امولسیفایر (Emulsifier) چیست؟

امولسیفایر(Emulsifier) چیست؟ امولسیفایر یک سورفکتانت (ماده فعال در سطح) است. یک امولسیفایر شامل یک قسمت مواد محلول در آب (آب دوست) و یک قسمت مواد محلول در چربی (چربی دوست) است. امولسیفایرها پس از فرایند میسلی شدن (توضیح در قسمت نحوه تشکیل امولسیون) و رسیدن غلظت میسلها به CMC ،کشش سطحی در فصل مشترک دو فاز (فاز میانی) را به حداقل مقدار خود میرسانند، لذا نیرویی که سبب جدایی فاز آب و فاز روغن میشود، کاهش مییابد و امولسیون پایدار تشکیل میگردد.

البته این پایداری به انتخاب درست نوع امولسیفایر (Emulsifier) بر اساس نوع امولسیون (W/O یا O/W ) بستگی دارد.

طیف وسیعی از امولسیفایرها در صنایع داروسازی و آرایشی جهت تشکیل کرمها و لوسیونها استفاده میشود. در مراحل A تا D چگونگی تشکیل یک امولسیون پایدار نشان داده شده است.

A :دو مایع غیر قابل امتزاج بدون امولسیفایر

B :یک امولسیون از پخش فاز یک و دو

C :نمایش یک امولسیون ناپایدار

D :استفاده از یک سورفکتانت (خطوط پر شده دور ذرات) که در فصل مشترک دو فاز قرار میگیرد و سبب کاهش کشش سطحی و پایداری امولسیون میگردد.

مفهوم HLB چیست؟

سیستم قابل محاسبه در میان امولسیفایرها جهت ساختن یک امولسیون پایدار، HLB میباشد. HLB موازنه بین قسمت آب دوستی و قسمت چربی دوستی مولکول یک امولسیفایر است. مواد چربی دوست و یا آب دوست هستند و HLB مواد در رنج ۱۸-۱ است.

عدد ۱ مربوط به موادی است که به شدت چربی دوست است و عدد ۱۸ مربوط به موادی است که به شدت آب دوست است. HLB نرمال در رنج ۱۴-۲ است و نقطه میانی عدد ۱۰ است که این در حالتی است که HLB در حال تعادل است.

امولسیفایرها بر اساس تمایل به آب یا روغن ارزیابی میشوند. اگر در یک مولکول امولسیفایر تعداد کمی گروه- های آب دوست وجود داشته باشد عدد HLB پایین دارد. و این امولسیفایر دارای خاصیت چربی دوستی بیشتری است.

اگر در یک مولکول امولسیفایر تعداد زیادی گروههای آب دوست وجود داشته باشد عدد HLB بالا دارد و این امولسیفایر دارای خاصیت آب دوستی بیشتری است.

جهت رسیدن به یک امولسیون پایدار، انتخاب امولسیفایر مناسب که با مواد دیگر موجود درآن امولسیون تطابق HLBreq داشته باشد، بسیار مهم است.

هر مادهای بر اساس خواص فیزیکی خود، یک عدد HLB مورد نیاز اختصاصی دارد، البته نیاز یک ماده جهت امولسیون شوندگی آن، بسته به آن که ماده در فاز پخش شونده (EMULSION O/W ) و یا فاز پیوسته (EMULSION W/O ) است، تفاوت دارد.

مانند پارافین مایع که جهت امولسیون شدن در فاز پخش شونده در یک امولسیون W/O عدد ۱۱=HLB req دارد و در فاز پیوسته در یک امولسیون O/W عدد ۴=HLBreq را دارد.

زمانی که مواد به HLB بالا نیاز دارند باید از یک امولسیفایر با عدد HLB بالا استفاده کرد و زمانی که مواد به HLB کم نیاز دارند باید از یک امولسیفایر با عدد HLB پایین استفاده کرد.

تمام موادی که مولکول آنها دارای قسمتهای آب دوست و قسمتهای چربی دوست میباشد، همیشه به عنوان امولسیفایر استفاده نمیشوند. موادی که دارای خاصیت آب دوستی بسیار زیاد (عدد HLB بالا) هستند به راحتی در آب حل میشوند و میتوانند به عنوان حلال استفاده شوند.

موادی که دارای خاصیت چربی دوستی بسیار زیاد (عدد HLB پایین) هستند به راحتی در فاز روغنی حل میشوند. وقتی خاصیت آب دوستی و چربی دوستی دارای توازن خوب باشد ماده به عنوان امولسیفایر اثرات کافی از خود نشان میدهد.

نحوه محاسبه HLB چگونه است؟

مکانیسم کلی جهت ساخت یک سورفکتانت به صورت زیر است:

ROH + CH2CH2O —————- > (CH2CH2O)nOH

این مکانیسم اتوکسیله شدن الکلها است. n میتواند به صورت یک توزیع باشد. مثلا استفاده از کاتالیزورهای خاص میتواند سبب رسیدن به یک اتوکسیله خاص گردد.

زمانی که n یک است اصلا در آب حل نمیشود و روی سطح آب جدا میشود. زمانی که n زیاد میشود حلالیت در آب زیاد میگردد. در یک الئیل الکل با ۲۰ مول اتوکسیله با نام تجاری ۹۸ BRIJ و : NAME INCI ۲۰-OLETH محاسبه HLB به صورت زیر است:

۴۴ = وزن مولکولی ۱ مول اتوکسیله
۸۸۰ = ۲۰۴۴ وزن مولکولی ۲۰ مول اتوکسیله
این وزن مولکولی به وزن الئیل الکل اضافه میشود:

مشاهده میشود وقتی قسمت آب دوست مولکول (وزن اتوکسیله) بیشتر باشد مقدار HLB افزایش مییابد.
وقتی ترکیبی از امولسیفایرها استفاده شوند HLB به صورت زیر محاسبه میگردد:

به طور مثال :

در یک مخلوط شامل ۱۰ گرم HLB=8.6 ) SPAN20) و ۱۰ گرم HLB=13.3) TWEEN 21)

عدد HLB امولسیفایر مخلوط به صورت زیر محاسبه میگردد:

مقدار HLB حلالیت یک امولسیفایر را تعیین میکند. پایین بودن آن نشان دهنده افزایش چربی دوستی و حلالیت بیشتر در روغن و بالا بودن آن نشان دهنده افزایش آب دوستی و حلالیت در آب است. سورفکتانتها به ۴ دسته انیونیک، کاتیونیک، آمفوتریک و نانیونیک تقسیم میشوند.

همانگونه که در شکل بالا دیده میشود سورفکتانتهای نانیونیک فاقد بارالکتریکی هستند. مقدار HLB جهت امولسیفایرهای نانیونیک محاسبه میگردد و از تقسیم درصد وزن مولکولی قسمت آب دوست مولکول به عدد ۵ به دست میآید.

بر اساس HLB مورد نیاز مواد موجود در یک امولسیون، امولسیفایر مناسب انتخاب میشود. جدول زیر HLB مورد نیاز برای گروههای متفاوتی از مواد را نشان میدهد.

در یک مثال ساده در یک سیستم O/W بر اساس HLB مورد نیاز مواد موجود در امولسیون میتوان HLB امولسیفایر مورد نیاز سیستم را محاسبه کرد.

در این مثال ازجمع روغنهای موجود در فاز روغن (به غیر از خود امولسیفایرها) درصد مواد موجود در فاز روغن نسبت به کل فاز روغن محاسبه میشود:

در جدول بالا توسط HLB مورد نیاز جهت اجزاء فاز روغن، HLB کلی مورد نیاز جهت تشکیل امولسیون محاسبه میگردد.

HLB مورد نیاز جهت این سیستم O/W عدد ۱۱/۲ بدست آمده است. جهت یک امولسیون پایدار به خصوص در نوع O/W پیشنهاد میگردد که حداقل از مخلوط دو امولسیفایر که HLB مورد نیاز را ایجاد کند، استفاده شود.

مخلوط یک امولسیفایر با HLB کم و یک امولسیفایر با HLB بالا سطح تماس دو فاز را بهتر پوشش میدهد. معمولا استفاده از مخلوط دو امولسیفایر (به خصوص در نوع O/W )رایج است.

استفاده از حداقل مقدار یک مخلوط امولسیفایر با HLB درست محاسبه شده، سبب پایداری دمایی در مدت زمان طولانی سهم HLB مورد نیاز هر ماده HLB مورد نیاز مواد درصد توزیع مواد مواد موجود در فاز روغن میگردد.

در این مثال اگر به جای (۴ %مخلوط امولسیفایر با HLB محاسبه شده ۱۱/۲ از ۵ %مخلوط امولسیفایر با ۱۰٫۲=HLB) کمتر از مقدار اصلی یا (۱۳٫۲=HLB) بیشتر از مقدار اصلی استفاده شود پایداری دمایی کافی ایجاد نمیگردد.

HLB مورد نیاز هر ماده چربی دوست قابل اندازهگیری است. در کتابهای مرجع لیست HLB مورد نیاز مواد در اختیار است. با دانستن HLB مورد نیاز یک روغن یا مخلوط روغنها میتوان مقدار HLB صحیح را برای عمل امولسیون کنندگی محاسبه کرد.

در جدول زیر انواع امولسیفایرها با محدوده HLB متفاوت بر اساس استفاده در سیستمهای W/O یا O/W نشان داده شده است.

چگونگی انتخاب امولسیفایر بر اساس نوع امولسیون

امولسیونها در دو نوع W/O یا O/W بر اساس انتخاب امولسیفایر با HLB مناسب ساخته میشوند. نحوه قرار گرفتن یک امولسیفایر در میسل، در امولسیونهای O/W و W/O در شکل زیر نشان داده شده است.

بر اساس نوع امولسیون، امولسیفایر با HLB مناسب انتخاب میگردد. همانگونه که مشاهده میشود در امولسیونهای O/W از امولسیفایرهایی با HLB بالا و در امولسیونهای W/O از امولسیفایرهای با HLB پایین استفاده میشود. از امولسیفایرهایی با HLB بالاتر نیز میتوان به عنوان حلال استفاده نمود.

خواص مهم امولسیفایرها (emulsifier)

امولسیفایر اولیه در واقع انتخاب اصلی امولسیفایر است و امولسیفایرهای کمکی میتوانند سبب پایداری بیشتر امولسیون گردند. البته مقداری هم در شکل بافت امولسیون مانند افزایش ویسکوزیته موثر هستند. خواص مهم
امولسیفایرها به صورت ذیل میباشد:
۱ -دارای خاصیت واقعی امولسیفایر کنندگی باشند.
۲ -با استرهای چرب سازگار باشند.
۳ -در طیف وسیعی از pH قابل استفاده باشند.
۴ -در حداقل مقدار مصرف، خاصیت امولسیفایری داشته باشند.
۵ -سبب ایجاد روانی حرکت در امولسیون شوند و حس لطافت و ابریشمی گونهای در محصول را در مدت زمان
طولانی حفظ کنند.
۶ -ایجاد حساسیت نکنند.

اجزا ء تشکیل دهنده یک امولسیون (Emulsion) چیست؟

اجزاء اصلی تشکیل دهنده یک امولسیون شامل مواد ذیل میباشند:

۱ -امولسیفایرها (Emulsifier)

همانگونه که توضیح داده شد انتخاب اصلی امولسیفایر ابتدا بر اساس نوع امولسیون مورد نظر (O/W یا W/O( میباشد در واقع در گام اول محدوده عددی HLB مورد نیاز مشخص میشود.

سپس با در نظرگرفتن HLB درست محاسبه شده بر اساس مواد موجود در فاز روغن، یک یا مخلوط چند امولسیفایر (بیشتر در سیستم O/W ) با HLB مورد نیاز انتخاب میگردد. امولسیفایرهای کمکی میتوانند سبب پایداری بیشتر شوند ولی امولسیفایر اولیه انتخاب اصلی امولسیفایر است.

۲ -امولینتها (Emollient)

امولینتها موادی هستند که سبب ایجاد یک بار چربی بر سطح پوست میشوند و در نتیجه سبب جلوگیری از خروج رطوبت از لایه خارجی اپیدرم و کاهش TEWL میگردند.

TEWL مقدار آبی است که از داخل بدن میگذرد و از میان لایه خارجی پوست (اپیدرم) از طریق انتشار و تبخیر به محیط اطراف وارد میشود. کاهش TEWL سبب ایجاد نرمی و افزایش انعطافپذیری پوست میشود. بیشتر امولینتها به صورت روغنها یا چربی ها هستند. مانند پارافین مایع، لانولین و اسکالن.

امولینتها سبب روانی حرکت و ایجاد حس نرمی در هنگام مصرف امولسیون بر سطح پوست میشوند. برخی از امولینتها میتوانند خاصیت حلال نیز داشته باشند مانندامولینتهایی که جهت انحلال فیترهای فیزیکی و شیمیایی در محصولات ضد آفتاب استفاده میشوند.

برخی از امولینتها همچنین میتوانند باعث افزایش سرعت پخش شوندگی محصول. امولینتها میتوانند پس از مصرف امولسیون، سبب ایجاد حس لطافت و ابریشم گونهای گردند، مانند سیلیکونها.

برخی از امولینتها علاوه بر خواص ذکر شده میتوانند حاوی ویتامینها مانند ویتامین A ،E ،C باشند و سبب ترمیم پوستهای خشک و آسیب دیده گردند.

روغنهایی مانند روغن جوجوبا، روغن دانه سویا، روغن آووکادو، روغن دانه کنجد و روغن های بدست آمده از دانه های روغنی با داشتن ویتامین های مورد نیاز پوست میتوانند سبب ترمیم و بازسازی شوند.

استفاده از این امولینتها میتواند سبب کاهش فرایند پیری و جلوگیری از ایجاد چین و چروک در پوست گردند.

۳ -مواد غلظت دهنده

مواد غلظت دهنده مانند واکسها میتوانند سبب افزایش ویسکوزیته امولسیون شوند و به دلیل آنکه در فضاهای خالی (گویچه های میان میسلها) امولسیون قرار میگیرند، مقداری هم در پایداری آنها موثر هستند.

واکسهایی از قبیل میکروکریستالین واکس، بیز واکس، سرزین واکس، پارافین واکس اغلب در امولسیونها استفاده می شوند.

۴ -مواد مرطوب کننده

مواد مرطوب کننده موادی هستند که سبب آب رسانی، حفظ و نگهداری رطوبت پوست میشوند. این مواد HYGROSCOPIC نامیده میشوند که با جذب رطوبت از محیط سبب حفظ رطوبت پوست، ایجاد نرمی و افزایش قابلیت انعطافپذیری میشوند.

مواد مرطوب کننده مانند گلیسیرین، سوربیتول، پروپیلن گلیکول در فاز آب محلول هستند.

۵ -مواد کمپلکس ساز

وجود یونهای کلسیم، منیزیم و املاح دیگر مانند آهن در آب سبب ایجاد سختی آب میشوند. وجود این یونها سبب متراکم شدن قطرات امولسیون و در نهایت ناپایداری آن میگردد.

عوامل کیلیتساز با یونهای تشکیل دهنده سختی آب ترکیب میشوند و تشکیل کمپلکس میدهند در نتیجه این یونها مهارشده و دیگر آزاد نیستند. عوامل کیلیتساز مانند مولکول اتیلن دی آمین تترا استیک اسید دو سدیم، سه سدیم و چهار سدیم می باشند. NA2E.D.T.A, NA3E.D.T.A, NA4EDTA مقدار مصرف آن در حد ۰/۰۰۱ می باشد.

۶ -مواد نگهدارنده

امولسیونها به دلیل وجود آب، مواد مرطوب کننده و یا در موارد دیگر مواد مغذی مانند ویتامینها، عصاره های گیاهی محیط مناسبی جهت رشد باکتریها، قارچها، مخمرها و کپکها هستند.

لذا جهت جلوگیری از میکروبی شدن آنها (حداقل در مدت زمان قید شده روی آن) از مواد نگهدارنده استفاده میشود. تعداد زیادی مواد نگهدارنده وجود دارند که بر اساس قدرت کارایی آن در امولسیون مورد نظر توسط آزمایشهای میکروبیولوژی انتخاب میشوند.

از نگهدارنده های متعارف میتوان مخلوط پارابنها در فنوکسی اتانول و ترکیب دیآزولیدینیل اوره، متیل پارابن، پروپیلن پارابن و پروپیلن گلیکول را نام برد.

۷ -موادایجادکننده بار الکتریکی

در اغلب موارد ایجاد یک امولسیون W/O پایدار از حساسیت بیشتری برخوردار است. لذا از نمکها جهت ایجاد بار الکتریکی و افزایش قدرت یونی در فاز آبی استفاده میشود. نمکهایی مانند کلرید سدیم، سولفات منیزیم به صورت تنها و در بعضی موارد توام در غلظت حداکثر ۱ %استفاده میگردد.

۸ -مواد افزودنی

در امولسیونها از افزودنیهای رنگ و اسانس (رایحه) استفاده میشود. اسانسها باید به گونهای باشند که در آزمونهای پایداری امولسیونها اثر خود را از دست ندهند و تغییری در بوی اصلی آن ایجاد نگردد.

البته با توجه به نقش اصلی کاربردی یک امولسیون، مواد افزودنی دارای طیف وسیعی از مواد هستند. در کرم هایی که نقش مرطوب کننده دارند از عوامل مرطوب کننده مانند دی-پنتانول، اسیدهای آمینه، ماکرومولکولهای خاص که با ایجاد یک فیلم بر سطح پوست سبب نگهداری رطوبت در مدت طولانی (۲۴ساعت) میگردند، نمک سدیم پیرولیدون کربوکسیلیک اسید (NAPCA ) هیالورونیک اسید استفاده میشود.

در امولسیونها میتوان با اضافه کردن عصارههای گیاهی (آبی یا روغنی) از خواص زیاد عصارهها نیز استفاده کرد. همچنین از ویتامینهای گوناگون محلول در چربی مانند ویتامین E و A و محلول در آب مانند ویتامین C نیز استفاده میشود. از مواد التیام بخش مانند آلانتویین و آلفا بیزابولول در مواردی که لازم است اثرات التهابی پوست کاهش یابد، نیزاستفاده میشود.

۹ -موادآنتی اکسیدان

در مواردی که در امولسیون مواد روغنی اشباع نشده وجود دارد احتمال اکسیداسیون پیوند دوگانه وجود دارد. در نتیجه امولسیون دچار فساد شیمیایی میگردد که اغلب سبب ایجاد بوی تند و یا تغییر در رنگ میشود.

لذا از مواد آنتی اکسیدان مانند بوتیل هیدروژن تولوئن (BHT و بوتیل هیدروژن آنیزول BHA )استفاده میگردد.

نحوه ساخت امولسیونها (emulsion)

جهت ساخت یک امولسیون O/W مواد موجود در فاز روغن در یک تانک جداگانه اضافه میشود و مواد موجود در فاز آب به یک تانک دیگر اضافه میگردد. مواد دو فاز را به دمای C °۸۰ – C °۷۸ میرسانیم.

البته قبل از اضافه نمودن دو فاز، بهتر است دو فاز توسط همزن کاملا یکنواخت گردد. سپس فاز روغن به آهستگی به آب همراه با همزدن با دور بالا اضافه میشود.

پس از اختلاط دو فاز، دما به آهستگی کاهش داده میشود. پس از رسیدن به دمای C°۴۵-C°۴۰ افزودنیهایی که نسبت به دمای بالا حساس هستند (مانند ویتامینها،نگهدارندهها، اسانسها) اضافه میشوند و تا رسیدن به دمای معمولی محیط با کم کردن دور همزن سرد کردن ادامه مییابد.

استفاده از هموژنایزر سبب خرد شدن و ریز شدن کافی ذرات در هنگام اختلاط میشود بنابراین سطح تماس ذرات در دو فاز زیاد شده و کمک بیشتری در تشکیل امولسیون میشود و این عامل میتواند در پایداری بیشتر امولسیون کاملا موثر باشد.

همچنین ریز شدن کافی ذرات میتواند سبب انعکاس کامل نور تابیده شده به امولسیون گردد و در نتیجه امولسیون کاملا سفید و براق میگردد. بنابراین استفاده از هموژنایزر سبب یکنواختی کامل ظاهر بافت امولسیون نیز میگردد.

جهت ساخت یک امولسیون W/O مواد موجود در فاز روغن در یک تانک جداگانه اضافه میشود و مواد موجود در فاز آب به یک تانک دیگر اضافه میگردد.

مواد دو فاز را به دمای C °۸۰ – C °۷۸ میرسانیم (در این حالت بهتر است دمای فاز آب حدود دو درجه بالاتر از دمای فاز روغن باشد) البته قبل از اضافه نمودن دو فاز، بهتر است دو فاز توسط همزن کاملاً یکنواخت گردد.

سپس فاز آب به آهستگی به روغن همراه با همزدن شدید اضافه میشود. این اضافه کردن باید به گونهای آهسته همراه با همزدن شدید صورت گیرد که فاز آب روی سطح روغن جمع نشود. پس از اختلاط دو فاز دما به آهستگی کاهش داده میشود.

پس از رسیدن به دمای C°۴۵ – C°۴۰ افزودنیهایی که نسبت به دمای بالا حساس هستند (مانند ویتامینها، نگهدارنده ها، اسانسها) اضافه میشوند و تا رسیدن به دمای معمولی محیط با کم کردن دور همزن سرد کردن ادامه مییابد.

در این نوع امولسیون نیز استفاده از هموژنایزر هنگام اختلاط لازم است. در امولسیون W/O اگر از واکسها استفاده شده باشد بهتر است در هنگام اضافه کردن افزودنیها در دمای C°۴۵ – C°۴۰ هموژنایزر در یک زمان کوتاه استفاده شود، این امر (به دلیل وجود واکسها) سبب اختلاط بهتری میشود.

تکنیک امولسیون سازی در پایداری امولسیون حاصل موثر است. برخی نکات مانند سرعت اضافه کردن دو فاز به یکدیگر، سرعت سرد کردن، کنترل سرعت همزن در مراحل مختلف ساخت و توجه به نکات قید شده جهت اضافه کردن مواد موجود در فرمولاسیون در مراحل مختلف ساخت در پایداری امولسیون تاثیر بسزایی دارد.

تعبیه تانکهای ساخت بهتر است به گونهای باشد که تانک حاوی مواد فاز پخش شونده در ارتفاع بالاتر از تانک حاوی مواد فاز خارجی قرار گیرد.

استفاده از خلاء نیز میتواند سبب خروج هوا (که در هنگام اختلاط ایجاد می گردد) از بافت امولسیون گردد و این عامل در یکنواختی شکل ظاهر موثر است و در هنگام پر کردن در ظروف (تیوب یا جار) اثری بر وزن مورد نظر ایجاد نمیشود.

کاربرد امولسیون ها (Emulsion) در محصولات مراقبت از پوست

بیشترین کاربرد امولسیونها در فرمولاسیون محصولات مراقبت از پوست میباشد. امولسیونها در دو نوع W/O و O/W در مصولات مراقبت از پوست استفاده میشوند. فرمولاسیون این محصولات بر اساس نوع کاربرد آنها متفاوت است.

سیستمهای W/O به دلیل آنکه فاز خارجی آن روغن است، یک بار چربی در سطح پوست ایجاد میکند که میتواند لایه چربی طبیعی پوست را تقویت کند.

این بار چربی اضافی سبب حفظ و جلوگیری از خروج رطوبت از لایه خارجی پوست میشود لذا بیشتر کرمهای محافظت کننده و کرمهایی که سبب ترمیم پوستهای خشک و آسیب دیده میشوند، دارای این سیستم هستند.

سیستم O/W در کرمهایی که حس سبکی، بدون باقی ماندن اثر چربی بر پوست لازم است، استفاده میشوند. اکثر کرمهای مرطوب کننده در نوع O/W هستند. مواردی از استفاده امولسیونها در محصولات مراقبت از پوست به عنوان نمونه در ذیل آمده است.

کرمهای مرطوب کننده

کرمهای مرطوب کننده حاوی مواد آبرسان هستند. مواد مرطوب کننده طبیعی که در بدن انسان به طور طبیعی ساخته میشوند NMF نامیده میشوند.

موادی مانند آمینو اسیدها (۴۰ % )اسیدهای معدنی مانند پیرولیدون کربوکسیلیک اسید (۳۰%) قندها مانند گلوکز (۹%) و مواد دیگری مانند اوره (۲۰%)از مواد تشکیل دهنده NMF هستند.

با افزایش سن و کاهش ایجاد مواد NMF ،پوست انسان رطوبت طبیعی خود را از دست میدهد و دیهیدراته میشود. کرمهای مرطوب کننده حاوی مواد NMF هستند.

در مواردی نیز شامل موادی هستند که با ایجاد یک فیلم در سطح پوست از خروج رطوبت در مدت زمان طولانی (مثلا ۲۴ساعت) جلوگیری میکند.

کرمهای تغذیه

کرمهایی با عنوان کرم تغذیه شامل اسیدهای آمینه، مواد مغذی مانند روغنهایی با منشاء گیاهی و موادی که ساخت کلاژن و الاستین پوست را تسریع میکند، میباشد.

کلاژن و الاستین دو پروتئین اصلی پوست هستند که بلوکهای ساختمانی سازنده آن دو، از اسیدهای آمینه تشکیل شده است. کلاژن سبب سفتی و محکمی پوست میگردد و الاستین سبب قابلیت انعطافپذیری پوست میشود.

ساخت طبیعی این دو ماده با افزایش سن کاهش مییابد. استفاده از کرمهای حاوی اسیدهای آمینه میتواند این کاهش را تا حدی جبران کند. همچنین وجود ویتامین C در کرمها مانند یک کاتالیزور سرعت تولید کلاژن و الاستین پوست را افزایش میدهد.

رادیکالهای آزاد موجود در اطراف ما (حاصل از اشعه UV و یا آلودگی هوا) با حمله مستقیم به دو عامل حیاتی پوست، کلاژن و الاستین سبب تخریب آنها و در نتیجه بروز آثار پیری (چین و چروک) میشوند. مواد آنتی اکسیدان با رادیکالهای آزاد مبارزه نموده و اثرات زیانبار آنها را کاهش میدهد.

ویتامینهای A ،E و C از مواد آنتی اکسیدان هستند.روغنهای گیاهی سرشار از ویتامینهای A ،E و C هستد. لذا کرمهایی شامل مواد آنتی- اکسیدان، اسیدهای آمینه، مواد NMF و روغنهای گیاهی میتوانند سرعت فرایند پیری را کاهش دهند.

کرمهای ضد آفتاب

کرمهای ضد آفتاب محصولاتی هستند که با داشتن فیلترهای فیزیکی یا شیمیایی و یا هر دو سبب کاهش اثرات زیانباراشعه UV می گردد.

اشعه UV در محدوده UVB= 280 – ۳۲۰ nm و UVA= 320 -400 nm سبب ایجاد سوختگی و در موارد شدیدتر با آسیب رساندن به کلاژن و الاستین باعث ایجاد چین و چروک (افزایش سرعت فرایند پیری) در پوست میشود.

اثر محافظتی در برابر نور خورشید در ضد آفتابها با فاکتور محافظتی آفتاب با Sun Protection Factor – SPF مشخص میگردد.

درکرم های ضدآفتاب فیزیکی از فیلترهای معدنی دیاکسید تیتانیم و دیاکسید روی استفاده میشود. این فیلترها از طریق انعکاس، پخش و انتشار نور، از پوست در برابر نور خورشید محافظت میکند.

در کرمهای ضد آفتابهای شیمیایی از فیلترهای شیمیایی استفاده میشود که از طریق جذب اشعه UV ،از پوست در برابر نور خورشید محافظت میکند.

کرمهای محافظت کننده

کرمهای محافظت کننده با ایجاد بار چربی اضافی، لایه چربی طبیعی پوست را تقویت میکند. استفاده از موادی مانند لانولین، بیزواکس در این کرمها یک لایه چربی روی پوست ایجاد میکند، که این لایه از خروج رطوبت از سطح پوست جلوگیری مینماید.

وجود این مواد سبب نرمی و ترمیم پوستهای خشک و آسیب دیده میشود.این کرمها جهت محافظت از پوست کودکان که بر اثر ادرار سوختگی دچار خشکی شده است، بسیار موثر است.

نکات قابل توجه در بافت یک امولسیون

نکات قابل توجه در یک بافت مناسب امولسیون به صورت ذیل میباشد:

۱ .پس از مصرف سرعت جذب بالا داشته باشد.

۲ .پس از مصرف اثر چسبندگی در پوست ایجاد نشود.

۳ .پس از مصرف ایجاد حس نرمی و ابریشم گونهای در پوست ایجاد گردد.

۴ .در هنگام مصرف روانی حرکت کافی داشته باشد.

۵ .پس از مصرف حس سبکی در پوست ایجاد گردد.

منبع: واحد تحقیق و توسعه گروه بهداشتی فیروز