صدها میلیون اختلاس در توزیع نان خشک شهر کابل

روزنامه‌ی ۸صبح در یک پژوهش تازه دریافته که بیش‌تر از ۸۰۰ میلیون افغانی از پول اختصاص یافته به خاطر توزیع نان خشک در شهر کابل، از سوی مسوولان شهرداری، اتحادیه‌ی مواد ارتزاقی و خبازان شهر کابل اختلاس و زیر نام دست‌مزد حیف‌ومیل شده است.

این یافته‌ها در نتیجه‌ی محاسبه‌ی بهای نان‌های خشک باقی مانده به خبازان و تفاوت در بهای بوجی‌‌های آرد خریداری شده از سوی اتحادیه‌ی مواد ارتزاقی و علافان در هم‌آهنگی با شهرداری کابل در مقایسه با نرخ بازار به دست آمده است.
به گفته‎‌ نعمت الله بارکزی رییس نشرات شهرداری کابل در طی چهل روز ( ۱۰ تا ۲۰ جوزا) ۱۱۵ میلیون نان به بیش از ۳۰۰ هزار خانواده در شهر کابل توزیع شده و ۱ میلیارد‌‌و ۱۵۰ میلیون افغانی در این روند مصرف شده است.

همچنان مسوولان اتحادیه مواد ارتزاقی و علافان شهر کابل می‌گوید که ۳۲ هزار تُن آرد خریدار شده است.
حاجی سیدکمال فرید صافی رییس اتحادیه‌ی مواد ارتزاقی و علافان شهر کابل می‌گوید که این ۳۲ هزار تُن آرد از سوی این اتحادیه در هم‌آهنگی با شهرداری کابل، به خاطر توزیع نان خشک به باشنده‌گان ۲۲ ناحیه‌ی شهر کابل، به یک هزار و ۶۰۰ خبازی داده شد.

در حالی که در بند اخیر ماده هشتم تفاهم‌نامه‌ی چهارجانبه میان شهرداری کابل، اداره‌ی تدارکات، اتحادیه‌ی مواد ارتزاقی و اتحادیه‌ی خبازان آمده است: «خبازها با استفاده از فی بوجی‌ آرد ۵۰ کیلویی تعداد ۱۹۲ قرص نان به وزن ۱۷۰ گرام فی قرص طبخ و به فامیل‌های نیازمند توزیع می‌نمایند که تادیه‌ی خدمات و مفاد خبازها نیز در آن شامل است .»

‌اما حاجی غلام‌الدین رییس اتحادیه‌ی خبازان شهر کابل وضاحت می‌دهد که مسوولان شهرداری در هم‌آهنگی با این اتحادیه، برای نان‌وایی‌های قراردادی گفت که از فی بوجی‌ آرد، ۱۹۲ نان خشک برای مردم توزیع کرده و ۱۰۸ نان دیگر آن را به عنوان دست مزد به خودشان نگهدارند. هم‌چنان، خبازی‌های شهر کابل نیز تایید می‌کنند که فی بوجی‌ آرد ۵۰ کیلویی ۳۰۰ نان با وزن ۲۲۰ گرام می‌دهد.

نتیجه‌ی تجزیه و تحلیل این گفته‌ها نشان می‌دهد که از فی بوجی‌ آرد ۱۰۸ و از مجموعی ۶۴۰ هزار بوجی‌ آرد، ۷۷ میلیون نان زیر نام دست‌مزد به خبازی‌ها داده شده است، که این ۷۷ میلیون نان معادل به ۲۵۶ هزار و ۶۶۶ بوجی‌ آرد می‌شود و هر بوجی‌ آرد قراردادی دو هزار و ۲۰۰ افغانی خریداری شده است.

بنا بر این با در نظر داشت نرخ خریداری آردهای قراردادی، مجموعه‌ی پول این بوجی‌‌های آرد، ۵۶۴ میلیون ۶۶۶ هزار افغانی می‌شود که در ۴۰ روز برای هر خبازی بیش‌تر ۳۵۰ هزار افغانی زیر نام دست مزد داده شده است.
نتیجه‌ی این یافته‌ها نشان می‌دهد نزدیک به ۳۰ درصد در هر بوجی‌ آرد و از کل بودجه‌ی مصرف شده در توزیع نان خشک (یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون افغانی) نزدیک به نصف آن زیر نام دست‌مزد حیف‌ومیل شده است.

از سوی دیگر، مسوولان اتحادیه‌ی مواد ارتزاقی که قراردادکننده‌ی اصلی آرد است، درباره‌ی نرخ فی بوجی‌ آرد خریداری شده اطلاعات نمی‌دهد؛ اما حاجی غلام‌الدین رییس اتحادیه‌ی خبازان شهر کابل و یک منبع که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، به ۸صبح می‌گوید که فی بوجی‌ آرد قزاقی اول،‌ به بهای دو هزار و ۲۰۰ افغانی خریداری شده است.

در حالی که،‌ فی بوجی‌ آرد قزاقی اول در بازار شهر کابل به بهای یک هزار ۸۰۰ افغانی به شمول کرایه‌ی انتقال آن به فروش می‌رسید. بنا بر این،‌ از سوی اتحادیه‌ی مواد ارتزاقی، هر بوجی‌ آرد ۴۰۰ افغانی و در مجموع ۶۴۰ هزار بوجی‌ آرد ۲۵۶ میلیون افغانی بلندتر از نرخ بازار خریداری شده است.

هر چند در بند سوم ماده‌ی پنجم این تفاهم‌نامه‌ی چهارجانبه، از خریداری آرد قزاقی اول برای خبازان یاد شده است؛ اما خبازان شهر کابل می‌گویند که در روزهای نخست، آرد پکه‌چاپ که به بهای یک هزار و ۷۰۰ افغانی در بازار به فروش می‌رسید، برای‌شان توزیع می‌شد.
غفورخان یکی از خبازان ناحیه‌ی پانزدهم شهر کابل می‌افزاید: «در ۲۰ روز اول که روزانه ۱۱ بوجی آرد برای مه تحویل داده می‌شد آرد پکه‌چاپ بود که اصلاً نان درست نمی‌داد .»

هم‌چنان، مسوولان شهرداری به ناحیه‌های شهر کابل دستور داده بود که بوجی‌‌های خالی آرد را دوباره از نان‌وایی‌ها جمع‌آوری کنند و این بوجی‌‌ها از سوی مسوولان ناحیه‌ها گردآوری و به گدام‌ها انتقال داده شده است.
اما نعمت‌الله بارکزی رییس نشرات شهرداری کابل، می‌گوید که هنوز شهرداری درباره‌ی این بوجی‌‌های خالی تصمیم نگرفته و شاید دوباره به عنوان دست‌مزد به نان‌وایی‌ها توزیع شود.

بهای هر بوجی خالی آرد در بازار هشت افغانی و بهای مجموعی ۶۴۰ هزار بوجی بیش‌تر از پنج میلیون افغانی می‌شود که قرار است زیر نام دست‌مزد به نان‌وایی‌ها داده شود.
با قرنطین شدن شهر کابل، یک میلیارد و ۲۴۰ میلیون و ۵۰۵ هزار و ۴۰۰ افغانی به خاطر توزیع نان خشک از وزارت مالیه به شهرداری کابل انتقال یافت.

شمروز خان مسجدی سخنگوی این وزارت می‌گوید که شهرداری کابل یک میلیارد و ۱۱۵ میلیون آن را در روند توزیع نان خشک به مصرف رساند و ۹۰ میلیون و ۵۰۵ هزار و ۴۰۰ افغانی آن هنوز در خزانه‌ی شهرداری کابل باقی مانده است.
اما نعمت‌الله بارکزی رییس نشرات شهرداری کابل می‌گوید که هنوز محاسبه‌ی آنان تکمیل نشده و این پول باقی مانده را تایید یا رد نمی‌کند.

نُه کارت به یک خانواده؛ آیا حق به حق‌دار رسید؟
برخی از مسوولان و باشنده‌گان ناحیه‌های شهر کابل از نبود شفافیت در روند توزیع نان انتقاد می‌کنند و می‌گویند که به شماری از خانواده‌ها چندین کارت و به بعضی خانواده‌ها حتا یک کارت نان خشک هم داده نشده است.

انجنیر عبدالواسع سجاد معاون ناحیه‌ی چهارم شهر کابل می‌گوید که در آغاز روند توزیع نان خشک، به دلیل این که در این ناحیه یک خانواده چندین کارت دریافت کرده بود‌ برای ۱۴هزار خانواده نان خشک توزیع شد؛ اما در اخیر این روند، با شناسایی این خانواده‌ها، این رقم از ۱۴ هزار خانواده به ۱۶ هزار خانواده رسید.

خان محمد که با خانواده‌ی ۱۶ نفری خود در ناحیه‌ی چهارم شهر کابل زنده‌گی می‌کند، می‌گوید که از یک کارت روزانه ۱۰ نان می‌گرفت، اما یکی از اعضای خانواده‌اش می‌گوید که از پنج کارت روزانه ۵۰ نان دریافت می‌کردند.
در حالی که همسایه‌های او می‌افزایند که آقای خان محمد از نُه کارت روزانه ۹۰ نان دریافت می‌کرد و از این میان، ۳۰ نان آن را به بهای ۱۵۰ افغانی می‌فروخت.

از سویی هم نجیب‌الله تکسی‌ران که باشنده همین ناحیه است می‌گوید که در خانواده ۱۰ نفر هستند و خود اعتراف می‌کند که از چهار کارت روزانه ۴۰ نان خشک دریافت می‌کرد.
نیاز محمد وکیل گذر این ساحه درباره‌ی دریافت چندین کارت نان خشک باشنده‌گان این ناحیه چنین می‌گوید: «اعضای خانواده‌ها در چند مسجد جداگانه نام می‌دادند و کارت می‌گرفتند .»
در حالی که، نعمت‌الله بارکزی رییس نشرات شهرداری کابل، می‌گوید که خانواده‌هایی که حتا بیش‌تر از ۱۰ عضو هم بودند حق دریافت نان از یک کارت را داشتند.

هم‌چنان، احمد تمیم که با خانواده پنج نفری خود در ناحیه‌ی هژدهم شهر کابل زنده‌گی می‌کند، به خبرنگار ۸صبح می‌گوید که در پروسه‌ی توزیع نان خشک حتا یک نان هم دریافت نکرده است. خواستیم نظر وکیل گذر این ناحیه را نیز داشته باشیم، اما حاضر به مصاحبه نشد.

فاطمه عزیز یک عضو مجلس نمایندگان پروسه‌ی توزیع نان خشک در شهر کابل را یک پروسه‌ی چالش‌زا خوانده می‌افزاید که نان خشک فقط به واسطه‌داران توزیع می‌شد. او ناحیه‌ی پنجم شهر کابل را مثال می‌زند که نیازمندان اصلاً به کارت نان خشک دست‌رسی نداشتند.

با این حال، ناصر تیموری رییس دادخواهی و ارتباطات دیده‌بان شفافیت افغانستان ارایه نکردن اطلاعات جامع و به موقع از روند توزیع نان خشک را یکی از عامل‌های فساد در این روند می‌داند.
او می‌گوید که اطلاعاتی که درباره‌ی روند توزیع ۱۱۵ میلیون نان خشک بیرون شده اطلاعات جامع نیست و این کار سبب شده که نهادهای مدنی این روند را نتوانند درست نظارت کنند.

با وضع قرنطین در کشور، وزارت مالیه دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون افغانی را برای توزیع نان خشک به ۳۴ ولایت کشور اختصاص داد که از این میان بیش‌ترین آن (بیش‌تر از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون افغانی) به شهرداری کابل و کم‌ترین آن ( بیش‌تر از سه میلیون افغانی) به شهرداری ولایت نورستان انتقال یافته است.

در حالی که، پیش از این شمروز خان مسجدی سخنگوی وزارت مالیه به رسانه‌ها گفته بود که این وزارت دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون افغانی را به ۳۴ ولایت کشور به خاطر توزیع نان خشک اختصاص داده است که ۶۰۰ میلیون افغانی تناقض را نشان می‌دهد.

مجتبی بیگ‌زاد