موافقت نامه تجارت ترجیحی فرصتی برای گسترش مناسبات ایران و هند

معاون وزیر و رئیس سازمان توسعه تجارت ایران و سفیر هند در تهران در نشستی که هفته گذشته برگزار شد، با تاکید بر تقویت مناسبات تجاری و تداوم مذاکرات تجارت ترجیحی بین دو کشور بر آمادگی برای برگزاری هرچه سریعتر مقدمات برگزاری ششمین دور مذاکرات موافقت تجارت ترجیحی و مذاکرات از طریق ویدئو کنفرانس تاکید کردند.

"گدام دارمندرا" سفیر هند در تهران دراین نشست با اشاره به هفتادمین سال از سرگیری روابط دیپلماتیک بین دو کشور بر تعهدات هند در تقویت و توسعه مناسبات با ایران تاکید کرد. اگرچه سابقه گفت وگو در باره امضای موافقتنامه تجارت ترجیحی بین ایران و هند به بیش از یک دهه قبل می رسد، اما به رغم برگزاری پنج دوره گفت وگو تاکنون این موافقتنامه امضا نشده است.

پنجمین دوره مذاکرات موافقت نامه تجارت ترجیحی ایران و هند اسفند سال گذشته با حضور کارشناسان و نمایندگان دو کشور برگزار شد.

حسین بامیری دبیر میز هند سازمان توسعه و تجارت ایران در این نشست اظهار امیدواری کرده بود که در این دور از مذاکرات، ایران و هند بتوانند بر سر متن موافقت نامه تجارت ترجیحی به توافق برسند و در فاز بعدی مذاکرات، فهرست کالاهای دارای تعرفه ترجیحی تعیین شود.

بامیری افزود: "با انعقاد این موافقت نامه در مورد برخی اقلام کالایی که مورد توافق دو طرف است، تجارت ترجیحی برقرار می‌شود و حجم تجارت دو کشور افزایش می یابد. در این دور از مذاکرات در مورد بندهایی از موافقت نامه که از دوره های قبل مانده است، بحث و تبادل نظر می شود تا به توافق کلی بر روی متن نائل آییم".

وی افزود: امضای تعرفه ترجیحی فرصت رقابت برای شرکت های ایرانی در زمینه تجارت با هند را فراهم می کند.

علی چگینی سفیر جمهوری اسلامی ایران در هند نیز پیش از برگزاری پنجمین دوره مذاکرات دو کشور برای امضای موافقتنامه تجارت ترجیحی گفت که با امضای این موافقتنامه راه برای تجارت پایاپای محصولات کشاورزی و دارویی بین دو کشور باز می شود.

وی در جلسه ای با تاجران هندی گفت: ما می توانیم با هند تجارت تهاتری داشته باشیم بدین صورت که محصولات کشاورزی در مقابل محصولات کشاورزی و محصولات دارویی در برابر محصولات دارویی مبادله شود.

چگینی با بیان اینکه تحریم های آمریکا نمی تواند مانع روابط مستحکم ایران و هند شود، خاطرنشان کرد که تجارت دو جانبه تهران و دهلی نو در سال ۲۰۱۸ به ۱۷.۵ میلیارد دلار رسید که بیشتر از ۱۳.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ بوده است.

برقراری تعرفه تجارت ترجیحی

برقراری تجارت ترجیحی بین کشورها که به‌طور معمول با کاهش تعرفه واردات و حقوق گمرکی همراه است، یکی از روش‌های مهم برای گسترش مبادلات تجاری و رونق اقتصادی به‌شمار می‌رود.

در این روش براساس توافقی که بین دولت‌ها انجام می‌شود، تعدادی از کالاهای مهم و اصلی از کاهش یا تخفیف عوارض گمرکی برخوردار می‌شوند و این اقدام باعث می‌شود کالا با نرخ مناسب‌تری به بازار هدف برسد و قدرت رقابت‌پذیری آن بیشتر شود.
مسئولان اتاق‌های بازرگانی و تاجران ایران و هند همواره در سال‌های گذشته با ابراز نارضایتی از تعرفه بالای گمرکی، خواستار تجدیدنظر در عوارض گمرکی برای حضور قوی‌تر در بازارهای یکدیگر شده‌اند و سازمان توسعه تجارت ایران نیز در گذشته بارها اعلام کرده که باید با برقراری تجارت ترجیحی، اقلام کشاورزی ایران با تعرفه کمتری وارد هند شود تا صادرکنندگان ایرانی به‌راحتی بتوانند کالاهایی مانند زعفران، پسته، خرما، کیوی، سیب و انار را در این بازار بزرگ به فروش برسانند.

در مقابل تاجران هندی نیز بارها خواستار کاهش تعرفه اقلامی مانند برنج و چای صادراتی به ایران شده‌اند. حالا نیز خبر رسیده که پس از وقفه‌ای حدود یک‌ساله، مذاکرات تجارت ترجیحی ایران و هند وارد دور چهارم می‌شود.

مزایای برقراری تجارت ترجیحی با هند

ابراهیم جمیلی رئیس شورای بازرگانی ایران و هند در پاسخ به اینکه برقراری تجارت ترجیحی احتمالی بین ایران و هند می تواند چه نتایجی را دربر داشته باشد، اظهار کرد: قراردادهای ترجیحی امروز در تجارت جهانی از جایگاه مهمی برخوردارند و فضای خاصی را به مبادلات تجاری بین کشورها داده است؛ از این نظر محصولات ایرانی و هندی می توانند مکمل مناسبی برای یکدیگر باشند.

وی با بیان اینکه رابطه ایران با هند از سابقه طولانی برخوردار است، ادامه داد: باید با انجام کار کارشناسی اصولی با کشورهایی از جمله هند که برای ما مزیت های اقتصادی دارند، قراردادهای ترجیحی دوجانبه امضا کنیم. به عنوان نمونه درحال حاضر امکان خوبی برای صادرات در زمینه های مختلف به هند داریم اما چون هند با کشورهای دیگری قرارداد ترجیحی منعقد کرده، عملا باعث شده ایران بخشی از بازار هند را از دست بدهد و همین اتفاق می تواند در زمینه پتروشیمی نیز طی سال های آینده رخ دهد. البته باید توجه داشته باشیم در قراردادهای دوجانبه منافع دوطرف رعایت شود.

رئیس شورای بازرگانی ایران و هند با ارائه توضیحی درباره ماهیت قراردادهای ترجیحی گفت: قراردادهای ترجیحی بیشتر روی تعرفه ها متمرکزند. به عنوان مثال ما تعدادی کالا را از هند با تعرفه های ترجیحی که به صورت قراردادی بین دو کشور تعیین می شود، وارد می کنیم و به شکل متقابل هندی ها نیز کالاهایی را با در نظر گرفتن تعرفه های ترجیحی از ایران وارد می کنند که این اقدام باعث می شود قدرت رقابت در دو طرف بالابرود.

این فعال اقتصادی اضافه کرد: برای برقراری تجارت ترجیحی با هند باید کارهای کارشناسی لازم صورت گیرد و وزارت صنعت، معدن و تجارت باید موارد مختلف را در این قرارداد مورد بررسی قرار دهد تا هر کالایی که قرار است وارد لیست تجارت ترجیحی شود با تشکل های مربوطه آنها مذاکرات لازم صورت گیرد.

حجم تجارت خارجی ایران و هند

نایب رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و هند مجموع صادرات رسمی نفتی و غیر نفتی ایران به هند را ۱۰ میلیارد دلار اعلام کرد که ۲ میلیارد دلار آن صادرات غیر نفتی است.

پرهام رضایی، نایب رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و هند، در گفت و گویی در خصوص وضعیت روابط تجاری ایران با هند و ظرفیت‌های این کشور به عنوان یکی از مقاصد مهم صادراتی خاطر نشان کرد: در بخش صادرات غیر نفتی اغلب صادرات ایران به این کشور در حوزه کشاورزی، مواد پتروشیمی، مواد شیمیایی و خشکبار است.

او افزود: محصولاتی مثل سیب، کیوی، پسته و خرما به این کشور صادر می‌شود و ماشین آلات، دارو و مواد اولیه تولیدی از جمله مواردی است که واردات از هند را تشکیل می‌دهد.

رضایی در خصوص تاثیر تحریم‌ها بر روابط تجاری ایران و هند اظهار کرد: قطعا تحریم‌ها روابط تجاری ایران را با همه کشورها با محدودیت‌هایی همراه کرده و هند هم از آن مستثنی نیست، اما تلاش کردیم تا روابط همچنان برقرار بماند که البته مشکلات خاص خود را دارد.

نایب رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و هند تاکید کرد: باید توافق و قرارداد تعرفه ترجیحی میان ایران و هند منعقد شود تا تجارت و مبادله کالایی بهتر و راحت‌تر انجام شود.

او مهم‌ترین اصل در روابط تجاری را تعرفه ترجیهی دانست و توضیح داد: ایجاد تعرفه ترجیهی میان ایران و هند در دستور کار قرار دارد و رایزنی‌هایی هم با همه کشورها از جمله هند در حال انجام است.

به گفته این فعال اقتصادی، تعرفه ترجیحی می‌تواند میزان صادرات و واردات ما را افزایش دهد یعنی تراز تجاری تا ۵۰ درصد بالا می‌رود.

رضایی تجربه تجارت ترجیهی با اوراسیا را موفقیت آمیز دانست و گفت: ایران با توجه به روابط اقتصادی و ظرفیت‌های صادراتی خود می‌تواند با کشورهایی مثل هند، چین و ترکیه تعرفه‌های تجاری داشته ‌باشد و در این صورت می‌تواند حجم و ارزش مبادلات تجاری خود را افزایش دهد.

این فعال اقتصادی بیان کرد: در حال حاضر تجارت ایران با هند بخاطر شیوع کرونا به حداقل رسیده‌ اما صفر نشده ‌است.

نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و هند در خصوص ممنوعیت و توقف صادرات محصولات کشاورزی و مواد غذایی از سوی بسیاری از کشورها به دلیل مقابله با پیامدهای شیوع کرونا و کمبود مواد غذایی گفت: کشور ما با توجه به موقعیت خود مشکلی برای صادرات در این حوزه ندارد اما در حال حاضر با مشکل بسته بودن مرزها بخاطر شیوع کرونا مواجهیم.

ایران و هند با داشتن ویژگی های منحصربفرد منطقه ای و بین المللی و مکمل بودن اقتصادشان با امضای توافقنامه تجارت ترجیحی گام بزرگی برای توسعه تجاری دو کشور در زمانی که شیوع ویروس کرونا بسیاری از اقتصادهای بزرگ را دچار چالش کرده است، برمی دارند.