به گزارش خبرنگار ایمنا، در این حادثه، خلبان هواپیما در اقدامی هوشمندانه و به منظور جلوگیری از برخورد با دو جنگنده، به سرعت از ارتفاع هواپیما میکاهد و ادامه مسیر را تا فرودگاه بیروت در حالی که برخی مسافران آسیب دیدهاند، طی میکند و بعد از پیاده کردن مسافران خود در آنجا، به سمت فرودگاه امامخمینی (ره) به پرواز درآمده و حوالی ساعت سه بامداد در این فرودگاه بر زمین مینشیند.
در نخستین ساعات این حادثه، آمریکا از اظهارنظر در خصوص مزاحمت دو جنگنده برای هواپیمای مسافربری ایرانی بر فراز سوریه خودداری کرد. مجموع تحلیلها حاکی بود به واسطه اینکه جنگندههای رژیم صهیونیستی اخیراً پروازهایی مشابه در آسمان سوریه دارند و همچنین طی چندین سال گذشته مواضع نیروهای نزدیک به ایران را در منطقه هدف قرار میدهند، به نظر میرسد جنگندههای مزاحمی که به هواپیمای ایرانی تعرض کردند اسرائیلی بودهاند، اما کاپیتان پرواز A310 به این شبهه پایان داد. به گفته وی، مزاحمان این پرواز هواپیماهای، آمریکایی بودهاند.
ساعاتی بعد از این حادثه رویترز به نقل از دو مسئول آمریکایی اعلام کرد که یک جنگنده اف ۱۵ این کشور دست به چنین کار غیر قانونی و خطرناکی زده است.
«بیل اوربان» سخنگوی فرماندهی مرکزی آمریکا نیز در این باره مدعی شد که "یک جنگنده اف ۱۵ در ماموریت هوایی همیشگی خود برفراز پایگاه التنف در سوریه اقدام به بازرسی بصری هواپیمای مسافربری ماهان ایران کرد و این اقدام در فاصلهای ایمن با هواپیما انجام شد و خلبان جنگنده پس از حصول اطمینان از آن هواپیما فاصله گرفت. البته پس از این حادثه هواپیمای غیرنظامی ماهان در فرودگاه بیروت بر زمین نشست و پس از مدتی به کشورمان بازگشت. اما متأسفانه برخی سرنشینان این پرواز آسیب دیدند. "
سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه هم در واکنش به این حادثه با اعلام اینکه شکایت ایران به صورت تلفنی به دبیرکل سازمان ملل اعلام شده است، گفت که "جزئیات این حادثه در دست بررسی است و پس از تکمیل اطلاعات اقدامات لازم سیاسی و حقوقی به عمل خواهد آمد. در عین حال در تماس مجید تختروانچی سفیر و نماینده دائم کشورمان در سازمان ملل متحد با آقای گوترش دبیرکل آن سازمان صراحتاً تاکید شده است که چنانچه هر حادثهای در مسیر برگشت برای این هواپیما اتفاق افتد جمهوری اسلامی ایران آمریکا را مسئول آن خواهد شناخت. این پیام همچنین به سفیر سوئیس در تهران نیز داده شده است.
از سوی دیگر حسامالدین آشنا، مشاور رئیس جمهور با اشاره به مزاحمت جنگنده متخاصم آمریکایی برای هواپیمایی ماهان در صفحه توئیتر خود نوشت که "کسی که جان رهبرانش را دوست دارد، با جان مسافران ما بازی نمیکند. "
همچنین ستاد تروریستی فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا نیز به ایجاد مزاحمت جنگندههای این کشور برای هواپیمای ایرانی در بیانیهای تصریح کرد که "این جنگندهها از نوع اف ۱۵ بودهاند."
این بیانیه همچنین مدعی شد که "این جنگندهها از فاصله یک کیلومتری و بنا بر استانداردهای بینالمللی هواپیمای ایرانی را اسکورت کردند و در جریان دورزنی همیشگی خود در قالب نیروهای ائتلاف بوده و طی عملیات بازبینی معمول یک هواپیمای مسافربری ماهان را از فاصله امن یک کیلومتری مورد بررسی قرار داده است. "
این ایجاد مزاحمت جنگنده اف- ۱۵ آمریکایی برای هواپیمای مسافربری ایرانی در آسمان سوریه منجر به باز شدن یک پرونده حقوقی جدید توسط جمهوری اسلامی ایران علیه اقدامهای غیرقانونی ایالات متحده شده است؛ شکایتی که در صورت پیگیریها جدی میتواند آمریکا را در سازمانهای بینالمللی محکوم کند.
ایران باید شکایت خود را به شورای امنیت ببرد
الهام امین زاده، معاون حقوقی سابق رئیس جمهور معتقد است که "دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران باید در واکنش به این اقدام آمریکا، شکایت خود را در شورای امنیت سازمان ملل متحد ثبت و در مجامع عمومی نیز به دنبال تنظیم قطعنامه محکومیت آمریکا باشد؛ زیرا به کریدور هوایی که متعلق به هواپیماهای غیر نظامی بوده تعرض شده و امنیت روانی و جسمی مسافران را به خطر انداخته است.
به گفته وی، ایران باید با شکایت به شورای امنیت، درخواست تنظیم قطعنامهای برای محکومیت آمریکا از طرف وزارت امور خارجه را مطرح کند. دولت آمریکا باید از تهران عذرخواهی کرده و خسارات مادی و روحی وارد شده به کشور را پرداخت کند و تضمین کند که این اقدام تکرار نخواهد شد.
معاون حقوقی سابق رئیس جمهور خاطرنشان میکند: ایالات متحده آمریکا باید عواملی که در این عملیات حضور داشتند را مجازات کند؛ زیرا طبق نظر کارشناسان هوانوردی، واشنگتن با راه اندازی این عملیات سعی داشته پدافند هوایی سوریه را به اشتباه انداخته تا هواپیمای ایرانی را سرنگون کند که منجر به یک جنایت بینالمللی میشد.
پیگیری این موضوع بر عهده کمیسیون امنیت ملی است
الهام آزاد، حقوقدان و نماینده نائین در مجلس شورای اسلامی معتقد است که تعرض جنگندههای آمریکایی به هواپیمای مسافربری ایران در مرز هوایی سوریه و لبنان، نقض قوانین حقوق بینالملل و استانداردهای هوانوردی است.
به گفته وی، این اقدام آمریکا بر اساس اساسنامه سازمان فضایی، محکوم است. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران باید به واسطه روابط دیپلماتیک خود محکومیت این اقدام را پیگیری کند.
به گفته این نماینده مجلس، اگر قرار باشد مجلس شورای اسلامی نسبت به پیگیری این موضوع ورود کند، وظیفه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی است که باید با ارائه راهکارهای مناسب به وزارت امور خارجه، این اقدام را به صورت حقوقی دنبال کند.
آزاد خاطرنشان میکند: پیگیری این موضوع در دادگاههای بینالمللی و محکومیت آمریکا میتواند افکار عمومی را آگاه کند که واشنگتن ناقض همیشگی حقوق بینالملل است.
آمریکا قصد داشت ایران را به سمت اعتراضات گسترده بکشاند
ابوالفضل ابوترابی، حقوقدان و نماینده نجف آباد در مجلس شورای اسلامی نیز معتقد است: که طبق قوانین بینالمللی ایکائو، هرگونه رفتار پر خطر نسبت به هواپیماهای مسافربری غیر قانونی و محکوم است.
به گفته وی، هدف آمریکا از این اقدام، به اشتباه انداختن پدافند هوایی سوریه که طی قراردادی هزینههای آن از سمت ایران تأمین میشود بود تا هواپیمای مسافربری ماهان را ساقط کرده و حجم گستردهای از اعتراضات را در رسانههای داخلی و خارجی آغاز کند.
به گفته این نماینده مجلس، آمریکا سعی داشت به بهانه سقوط این هواپیما در وضعیت افزایش قیمت دلار و بحرانهای اقتصادی، ایران را به سمت اعتراضات گسترده بکشاند که به بن بست خورد.
ابوترابی میگوید که طبق قوانین بینالمللی، مجلس شورای اسلامی میتواند دولت را موظف به اقدامهای حقوقی علیه آمریکا کند؛ همچنین تواند با دیپلماسی پارلمانی، اهداف خبیثانه آمریکا را به گوش به مردم دنیا برساند.
وی خاطرنشان میکند: تعارض جنگندههای آمریکایی به هواپیمای مسافربری ماهان، لطمات جسمی و روحی زیادی را بر مسافران وارد کرد. طبق قوانین بینالمللی تمامی خسارات جسمی و روحی وارد شده به مسافران قابل مطالبه بوده و میتوان آمریکا را در مجامع بینالمللی محکوم به پرداخت جزای نقدی کرد.