گروه علم و فناوری جی پلاس- نسترن صائبی؛ دارپا یا آژانس پروژههای پژوهشی پیشرفته دفاعی یک بنگاه پژوهشی و فناوری زیر نظر وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا است که مسئولیت توسعه و ساخت فناوریهای نوین را برای استفاده نیروهای مسلح ایالات متحده آمریکا به عهده دارد. این سازمان در طی ۶۲ سال فعالیت خود تاکنون فناوریها و ابزارهای عجیب و غریبی طراحی کرده که از میان این اختراع های عجیب میتوان به اینترنت، مکانیاب جهانی (GPS) و هواپیمای شناساگریز (جاسوسی) اشاره کرد.
ناگفته نماند که به ازای هر موفقیت عظیم این آژانس تحقیقاتی، چندین و چند شکست ناگوار مانند پروژههای فیلهای مکانیکی یا تحقیقات تلهپاتی وجود دارد. با این حال چیزی که دارپا را منحصر بهفرد کرده، توانایی این آژانس برای خارج کردن نوآوریهایش از بروکراسی اداری است.
در واقع، این آژانس در حوزه علم و فناوری تافته جدا بافته است و محدودیتهای آنها را در قوانین حق اختراع و تولید ندارد. این آژانس حتی محدودیتی در جذب دانشمندان و مبتکران نداشته و به راحتی میتواند آنها را با حقوقهای نجومی استخدام کند.
دارپا با محدودیت مالی کم، این امکان را دارد که به راحتی روی پروژههای طولانی مدت نیز سرمایهگذاری کند و البته سرمایهگذاران این پروژهها نیز سرمایهداران ریسکپذیر ارتش هستند.
در ادامه به جالبترین پروژههای دارپا میپردازیم که با ریسک بسیار زیادی طراحی شدهاند:
روباتهای گیاهخوار
روباتی را تصور کنید که همانند حیوانات علف میخورد! شاید عجیبترین پروژه دارپا فناوریای است که به روباتها امکان میدهد همانند حیوانات از گیاهان تغذیه میکند. این فناوری که EATR نام دارد، امکانی را برای روباتها فراهم میآورد که با محدودترین منابع انرژی، ساعتها یا روزها در موقعیتهای دفاعی یا نظارتی باقی بمانند. در واقع این روبات هر آنچه که در موقعیتهای نظامی وجود دارد از برگ و چوب و هر زیست تودهای که میبیند میبلعد.
البته بسیاری از کارشناسان اعلام کردند که این روباتها میتوانند اجساد نظامیان را نیز ببلعند و آن را به انرژی تبدیل کنند و این موضوع، جنجالی در میان مردم به پا کرد! با این حال، مدیرعامل سایکلون پاور، شرکتی که تحت نظر دارپا این فناوری را طراحی کرده، در بیانیه مطبوعاتی اعلام کرد: ما نگرانی مردم در مورد تغذیه روباتها از انسان، کاملا درک میکنیم، اما ماموریت ما اصلا این نیست.
این روبات خودمختار به پاکسازی مینهای زمینی یا نظارت بر لولههای فاضلاب و سایر مناطق تاریکی که برای نصب سلولهای خورشیدی مناسب نیست، میپردازد. مهندسان قبل از توقف توسعه این پروژه در سال ۲۰۱۵ تخمین زده بودند که EATR میتواند به ازای مصرف هر 68 کیلو زیست توده، 160 هزار متر راه طی میکند.
خانههایی که خودشان را تعمیر میکنند!
تصور کنید که سربازان ارتش به جای استفاده از مصالح سنگین و کیسههای شن فقط داربستهای خاصی را زده و خود داربستها با یکسری مواد، شبیه به یک موجود زنده خانه را میسازند. این مواد حتی زمانی که خانه خراب میشود، خود را ترمیم میکنند. هدف دارپا از پروژه مواد زنده مهندسی شده، ایجاد مصالح ساختمانی است که در جاهای مورد نیاز توسعه مییابند و در صورت آسیب خود را ترمیم میکنند.
همانطور که محققان در چاپ سهبعدی اندام و بافتهای بدن پیشرفت میکنند، دارپا نیز امیدوار است که با استفاده از فناوریهای مشابه، مواد هیبریدیای تولید کند که سلولهای مهندسی شده را شکل میدهد و از رشد آن پشتیبانی میکند.
مدیر این پروژه در این مورد میگوید: به جای حمل مصالح نهایی، میتوانیم مواد پیشساخته را حمل کنیم و با استفاده از منابع محلی آنها را در محل مورد نیاز توسعه دهیم. از آنجا که این مواد زنده هستند، قادر خواهند بود که به تغییرات محیط پاسخ دهند و خود را در مقابل آسیب ترمیم کنند.
خون آزمایشگاهی
مزرعه داروسازی؛ به فرآیند تولید سلولهای خونی از منابع سلولی در آزمایشگاه گفته می شود. دارپا پروژهای در این زمینه اجرا میکند که هدف از آن افزایش کارآیی تولید و کاهش هزینههای هنگفت مربوط به رشد سلولهای قرمز خون است. اگر این پروژه موفق از آب درآید، با آن میتوان برای سربازان و بیمارستانها، خون منتقل کرد و با این کار خطر انتقال بیماری از راه خون را کاهش داد.
دارپا در بیانیه مطبوعاتی خود در سال ۲۰۱۳ اعلام کرد که این طرح هزینه خون مصنوعی را به شدت کاهش میدهد. از آن زمان تاکنون اطلاعات جدیدی از این پروژه فاش نشده است.
حشرات سایبورگ
پهپادها یا همان هواپیماهای بدون سرنشین، یک بدی دارند؛ اینکه باید قطعات آن را جداگانه طراحی و بعد آنها را مونتاژ کرد. از این رو دانشمندان دارپا به دنبال راهی هستند تا بتوانند حسگرهایی را شبیه به کولهپشتی روی موجودات پرنده قرار دهند و به صورت آزاد آنها را تحت کنترل خود به پرواز درآورند.
آنها نوعی حشرات جاسوسی را در سال ۲۰۰۶ طراحی کردند که در آن، فرستندههایی جاسازی شد تا از آن برای نظارت و کنترل محیط استفاده کنند. این پروژه سیستمهای میکروالکترو مکانیک، حشره هیبریدی نام دارد که توسط تیمی از دانشمندان دانشگاه میشیگان و کورنل هدایت شد.
ایمپلنتهای مغزی برای درمان اختلال اضطراب پس از سانحه
دارپا فقط روی ابزارهای جالب برای میدانهای جنگ فکر نمیکند. این آژانس همچنین روی تحقیقاتی سرمایهگذاری کرده که بتوانند اثرات منفی جنگ را در سربازان از بین ببرد.
دانشمندان تراشههایی را طراحی کردهاند که کنترل کننده مغز است و پالسهای الکترونیکی را منتشر میکند که طی فرآیندی به نام «تحریک مغزی عمیق»، عملکرد شیمیایی مغز را تغییر میدهند.
تحریک مغزی عمیق با کاشت سیمهای ظریفی در مغز که الکترودهایی در سرشان قرار دارد، انجام میشود. این سیمها دنبالههایی دارند که زیر پوست تا پشت گوش و پایین گردن ادامه پیدا میکنند. الکترودها، شوکی با فرکانس بالا به یک ناحیه مورد نظر مغز وارد میکنند. این تحریک، برخی از سیگنالهای الکتریکی را در مغز تغییر میدهند تا رفتار و حرکات را عوض کنند.
تحریک مغزی عمیق برای درمان اختلالات حرکتی مانند پارکینسون مورد استفاده قرار میگیرد، هرچند تاکنون در درمان اختلالات روحی موفقیت کمی داشته است.
محققان دانشگاه کالیفرنیا و بیمارستان عمومی ماساچوست این تراشهها را طوری طراحی کردهاند که از الگوریتمهای هوش مصنوعی خاصی استفاده می کند که الگوهای حرکتی مرتبط با اختلالات روحی را تشخیص میدهند. این سیستم به محض شناسایی اختلالات، مغز بیمار را به صورت خودکار به وضعیت عادی بازمیگرداند. این ابزار بیشتر برای سربازانی که پس از جنگ دچار اختلال اضطراب میشوند، طراحی شده است.
چهارپایان پیاده نظام!
LS3 یک روبات دینامیک است که هدف از طراحی آن همراهی پیاده نظام است. هر کدام از این روباتها میتوانند 180 کیلوگرم بار و سوخت کافی برای عملیاتهایی که تا 32 کیلومتر وسعت دارد را با خود حمل کنند. این روباتها از طریق دید کامپیوتری میتوانند یک سرگروه را دنبال و با استفاده از حسگر و جیپیاس مکان مورد نظر را ردیابی کنند.
دارپا می گوید: طراحی و ساخت LS3 حدود 30 ماه به طول خواهد انجامید. ساخت این پروژه با کمک مالی دارپا و نیروی دریایی آمریکا در حال انجام است. دارپا برای طراحی این روبات از شرکت معروف بوستون داینامیک که متخصص طراحی روباتهای عجیب و غریب و توانمند است، طلب کمک کرد. بوستون داینامیک معمولا روباتهای چهار پایی میسازد که بدون کمک و به صورت خودمختار به راحتی در مکانهای صعبالعبور حرکت میکنند.
سفینه فضایی
دارپا حتی روی پژوهشهای مربوط به سفرهای فضایی هم سرمایهگذاری کرده است. پروژه اوریون برنامهای از سال 1958 است که هدف آن تحقیق روی پیشرانه سفینه فضایی است. این مدل فرضی پیشرانه متکی به انفجار بمب هستهای بود تا انرژی مورد نیاز یک کشتی را فراهم آورد و ظاهرا قادر به رسیدن سرعتهای حیرتانگیز خواهد بود.
با این حال، مقامات دارپا نگران اثرات هستهای بودند و هنگامی که معاهده منع آزمایش جزئی در سال 1963 انفجار سلاحهای هستهای در فضا را غیرقانونی اعلام کرد، این پروژه کنار گذاشته شد.
فیلهای مکانیکی
دارپا در دهه 1960 تحقیق در مورد وسایل نقلیه را آغاز کرد تا به سربازان امکان دهد که آزادانه در مناطق پرتراکم ویتنام حرکت کنند و هم خودشان و هم محمولههایشان توسط این وسایل نقلیه حمل شود.
آنها به این نتیجه رسیدند که فیلها میتوانند ابزار مناسبی برای حمل تجهیزات و سربازان باشند و یکی از بدنامترین پروژههای تاریخ دارپا را شروع کردند: تلاش برای ساخت یک فیل مکانیکی.
گفته میشود زمانی که مدیر دارپا اطلاعات این پروژه را شنید، بلافاصله آن را متوقف کرد؛ به این امید که موضوع خبری نشود و در ادامه بودجه آژانس را نیز قطع کرد.