میلیون‌ها افغانی در توزیع نان بغلان، حیف‌ومیل شده‌

هر بوری آرد برای توزیع نان به‌خانواده‌های نیازمند در ولایت بغلان، دوصد تا چهارصد افغانی گران‌تر از نرخ بازار خریداری شده‌است.
این رقم، شش تا هفت میلیون افغانی اختلاس را در خریداری آرد از بودجه‌ی اختصاصی توزیع نان به‌خانواده‌های نیازمند این ولایت نشان می‌دهد.

بودجه‌ای‌که به‌گفته‌ی عبدالقدیم نیازی معاون و سرپرست پیشین ولایت بغلان، ۴۸ میلیون‌و ۵۳۱ هزار و ۵۲۱ افغانی از سوی رهبری حکومت به‌ولایت بغلان اختصاص یافته و از مجموع این سهمیه ۴۵ میلیون‌و۷۲۸ هزارو۶۹۷ افغانی در توزیع نان مصرف شده و بیش‌تراز دومیلیون‌و۸۰۰هزار افغانی آن نقد در حساب مستوفیت این ولایت باقی‌‌مانده‌است.
اما یافته‌های مرکز خبرنگاری تحقیقی پَیک از گردآوری اسناد و معلومات منابع رسمی و محلی در ولایت بغلان، نشان می‌دهد که این پول‌ها نه‌تنها از مجرای خریداری آرد، بل‌که در توزیع نامکمل نان، حذف هزاران خانواده از فهرست نیازمندان و هم‌چنان ۴۰ درصد سهم نانوای از هربوری آرد، نیز حیف‌ومیل و ناپدید شده‌است.

رَوند توزیع نان خُشک برای خانواده‌های فقیر و نیازمند در فصل قرنتین کرونایی درسراسر کشور ازسوی رهبری حکومت، بیش‌تراز دو میلیارد و دوصد میلیون افغانی هزینه برداشته که بربنیاد معلومات وزارت مالیه کشور و مقام ولایت بغلان، بیش‌از ۴۸میلیون افغانیآن، سهم این ولایت بوده‌است.

خریداری بالاتراز نرخ روز…
سندهای ارایه شده ازسوی شهرداری بغلان، نشان می‌دهد که در دو خریداری جداگانه، هربوری آرد ۵۰ کیلویی ۲۰۴۰ و ۱۹۹۵ افغانی خریداری شده که مجموع پول ۲۲۷۹۴ بوری آرد ۴۵ میلیون و ۹۴۳هزار و ۲۹۰ افغانی شده‌است.
این خریداری‌ها به‌گفته‌ی شهردار بغلان، پیش از آغاز توزیع نان (۲۰ ثور تا ۶ جوزا) سال روان در دو مرحله انجام شده‌است. اما این‌که رَوش تدارکات این خریداری‌ها و توزیع آن به ۱۲۰ خبازی شهر پُل‌خمری چگونه بوده؟ حاضر به‌ارایه سند و معلومات نشد.

درحالی‌که یافته‌های پَیک از بازار و علافان آردوگندم شهر پُل‌خمری، نشان می‌دهد که در همین زمان خریداری آرد شهرداری بغلان، بهای هربوری آرد ۵۰ کیلویی بینِ ۱۶۵۰ تا ۱۷۲۰ افغانی بوده‌است.

محمد عارف یک‌تن‌ از علافان و کاروباریان آردوگندم در شهر پُل‌خمری می‌گوید که درهمین یکی دو ماه پسین، بهای هربوری آرد ۵۰ کیلویی قزاقی درجه‌اول از ۱۷۵۰ افغانی بالا نرفته‌است.
اسدالله یکی دیگر از کاروباریان آرد در شهر پُل‌خمری می‌گوید:
« پیش‌از قرنتین یک بوجی آرد قزاقی۵۰ کیلیویی تا ۱۸۵۰ و ۱۹۰۰ و دوهزارهم رسیده بود؛ ولی درجریان روزهای قرنتین از ۱۶ و ۱۷صد بالا نرفته…».

نرخ‌ونوای روز و داده‌های ارایه شده ازسوی شهرداری بغلان، به‌خوبی نشان می‌دهد که هربوری آرد ۲۵۰ تا ۳۸۰ افغانی گران‌تر از نرخ بازار خریداری شده و مجموع این رقمِ اختلاس تا بیش از هفت میلیون افغانی می‌رسد.
نظام‌الدین حمیدی شهردار بغلان، هیچ‌گونه سَندی از چگونه‌گی قراردادهای خریداری آرد و توزیع آن به نانوایی‌ها به‌دست نمی‌دهد و موضوع را به‌مقام ولایت محول می‌کند.
اما آقای نیازی سرپرست مقام ولایت بغلان‌، به‌خبرنگار پَیک می‌گوید:
« ما اسناد دفتر خوده به‌کسی نمی‌تیم، گفتم که هربوجی آرد یک‌بار۱۸۰۰ و یک‌بار نمی‌دانم۱۸۵۰ خریداری شده، دگه همه گپش مربوط به شاروال است ».

توزیع نامکمل نان به‌خانواده‌های مستحق؛
شهردار بغلان، هم‌چنان درگفته‌های خودش گواهی می‌دهد که درهمین ۱۵یا۱۷روز جریان توزیع نان، هرروز برای ۳۱هزار خانواده نان توزیع نکرده‌اند. بل‌که در روز نخست به دوهزار خانواده، روز دوم به پنج‌هزار، روز سوم به دوازده‌هزار و همین‌طور تا دو سه روز پایانی، این رقم به ۲۶ هزار و۳۱ هزار خانواده رسیده‌است.آقای حمیدی، می‌گوید: « رَوند توزیع نان در شهر پُل‌خمری به‌روز شنبه ۲۰ ثور آغاز شد. روز اول ۴۰ بوری آرد توزیع کردیم، روز دوم، ۱۰۰ بوری، روز سوم ۶۰۰ بوری آرد و همین‌طور تا چهار پنج روز آخر تعداد خانوارهم از دوهزار و پنج‌هزار به ۲۰هزار و ۳۰هزار رسید…».

درحالی‌که بیش‌از۴۵ میلیون افغانی مصرف مجموعی توزیع نان در۱۷روز، برابر با دومیلیون‌و۶۹۰هزارافغانی برای ۳۱هزار خانواده در یک روز می‌شود؛ اما یافته‌ها به‌خوبی نشان می‌دهد که پول نان دوهزار خانواده‌ی مستحق (توزیع‌شده) در روز نخست، به‌بیش از دوصدهزار افغانی‌هم نمی‌رسد و باقی‌مانده پول نان ۲۹ هزار خانواده دراین روز، ناپدیداست.

همین‌گونه در روز دوم برای پنج‌هزار خانواده به‌ارزش پنج‌صدهزارافغانی و در روزهای بعدی‌هم از مجموع ۳۱ هزار خانواده کمتر نان توزیع شده‌است.
ازسوی دیگر، برخی از خانواده‌های نیازمند در شهر پُل‌خمری می‌گویند که رَوند توزیع نان ازسوی شهرداری، بیش‌تراز ده روز و حتا یک هفته بیشتر ادامه نداشته‌است.

عبدالمجید باشنده‌ی ناحیه دوم شهر پُل‌خمری با ارایه تکت توزیع نان خود به‌خبرنگار پَیک می‌گوید:
« برای‌ما این تکت‌ره دادند، گفتن تا یک ماه روزانه ده دانه نان رایگان از نانوایی بگیرید؛ مگر بعداز یک هفته ندادن و گفتن، نان مفت خلاص شد…».
هرچند شماری از وکیلان گذر ناحیه دوم شهر پُل‌خمری، رَوند توزیع نان به خانواده‌های محل‌شان را ۱۰ تا ۱۵ روز گفته‌اند؛ اما برخی‌هم پذیرفته‌اند که بیش‌تراز هفت یا هشت روز، نان توزیع نشده‌است.

دست‌مزد فوق‌العاده یا اختلاس پنهانی؟
چنان‌چه در سند ارایه شده ازسوی شهرداری بغلان آمده‌است؛ ۲۲۷۹۴ بوری آرد در مجموع به‌ارزش بیش‌از ۴۵ میلیون افغانی خزیداری شده و براساس معلومات صفحه‌ی مقام ولایت بغلان در فیس‌بوک، این رقم به ۱۲۰ نانوایی توزیع شده که سهم هر نانوایی به ۱۹۰ بوری می‌رسد.
شهردار بغلان درباره‌ی چگونه‌گی قرارداد این مقدار آرد با خبازان شهر چیزی نمی‌گوید؛ اما پذیرفته‌است که رَوند توزیع آرد به‌گونه‌ی تدریجی از ۲۰ و ۴۰ بوری تا ۶۰۰ بوری در روز عملی شده‌است.

درهمین‌حال، محبوب‌شاه یک‌تن از خبازان شهر پُل‌خمری که از قراردادیان پروسه‌ی توزیع نان شهرداری بغلان نیز خودرا معرفی می‌کند، می‌گوید:
« از هربوجی آرد دوصد نان می‌دادیم و متباقی‌ش به‌خودما می‌شد…».
او می‌افزاید که روزانه از هربوری آرد ۲۰۰ نان طبخ‌شده به‌مردم طبخ و توزیع کرده‌است؛ اما شیراحمد یکی دیگر از نانوایان این شهر می‌گوید که از یک بوری آرد ۵۰ کیلیویی تا ۳۴۰ نان طاقه‌یی ۲۰۰ گرامه به‌دست می‌آید. بااین‌حال در هربوری ۸۰ تا ۱۴۰ نان دست‌مُزد هنگفتی برای خبازان به‌حساب می‌رود.
این رقم به‌خوبی نشان می‌دهد که سهم دست‌مُزد خبازان، تا ۴۰ درصد از هر بوری آرد بوده و میلیون‌ها افغانی ازاین طریق زیرنام دست‌مُزد، حیف‌ومیل شده‌است.

داده‌های نادرست و سندهای ضدونقیض
مسوولان محلی با ارایه آمار و معلومات ضدونقیض از کُلِ بودجه‌ی توزیع نان و چگونه‌گی مصرف آن، یک ماه پیش در صفحه‌ی رسمی فیس‌بوک مقام ولایت بغلان، گفته‌اند که روزانه برای ۲۶هزار خانواده‌ی نیازمند ازطریق ۱۲۰ نانوایی شهر پُل‌خمری در مرکز این ولایت، نان توزیع کرده‌اند. اما شهرداری بغلان ۳۱ هزار خانواده را سند ارایه کرده‌است. سندهایی‌که ازسوی اداره‌ی ارگان‌های محل نیز مسترد شده‌است.

سیدشاه سقیم سخن‌گوی اداره‌ی ارگان‌های محل نیز در پاسخ به‌برگه‌ی رسمی تقاضای اطلاعات خبرنگار پَیک، سند مصرف بودجه‌ی نان و نامه‌ی رسمی شهرداری بغلان عنوانی این اداره را ارایه کرد و گفت:
« سندهای مصرفی‌شان که به‌ما رسیده، درست نیست و دوباره برای تصحیح به‌شاروالی بغلان مسترد شده‌است ».
در یکی ازاین سندها، مصرف مجموعی توزیع نان در ولایت بغلان، بیش‌از چهارونیم میلیون افغانی نشان داده شده‌است.
پس‌از تماس‌های پَی‌هم خبرنگار پَیک با مسوولان محلی، حنیفه مجید آمر حکومتداری شهرداری بغلان ازطریق پیام‌خانه‌ی وتس‌اپ خود، سنَدِ مُهرو امضاشده‌ی دیگری ارایه کرد که نشان می‌دهد، بیش‌تراز ۴۵ میلیون افغانی را نزدیک به ۲۳ هزار بوری آرد خریداری کرده و به ۳۱ هزار خانواده در شش ناحیه شهر پُل‌خمری، نان طبخ‌شده توزیع کرده‌اند.

اختلاس بی‌پیمانه، پاسخگو کیست؟
با‌آن‌که داده‌ها و معلومات به‌دست‌آمده، همه از اختلاس‌های میلیونی در خریداری آرد، توزیع نامکمل نان و دست‌مزد هنگفت گواهی می‌دهند و مسوولان محلی‌هم، از مشخص‌شدن قیمت‌ها و چگونه‌گی رَوش قانونی قراردادهای خرید آرد و توزیع آن به خبازان، حاضر به‌ارایه سند و معلومات نمی‌شوند؛ اما برخی‌از نمایندگان مردم در شورای ملی و فعالان مدنی دراین ولایت، تاکید دارند که این رَوند نیازمند یک بررسی دقیق ازسوی یک کمیته‌ی حقیقت‌یاب است.
سهیلا(مستعار) از فعالان مدنی ولایت بغلان، ضمن تأکید بر شناسایی حیف‌ومیل کننده‌های نان مردم، از حکومت می‌خواهد که این موضوع را ازطریق یک کمیته‌ی حقیقت‌یاب مورد بررسی قراردهند.

چنان‌که پیش ازاین‌هم، گزارشی از اختلاس و حیف‌ومیل میلیون‌ها افغانی در توزیع نان پایتخت نیز در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر شده‌است؛ اما تاهنوز هیچ مقام یا کارمند نهاد مسوول درپیوند به‌این اختلاس‌ها، شناسایی و مورد بازپرس قرار نگرفته‌است. اما هفته‌ی پیش وزارت مالیه کشور، از شهرداری‌های سراسر کشور خواست که ازچگونه‌گی مصرف بودجه‌های توزیع نان‌خُشک به خانواده‌های نیازمند، حساب بدهند

بااین‌حال، سمیع‌الدین ناظر عضو شورای ولایتی بغلان‌هم، رَوند توزیع نان برای خانواده‌های نیازمند را دراین ولایت، به‌دور از شفافیت خوانده، می‌گوید که از نانوای تا وکیل گذر، شهرداری و کمیته‌ی مؤظف، همه‌گی باید دراین‌باره پاسخ بدهند.
آقای ناظر، هم‌چنان از ناپدیدشدنِ صدها بوری آرد در جریان روزهای توزیع نان دراین ولایت خبر داد؛ اما گفت که تاهنوز کدام اسناد یا مدرکی دراین باره در دست ندارد.
بااین‌همه، برخی از شهروندان و نمایندگان مردم دربغلان، شفافیت و عادلانه ‌بودنِ این رَوند را به‌دیده‌ی شک نگریسته و مدعی‌اند که به‌جای بسیاری از خانواده‌های مستحق، با افراد غیرمستحق خویش‌خوری شده‌است.

یک مادرِ نیازمند که خودرا مستحق‌ترین خانواده‌ی ساکن در ناحیه اول شهر پُل‌خمری معرفی می‌کند، ادعا دارد که حتا یک‌ نان‌هم به‌وی نرسیده‌ و شب‌ها را با کودکانِش گرسنه خوابیده‌اند.
مینا مادر چهار کودکِ قدونیم‌قد که به‌گفته‌ی خودش، چندین‌بار به‌دروازه‌های نهادهای دولتی و خیریه مراجعه کرده، می‌گوید:
« حتا به دروازه ولایت و شاروالی‌هم رفتم عرض‌وداد کدم که اولادایم گشنه‌ستن، گفتن برو د دریا پرتو خوده…».

پَیک
بلال خداداد