بن‌بست مذاکرات صلح جدی است

رهایی زندانیان طالب به چالش عمده و اصلی در روند مذاکرات بین‌الافغانی بدل شده است. در اینباره حکومت و طالبان نقطه نظرهای‌شان را بیان کرده‌اند، از این مواضع معلوم می‌شود که مذاکرات صلح به بن‌بست جدی روبه‌رو شده است.

پیش از این حکومت درباره رهایی ۵۹۲ زندانی طالبان ملاحظاتی را مطرح کرده بود که این زندانیان به علت ارتکاب جرایم جدی از رده زندانیان جنگی خارج‌اند و رهایی این زندانیان از صلاحیت حکومت نیست. در تازه‌ترین مورد حکومت گفته است که ۵۹۲ زندانی طالب جرایم جدی و موارد حق‌العبدی را مرتکب شده‌اند و رییس جمهور نیز پیش از این گفته بود که صلاحیت عفو این زندانیان بر اساس قانون جزا محدود است و صلاحیت تصمیم درباره آن‌ها را به نهادهای عدلی و قضایی سپرده است.

گروه طالبان نیز بارها گفته است که تا رهایی کامل زندانیانی که نام‌های‌شان را به حکومت سپرده است، بحث درباره آغاز مذاکرات پیش از وقت است. طالبان گفته‌اند که با رهایی زندانیان‌شان آن‌ها حاضر اند یک هفته بعد به میز مذاکرات بین‌الافغانی حاضر شوند.

شورای امنیت ملی به روز پنج شنبه از گروه طالبان خواسته بود تا فهرست تازه‌ای از ۵۹۲ زندانی طالب را به حکومت بسپارند تا آن طالبان رها شوند. این شورا علت آزاد نشدن زندانیان طالب را ارتکاب جرایمی چون قاچاق مواد مخدر، آدم‌ربایی، تجاوز جنسی، سنگ‌سار زنان و ترورها عنوان کرد که موارد حق‌العبدی‌اند و حکومت، صلاحیت عفو آن‌ها را ندارد.
حکومت هم‌چنان طالبان را به ادامه خشونت‌ها متهم می‌کند و در دو هفته اخیر شمار قربانیان حملات انفجاری و ماین‌های کنار جاده بالا رفته است.

طالبان درباره پایان جنگ نیز با حکومت هم نظر نیستند. سخنگوی طالبان گفته است که طالبان جز جنگ انتخاب دیگری ندارند و حکومت را متهم کرده‌اند که در شروع مذاکرات بین‌الافغانی موانع ایجاد می‌کند.

آن‌چه مسلم است این است که بن‌بست جدی ای در مسیر مذاکرات صلح ایجاد شده است. حکومت و طالبان نمی‌توانند در مورد آتش‌بس و رهایی زندانیان به توافق برسند.
اما سوال این است که آیا خواسته‌های حکومت وقتی که می‌گوید رهایی شماری از طالبان از صلاحیت‌های ارگان‌های عدلی و قضایی‌اند و علت آن را نیز ارتکاب جرایم می‌داند موجه است؟

اگر این زندانیان واقعاً دارای چنین ویژه‌گی‌های جرمی‌ای باشند به گونه روشن از لحاظ وضعیت حقوقی با کسانی که زندانی جنگ حساب می‌شوند در یک وضعیت حقوقی قرار نمی‌گیرند. از سوی دیگر حکومت افغانستان گزینه دیگری را نیز در پیش طالبان گذاشته است.
اگر قرار، رهایی پنج هزار زندانی باشد چرا طالبان لیست تازه حکومت افغانستان را برای معرفی افراد دیگر نمی‌پذیرند؟
اگر طالبان فکر می‌کنند افرادی که آن‌ها بر رهایی آن‌ها اصرار دارند مرتکب جرمی نشده‌اند چرا آن لیست را در اختیار رسانه‌ها قرار نمی‌دهند؟

طوری که دیده می‌شود طالبان در این روند انعطاف‌پذیری کم‌تری نشان داده‌اند. از یک‌سو زندانیان حکومت را رها می‌کنند و هم‌چنان بر آغاز مذاکرات صلح اصرار دارند، اما از سوی دیگر بر رهایی افرادی که از جانب حکومت مانند سایر اسرای طالب واجد شرایط رهایی نیستند تاکید دارند و بر ادامه خشونت‌ها نیز تاکید می‌کنند.
طالبان هنوز آتش‌بس را نپذیرفته‌اند و ادامه جنگ را تنها انتخاب‌شان می‌دانند، این در حالی است که ادامه این جنگ نه تنها از هر دو طرف قربانی می‌گیرد بلکه غیرنظامیان نیز به گونه روزانه قربانی این جنگ‌اند.

اگر طالبان می‌خواهند که مذاکرات صلح آغاز شوند یا باید درباره زندانیان‌شان وضاحت دهند و حکومت نیز وضعیت جرمی این زندانیان را با تفصیل با مردم و رسانه‌ها در میان بگذارد تا ادعاهای حکومت نیز مستند گردد. اگر این شمار زندانیان طالب جرایم سنگینی مرتکب شده‌اند بهتر است طالبان لیست تازه‌ای به حکومت بسپارند و روشن شدن وضعیت این زندانیان را به زمان دیگری موکول کنند.

طوری که دیده می‌شود حکومت نیز بر رها نکردن این زندانیان اصرار دارد و اگر انعطاف‌پذیری از جانب طالبان در زمینه تغییر لیست زندانیان شان به میان نیاید روند مذاکرات عملاً با بن‌بستی حل ناشدنی روبه‌رو می‌شود.

از امضای توافق‌نامه امریکا با طالبان چهار ماه می‌گذرد، گفتگوهای صلح امید تازه‌ای از ختم جنگ در دل مردم ایجاد کرده بود.
مردم انتظار دارند تا هم جانب حکومت و هم طالبان انعطاف بیش‌تر نشان دهند تا آرزوی قطع جنگ که امید دیرینه‌ی مردم افغانستان است محقق گردد.

هشت صبح