به عنوان مثال به فروشنده بگویید که سوزن مخصوص گلدوزی می خواهید.

سوزن ته گرد

سوزن ته گرد ابزاری است که به منظور اتصال و نگه داشتن اشیاء و اجزا به کار برده می شود. طراحی این نوع سوزن بسیار ساده بوده و از گذشته تا کنون تغییری نکرده است. سوزن ته گرد دارای یک سر تیز جهت نفوذ به داخل پارچه یا کاغذ بوده و بخش تحتانی آن مانع خارج شدن سوزن از منافذ پارچه و کاغذ خواهد شد. در خیاطی جهت اتصال موقتی قطعات پارچه مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع سوزن در ادارات و مدارس نیز به وفور استفاده می شود. ته سوزن در برخی مدل ها پلاستیکی و در برخی دیگر فلزی است.

سوزن دستی

همانطور که از نامش پیداست برای دوخت و دوز با دست مورد استفاده قرار می گیرد. سوزن های دستی انواع مختلفی دارند که برخی از آن ها عبارتند از:

سوزن جوالدوز

از این سوزن برای دوخت پارچه های بسیار ضخیم، پالان و گونی استفاده می شود. در گذشته برای دوخت جوال (گونی های بزرگ و ضخیمی که برای انبار آرد از آن ها استفاده میشد) از سوزن جوالدوز استفاده می کردند. این نوع سوزن طول بلند و سوراخ بزرگی داشته و به دلیل ضخامت زیاد مقاومت بسیار بالایی دارد.

سوزن پلاستیکی

سوزن های پلاستیکی از جنس پلاستیک محکم، بلند و دارای سوراخ بزرگ هستند. از این نوع سوزن معمولاً برای دوخت پنل پلاستیکی، مکرومه بافی و … استفاده می شود.

سوزن لحاف دوزی

سوزنی نسبتاً بلند با ضخامت زیاد که برای دوخت لحاف از آن استفاده می شود. سوزن لحاف دوزی در دو سایز 8 و 10 در بازار موجود می باشد.

سوزن گلدوزی

این سوزن طول و ضخامت متوسطی داشته و نوک آن تیز نیست. برای انجام کارهای گلدوزی، شماره دوزی، چرم دوزی، کوبلن و … از سوزن گلدوزی استفاده می شود.

سوزن رباندوزی

سوزن رباندوزی به دو دسته معمولی و قاشقی تقسیم می شود. نوک تیزی ندارد و شبیه سوزن کوبلن است.

سوزن تشک دوزی

جهت دوخت تشک از آن استفاده می شود. انعطاف پذیری زیادی ندارد اما از مقاومت بالایی برخوردار است.

سوزن سرمه دوزی

سوزن سرمه دوزی ضخامت بسیار کم و نوک بسیار تیزی داشته و در دو نوع بلند و کوتاه تولید می شود. جهت کارهای سرمه دوزی و در برخی موارد منجوق دوزی از آن استفاده می شود.

سوزن ملحفه

طول متوسط و ضخامت قابل قبولی داشته و برای دوخت ملحفه مورد استفاده قرار می گیرد.

سوزن منجوق دوزی

به دو دسته ساده و ته طلایی تقسیم می شود. از نوع ساده برای دوخت پولک و منجوق استفاده می شود زیرا طول و ضخامت کمی دارد. نوع ته طلایی تمامی خصوصیات نوع ساده را دارد اما ته طلایی رنگ به بهتر نخ شدن کمک می کند.

سوزن چرم دوزی

سوزنی ضخیم و تیز با سوراخ بسیار درشت جهت عبور نخ های ضخیم و چرم است. سوزن چرم دوزی جهت دوخت پارچه های جیر و چرم مورد استفاده قرار می گیرد.

سوزن ژورژدوزی

جهت زیگزاگ و طرح دوزی پارچه های کتانی و ارگانزا مورد استفاده قرار می گیرد. سوزن ژورژدوزی دارای انحنایی گرد است.

سوزن چرخ خیاطی

سوزن چرخ خیاطی نیز یکی از لوازم خرازی بوده و انواع مختلفی دارد که برخی از آن ها عبارتند از:

DC

این سوزن طول کوتاهی داشته و برای چرخ های سردوز از آن استفاده می شود. نام های دیگر آن سرنخ، اورلوک، ریشه بندی و زیگزاگ هستند. چون طول کوتاهی دارد برای کارهای سریع مورد استفاده قرار می گیرد.

DB

طول بلندی داشته و به آن راستا دوز یا ته گرد بلند نیز گفته می شود. در چرخ های صنعتی و راستا دوز و همچنین برای ضخیم دوزی از آن استفاده می شود.

DV

به آن میاندوز گفته می شود و در چرخ های نیمه صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.

HA

معروف به سوزن معمولی است و در چرخ های معمولی و گلدوزی از آن استفاده می شود. این سوزن نام های دیگری نیز دارد که عبارتند از: سوزن چرخ ژانومه، چرخ دستی، جادکمه، بغل صاف.

HA/DP سوزن ژرسه دوزی

این سوزن معروف به سوزن ژرسه، ته آبی، دم سیاه و گلدوزی بوده و در چرخ های معمولی و برای مصارفی خاص مانند دوخت پارچه های استرچ و ریون مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی از این نوع سوزن برای دوخت پارچه های لخت، نایلونی، کشی، ژرسه ها، استرچ ها و پارچه های خیلی ظریف استفاده می شود.

سوزن پس دوزی

در چرخ های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد و شکل ظاهری آن منحنی و سرکج است.

انواع سوزن از نظر نوک

گرد

معمولاً جهت دوخت پارچه هایی که بافت متراکم، ضخیم و حلقوی دارند مورد استفاده قرار می گیرند.

تیز

به منظور دوخت پارچه های تار و پودی مورد استفاده قرار می گیرند.

بُرنده

جهت دوخت چرم و جیر مورد استفاده قرار می گیرند. از این نوع سوزن ها نمی توان برای چرم ظریف و پارچه شبه چرم استفاده نمود.

نکته پایانی

سوزن قطعا در حرفه تولید لباس نقش بسزایی داشته و باید اساس اصلی دوخت لباس یا هر چیز دیگری دانست. به نوعی یکی از نمادهای خیاطی سوزن است و با آن می توان پارچه ها را به هم دوخت و یک البسه زیبایی تولید کرد. کاربری سوزن در صنعت لباس فراوان بوده و قطعا نیز بارها با این وسیله کوچک اما تیز آشنا شدید تا نیازی به تعریف نداشته باشد.

سوزن ها انواعی دارند و این موضوع بسیار مهم است که کدام نوع را در چه زمینه ای می توان به کار گیرید. بنابراین باید نتیجه گرفت سوزن ها نقش فزاینده و بزرگی را در صنعت تولید البسه داشته و اگرچه در موارد دوخت و دوز دیگر هم کاربردیست.