نقش آیت الله هاشمی در تغییر آرم پرچم ایران چه بود؟ /آنچه درباره طراحی پرچم ایران نمی دانید  +تصاویر

هر کشوری همانند نامش، پرچم و نشانی دارد که در شناخت آن کشور نقش مهمی ایفا می کند و نشان دهنده انگیزه ها، آرمان‌ها، چگونگی نگرش سیاسی، مذهب و فلسفه یک ملت و بیان کننده شرایط جغرافیایی فرهنگی و حوادث سرنوشت ساز در تاریخ یک ملت است.

پرچم هر کشوری برخواسته از فرهنگ و آداب و رسوم همان ملت است، می‌توان گفت پرچم ویترین هر کشوری بوده که نشان می دهد مردم و نظام آن کشور پیرو چه چیزی هستند. ۱۹۷ کشور در جهان به رسمیت شناخته شده اند که همگی آنها طبق قوائد بین‌المللی پرچمی چهارگوش دارند به جز یکی از آنها، کشوری به نام نپال با پرچمی عجیب غریب.

پرچم ایران در زمان هخامنشیان

پرچم زندیان

پرچم ایران مثل پرچم بسیاری از کشورها از قبیل فرانسه، بحرین، عربستان و هند دستخوش تغییرات بسیاری بوده است. انتخاب رنگ‌های سبز و سفید بی‌ارتباط با سنت‌های شیعی و اسلامی نیست و سرخ نشان‌دهنده‌ قدرت نظامی بوده است. بعدها نشان پرچم تعبیری منطقی به این صورت یافت که رنگ سبز به‌عنوان نشان اسلام، رنگ سفید نشان صلح و سرخ نشان رشادت و دلاوری تفسیر شد. نشان کنونی در پرچم ایران، نشان جمهوری اسلامی نام دارد که این نشان بیان‌گر کلمه مقدس "الله" و شعار اسلامی "لا اله الا الله" است که روی رنگ سفید پرچم قرار گرفته‌است.

درفش کاویانی

پرچم ایران در زمان اشکانیان

پرچم ایران در زمان خوارزمشاهیان

نکته جالب در مورد پرچم ایران استفاده از رنگ‌های سبز، سفید، و قرمز، در میان همه حکومت ها و دوره هاست. این سه رنگ بسته به نوع حکومت‌هایی که بر ایران فرمان‌روایی کرده‌اند قرار گرفته‌است، در حال حاضر و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نشانی که بیان‌گر «الله» و شعار «لا اله الا الله» است با رنگ قرمز در میان پرچم و روی رنگ سفید قرار گرفته‌ است، همچنین ۲۲ «الله‌اکبر» به رنگ سفید و به نشانه پیروزی انقلاب در روز ۲۲ بهمن، در حاشیه پایین رنگ سبز و حاشیه بالای رنگ قرمز قرار گرفته ‌است.

پرچم ایران در زمان تیموریان

پرچم ایران در زمان پهلوی

پرچم ایران در زمان افشاریان

قبل از پیروزی انقلاب و در زمان رژیم طاغوت، اسکناس‌هایی که از سوی بانک مرکزی به چاپ می‌رسید دارای علامت «شیر و خورشید» بود که نمادی از نظام سلطنتی به شمار می‌آمد. امام خمینی بر روی علامت شیر و خورشید، خط کشیده و مرقوم داشته بودند "آرم جمهوری اسلامی باید باشد".

پرچم ایران در زمان سلجوقیان

پرچم ایران در زمان صفویه

پرچم ایران در زمان قاجاریه

امام خمینی (ره) در ۱۰ اسفندماه سال ۵۷ خواستار تغییر نشان "شیر و خورشید" شدند و اعلام کردند: "ما یک مملکت محمدی ایجاد می‌کنیم. بیرق ایران نباید بیرق شاهنشاهی باشد، آرم‌های ایران نباید آرم‌های شاهنشاهی باشد، باید آرم‌های اسلامی باشد. از همه وزارتخانه‌ها، از همه ادارات، باید این شیر و خورشید منحوس قطع بشود، علم اسلام باید باشد. آثار طاغوت باید برود. این‌ها آثار طاغوت است؛ این تاج، آثار طاغوت است؛ آثار اسلام باید باشد. " (صحیفه امام، ج ۶، ص ۲۷۵)

نخستین نقش پرچم جمهوری اسلامی ایران

پس از آن با فراخوان سراسری دولت موقت، طراحی نشان جدید آغاز و طرح‌های بسیاری به دفتر نخست‌وزیری ارسال می‌شود و در ابتدا، طرح شخصی به نام حمید ندیمی مورد قبول واقع نمی‌شود. در مسابقه‌ای که برای طرح آرم جمهوری اسلامی برگزار شد، ابتدا آرم دیگری که در آن یک مشت گره کرده به همراه چند ستاره دیده می‌شد، به تصویب می‌رسد و در نهایت بر روی اسکناس‌های آن دوران چاپ می‌شود.

حمید ندیمی استاد معماری دانشگاه شهید بهشتی طرح آماده شده خود را به دفتر امام خمینی (ره) در قم ارسال می‌کند. وقتی آیت الله هاشمی رفسنجانی طرح آرم را می‌بیند، خدمت امام نشان می‌دهد و درخواست می‌کند که آرم تغییر کند. با تایید امام راحل، هاشمی رفسنجانی فوری دستور می‌دهد تا آرم‌های منتشر شده جمع آوری شوند. همان شب آیت الله هاشمی رفسنجانی با ندیمی تماس می‌گیرد و خبر از تنفیذ آرم توسط امام در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹ می‌دهد و از او می‌خواهد تا روی طرح پرچم نیز کار بکند.

حمید ندیمی گرافیست و معمار کشورمان و طراح پرچم جمهوری اسلامی می‌گوید که قبل از انقلاب در جلسات دکتر شریعتی شرکت می‌کردم. ایده چنین کاری را در این جلسات و زمانی که تفسیر سوره حدید مطرح بود به دست آوردم. علاقه داشتم برای جهان اسلام یک نشان درست کنم. در آن جلسات دریافتم که حکومت اسلامی سه اصل اساسی دارد: "کتاب، میزان، حدید" یا "کتاب، ترازو و آهن" یعنی اگر جامعه‌ای یکی از این سه اصل را نداشته باشد به سوی رستگاری نمی‌رود. "

ندیمی معتقد است این پرچم به امید دادن به دست حکومت امام زمان (عج) طراحی شد. رنگ‌های سبز و سفید و سرخ، علامت مخصوص جمهوری اسلامی و شعار الله اکبر همگی از ارکانی هستند که در قانون اساسی برای پرچم ایران در نظر گرفته شده‌اند."

ندیمی می‌گوید شعار الله اکبر ۱۱ بار در رنگ سرخ و ۱۱ بار در رنگ سبز یعنی ۲۲ بار تکرار می‌شود و این اشاره‌ای است به ۲۲ بهمن ۵۷. همانطور که گفته شد قالب راست گوشه خط نوشته الله اکبر یادی است از کوبندگی این شعار و این همان خطی است که شعار الله اکبر را بر بلندای اذان و بر گنبدها و مناره‌های الله اکبر در مساجد اسلامی نقش می‌کرده و اکنون بر بلندای پرچم ایران نشسته است. کلمه قرمز الله منقوش بر پرچم جمهوری اسلامی بیانگر مبدأ و منتهای آفرینش عبارت لااله‌الاالله می‌باشد؛ الی الله المصیر و هدف و غایت حکومت اسلامی را نشان می‌دهد."

پرچم ملی ایران بیرق پر افتخاری است که تا ابد یادآور فداکاری و تلاش فرزندان ایران زمین در دفاع از تمامیت ارضی و فرهنگ ملی و اسلامی و زبان فارسی است؛ روزی در میدان نبرد با روس‌ها؛ روزی در میدان نبرد با آمریکا و روزی هم در میدان جنگ تحمیلی؛ جنگی که به دفاعی مقدس تبدیل شد و حتی یک وجب؛ تاکید می کنیم که یک وجب از خاک کشورمان هم کم نشد و جان های بسیاری دادیم تا خاک نداده باشیم.

سرانجام طرح پرچم در مجلس خبرگان قانون اساسی نیز به تصویب رسید و این پرچم آخرین و پایدارترین پرچم ایران ماند؛ در اصل ۱۸ قانون اساسی آمده است "پرچم رسمی ایران به رنگ‌های سبز و سفید و سرخ با علامت مخصوص جمهوری اسلامی و شعار «الله اکبر» است. " پرچمی که انشاالله به دستان با برکت امام زمانمان خواهد رسید.

۲۷۲۱۵