شهرک صنایع دستی؛ ایده بانوی کارآفرین

همشهری آنلاین_راحله عبدالحسینی‌: برپایی نمایشگاه‌های مختلف در داخل و خارج کشور، کسب تندیس‌ و دیپلم افتخار، عنوان کارآفرین برتر ملی و زن نمونه کشوری هم بخشی از کارنامه اوست. «ناهید معزز» ساکن محله پاسداران است و در کارگاهش انواع هنرهای دستی شامل حکاکی روی میوه، سرمه‌دوزی، گل چینی، ساخت عروسک روسی، خیاطی، گیپوربافی، روبان‌دوزی، قلاب‌بافی و... را آموزش می‌دهد. می‌گوید: «کارآفرین باید یک حرفه یا هنر را به شکل تخصصی یاد بگیرد نه به شکل گذران اوقات فراغت. تولید و کارآفرینی یک حرفه است.» معزز خانه کارآفرینی‌سراهای محله را ظرفیت خوبی برای آموزش کارآفرینان می‌داند به شرطی که از کارآفرین حمایت شود و بازاری برای فروش تولیدات در نظر گرفته‌شود.

علاقه به کارهای هنری از نوجوانی در او شکل گرفت تا جایی که در ۱۳ سالگی دیپلم خیاطی و یک سال بعد از آن دیپلم آرایشگری گرفت. بزرگ شدن در خانواده‌ای هنری هم در بروز استعداد و علاقه او بی‌تأثیر نبود. معزز بعد از اتمام تحصیلات متوسطه دروس ابتدایی و دبیرستان را خصوصی تدریس می‌کرد. اما تصمیم می‌گیرد از تبحرش در رشته‌های هنری استفاده کند: «آموزشگاه و کارگاه صنایع دستی راه انداختم. در حوزه صنایع غذایی هم کار کردم ولی چند سالی است که کنار گذاشته‌ام.» معزز در تمام رشته‌های هنری صنایع‌دستی مدرک فنی و حرفه‌ای دارد.

تألیف کتاب‌

کارآفرین برتر هم‌محله‌ای ما علاوه بر راه‌اندازی کارگاه صنایع‌دستی و آموزش و تربیت کارآفرینان به فکر تألیف کتاب هم بوده‌است: «۴۶ عنوان کتاب با نام کتاب‌های گنجینه را تألیف کردم که در هرکدام به آموزش یک هنر از صنایع‌دستی پرداخته شده. ۲۷ عنوان کتاب هم برای آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای تألیف کرده‌ام. محتوای کتاب‌ها بر مبنای کتاب درسی و استاندارد آموزشی نوشته شده‌است.» این روزها که دنیای مجازی گوی سبقت را از ورق زدن مجله کاغذی ربوده، معزز هم تصمیم گرفت از انتشار ۲ مجله «هنر آذین» و «آوای هنر» هم صرفنظر کند: «فروش کتاب که با بحران روبه‌رو شد، برای من هم مقرون به صرفه نبود که بخواهم چاپ مجله یا تجدید چاپ کتاب‌ها را ادامه بدهم.»

اشتغالزایی برای بانوان سرپرست خانوار

روزهای کرونا روی کسب و کار کارآفرینان هم تأثیر داشته است. معزز می‌گوید: «قبل از روزهای کرونا فعالیت گسترده‌ای داشتیم. اما با شیوع کرونا از سال گذشته، کار ما هم با رکود روبه‌رو شد تا جایی که بخشی از کارگاه را اجاره دادم.» کارآفرین هم‌محله‌ای ما این روزها با تعداد انگشت‌شماری از هنرجویان در کارگاهش مشغول فعالیت است: «با صندوق کارآفرینی امید همکاری داشتم که صد نفر از بانوان سرپرست خانوار بعد از آموزش، وام گرفتند و مشغول به کار شدند. با امور زندان‌ها و کمیته امداد امام(ره) و نهادهای دیگر هم همکاری کرده‌ام.»

راه‌اندازی شهرک صنایع‌دستی

رسالت اصلی کارآفرینان به آموزش خلاصه نمی‌شود. معزز می‌گوید: «طرح‌ها و ایده‌های مختلفی را به استانداری تهران ارائه دادم تا علاقه‌مندان به هنرهای دستی بتوانند برای خودشان کسب وکاری داشته باشند و بعد از آموزش وارد بازار کار شوند. ولی متأسفانه از کارآفرینان چنان که باید و شاید حمایت نمی‌شود.» یکی از طرح‌های معزز راه‌اندازی شهرکی نزدیک تهران است که فقط مخصوص صنایع‌دستی اقوام ایرانی باشد و بانوان کارآفرین در آن مشغول کار باشند: «طرح را نوشتم و به فرمانداری دادم ولی همچنان منتظر جواب هستم.»

مرکز فروش محصولات کارآفرینان همه محله‌ها

یکی از طرح‌هایی که کارآفرین برتر شمیرانات از آن نام می‌برد راه‌اندازی مرکزی در پایتخت به‌عنوان مرکز فروش آثار و محصولات کارآفرینان تهران در همه رشته‌هاست: «اکنون تولید، بازاریابی و فروش برعهده یک نفر است. در حالی که تولیدکننده هیچ‌وقت نمی‌تواند بازاریابی خوبی داشته باشد. چون هرکدام از این موارد یک تخصص است. وقتی تولیدکننده یا کارآفرین نتواند برای محصولش بازار فروش داشته باشد، کارش را رها می‌کند و از کارآفرینی ناامید می‌شود. اگر بانوان سرپرست خانوار یا افراد دیگر کارآفرین به‌عنوان تولیدکننده در مرحله راه‌اندازی کارگاه و تولید و بعد در مرحله فروش، بازار خوبی داشته باشند آن وقت است که کارآفرین جایگاه خود را پیدا می‌کند.»

خانه‌های کارآفرینی درسراهای محله

در هر سرای محله یک خانه کارآفرینی فعال است. ناهید معزز می‌گوید: «خانه‌هــــای کارآفرینی شهرداری هنوز به بازدهی مورد نظر و کارآیی لازم نرسیده‌اند.» او علت را این‌طور توضیح می‌دهد: «یکی از مسائل مهم این است که باید مربیان کارآفرینی در خانه‌های کارآفرینی افراد کارکشته باشند. معمولاً در سرای محله آموزش‌ها تا مراحل پیشرفته ادامه ندارد و در مرحله مبتدی متوقف می‌شود. در حالی که برای آموزش و تربیت کارآفرین باید آموزش پیگیرانه و دنباله‌دار باشد. بعد از مرحله آموزش هم باید مستقیم به دنبال بازار کار باشیم. در محیط آموزشگاهی‌سراهای محله، بازار کار مطرح نیست.» معزز پیشنهاد می‌کند که خانه‌های کارآفرینی‌سراهای محله همسو باشند و روی تولید کالایی متمرکز باشند که بازار کار آن از پیش مشخص شده‌باشد.

چشم انتظار حمایت از کارآفرینان

«منیر مرادی» از هنرجویانی است که در یکی از نمایشگاه‌ها با کارآفرین هم‌محله‌ای ما آشنا شده و چند سالی است به یادگیری هنرهای دستی مشغول است. می‌گوید: «دوست دارم تمام هنرهایی را که یادگرفته‌ام به دیگران هم یاد بدهم. اگر کسی به فکر درآمدزایی از این راه باشد، در صورتی که حمایت هم شود، حتماً می‌تواند به نتیجه مطلوبی برسد. من در حوزه درآمدزایی خیلی جدی وارد نشدم اما با همین آموزش‌ تاکنون ۵۰۰ عروسک روسی سفارش گرفته و برای فروشگاه‌های مختلف ارسال کرده‌ام.»
«زینب محسنی» بیش از ۵ سال است که کارهای هنری را دنبال می‌کند. از روبان‌دوزی شروع کرده و تا خیاطی را آموخته‌است: «همه سعی من این است که کارآفرین باشم. مدتی هم روبان‌دوزی را آموزش می‌دادم. خیلی دوست دارم کارگاهی راه‌اندازی کنم که نیازمند حمایت است.» او در این کارگاه هنری مشغول یادگیری گلدوزی است. می‌گوید: «هنرهای دستی غیر از بحث کارآفرینی یا درآمدزایی، بسیار سرگرم‌کننده و آرامش‌بخش هم است و از این نظر به افرادی که این روزها از خانه‌نشینی خسته شده‌اند پیشنهاد می‌کنم به دنبال هنرآموزی بروند.»
«مریم تهرانی» هم از ۲ سال پیش حکاکی روی میوه و روبان‌دوزی را در این کارگاه فرا گرفته است و قصد دارد هنرهای دیگری هم بیاموزد. او به هنرهای دستی علاقه‌مند است: «وقتی فردی می‌خواهد کارآفرین باشد باید خودش را به‌روز نگه دارد. در زمینه هنرهای دستی هم مدام باید خلاقیت داشت و تکنیک‌های جدید را یاد گرفت.»
«عشرت خادم» روزگار بازنشستگی را با یادگیری هنرهای دستی می‌گذارد. او که در دانشگاه دروس بهداشت، پرستاری و مامایی را تدریس می‌کرد می‌گوید فقط باید با سرمایه‌ای به نام هنر به دنیای بازنشستگی قدم گذاشت: «کارهایی هنری مثل سرمه‌دوزی، گلدوزی و خیاطی را از نوجوانی از مادرم آموختم. اما وقتی به کارگاه هنرهای دستی آمدم می‌بینم که چه دنیای جدید و جذابی است. فردی که این روزها خودش را کارآفرین می‌داند حتماً تحصیل‌کرده و مجهز به علم روز است. فرقی هم نمی‌کند که در چه حوزه‌ای مشغول کارآفرینی باشد.»