سوال مخاطب نی‌نی‌بان: ماه قبل برای باردار شدن دکتر رفتم که سونو و آزمایش خون و ادرار انجام دادم که جواب سونو به این شرح است. رحم به ابعاد۳۱×۷۱میلی متر اکوژنیسیته میومتر یکنواخت ضخامت آندومتر۸٫۵mm هردوتخمدان باابعاد وحجم طبیعی مشاهده شدتخمدان راست حاوی فولیکول ۲۳mm در آدنکس ضایعه ای دیده نشد. حدود ۲ccمایع در فضای کلدوساک خلفی دیده شد. و جواب ازمایش خون و ادرار گفتن خوبه .

من ۲۵سالمه و برای فرزند اول میخاهم اقدام کنم درضمن ازدواج دومم هست ازدواج اولم درسن کم اتفاق افتاد اما فرزند نداشتم که جدا شدم و۵سال بعدش مجرد بودم که الان دو ساله از ازدواج دومم می گذره میترسم باردار نشم . من برای تسریع در باردار شدن ازشون خواستم برام دارو بنویسن که قرص متفورمین۵۰۰و لتروزول نوشتن ازشب ۳پریود تاشب۱۰ که خوردم اما باردارنشدم ماه اول بود که جلوگیری نکردم. توی برنامه تلویزیونی امروز دیدم می گفتن نباید دارو برای تخمک گذاری خورد پس اگر یکی دوماه انجام دادم اما باردارنشدم چیکارکنم؟ واقعا نباید برم برای تحریک تخمک گذاری؟

پاسخ دکتر مرجان قاجار، جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی:

دوست عزیز، شانس بارداری در هر ماه حدود ۲۰ درصد است به همین دلیل شما باید یکسال کامل رابطه داشته باشید زیر یک سال نباید به هیچ عنوان دارویی برای تسریع بارداری استفاده کنید اما اگر بعد از یکسال باردار نشدید باید بررسی کامل از شما و همسرتان صورت گیرد. برای بارداری عجله نکنید، استرس نداشته باشید.

مهمترین مطالب در این باره:

برخی از مواقع زوجین تصمیم می گیرند تا هر چه زودتر صاحب فرزند شوند و خانواده خود را گسترده کنند اما در این راه ممکن است مطابق برنامه پیش نروند و با شکست مواجه شوند و به سرعت باردار نشوند.
اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید و می خواهید که هر چه زودتر صاحب فرزند شوید، این نکته ها به شما کمک می کنند که درصد باروری تان را افزایش دهید و زودتر باردار شوید.

کلومیفن، گنادوتروپین، متفورمین و گونیست های دوپامین، جزو داروهای باروری هستند، اما استفاده از این داروها به باروری هر شخص بستگی دارد.

اگر زیر ۳۵ ساله و سالم هستید، شانس خوبی برای حاملگی در طی ۱۸ ماه بعدی را دارید. برای بسیاری از زوج ها که مشکل بارداری دارند، داروهای باروری اولین گام درمان برای افزایش باروری هستند. داروهای باروری باعث افزایش هورمونهای خاصی در بدن می شوند و به بلوغ و آزادسازی یک یا چند تخمک در ماه (تخمک گذاری) کمک می کند. اگر تخمک گذاری شما به ندرت و یا نامنظم اتفاق می افتد، داروهای باروری به شما کمک می کند. داروهای باروری همچنین برای درمان مشکل باروری از روش IVF استفاده می شود.
برخی داروهای باروری در روش درمانی IVF استفاده می شود زیرا آزادسازی تخمک از تخمدان را کنترل کرده و شانس موفقیت را افزایش می دهد.
بسیاری از داروهای باروری سال ها است استفاده می شوند. اما برخی باعث عوارض جانبی، مانند سندرم تخمدان می شوند و یا احتمال حاملگی چندقلو را افزایش می دهند. به یاد داشته باشید نظارت متخصص باروری با استفاده از سونوگرافی ، احتمال این خطر را کاهش می دهد.

قرص های باروری در دسترس برای خانم ها
رایج ترین داروهای باروری برای خانم ها عبارتند از:
- کلومیفن سیترات
- هیدروکلراید متفورمین
- گنادوتروپین
- گونیست های دوپامین
همه این قرص ها به تخمک گذاری کمک می کند، اما داروی مناسب شما به دلیل مشکل و میزان تخمک گذاری و باروری شما بستگی دارد، و این که آیا قرص به لقاح کمک می کند یا خیر.
کلومیفن سیترات
کلومیفن سیترات اثر هورمون استروژن در مغز را از بین می برد. این تاثیر بدن را گول می زند و باعث می شود هورمون های ضروری برای تخمک گذاری افزایش بیابند. این دو هورمون عبارتند از:
- هورمون محرک فولیکول
- هورمون لوتنزینگ
هورمون محرک فولیکول باعث می شود تخمک در تخمدان به کمال برسد و آماده آزاد شدن باشد. هورمون لوتنزینگ باعث آزاد شدن یک یا چند تخمک بالغ از تخمدان می شود. این تخمک یا تخمک ها به داخل لوله های رحم می روند و با اسپرم بارور می شوند.
شما معمولا کلومیفن را در اوایل پریودی خود به مدت پنج روز تا شش ماه استفاده می کنید. نام های تجاری برای کلومیفن سیترات، کلومیفن و کلومید هستند.
متفورمین هیدروکلرید
متفورمین هیدروکلرید دارویی است که بدن را نسبت به هورمون انسولین حساستر می کند. این قرص برای درمان دیابت استفاده می شود؛ البته این قرص منجر به سندرم تخمدان پلی کیستیک می شود.
این قرص برای خانم های چاق مناسب است زیرا به احتمال زیاد این افراد سطح انسولین خون نامناسبی دارند.
شما متفورمین را روزانه در چندین دوز مصرف می کند. این قرص باعث کاهش سطح انسولین در خون می شود. این قرص بین سطح تستوسترون و استروژن تعادل برقرار می کند و به بدن برای تخمک گذاری کمک می کند. ممکن است متفورمین تحت نام تجاری گلوکوفاژ برای شما تجویز شود.
گنادوتروپین
هورمون لوتنزینگ و هورمون محرک فولیکول، هورمون های گنادوتروپین هستند. هورمون لوتنزینگ و هورمون محرک فولیکول به طور مستقیم تخمدان را تحریک کرده و باعث تولید تخمک می شود. گنادوتروپین معمولا برای زنان مبتلا به PCOS و یا زنان تحت درمان IVF استفاده می شود.
می توانید هورمون لوتنزینگ و هورمون محرک فولیکول را هر ده روز به ۱۲ روز تزریق کنید. این تزریق ها باعث می شود تخمدان رشد کرده و فولیکول تخمک بالغ شود. تزریق گنادوتروپین همراه با تزریق یکی دیگر از هورمون ها به نام گنادوتروپین جفتی انسان انجام می شود.
هورمون گنادوتروپین جفتی انسان به تخمدان می گوید تخمک را به بلوغ برساند. تخمک بالغ در داخل بدن آزاد می شود. هورمون لوتنزینگ فولیکول را تحریک به آزادسازی تخمک می کند. هورمون گنادوتروپین جفتی انسان مطمئن می شود فولیکول در شرایط مناسب برای آزادسازی تخمک بالغ است و پروژسترون برای کمک بارداری تولید می کند.
نام های تجاری گنادوتروپین:
- مریونال و منوپار
- بمفولا، فوستیمون، گونال اف، پرگووریس، پورگون
- چوراگون، اویترل و پرگنیل
آگونیستهای دوپامین
بروموکریپتین و کابرگولین هر دو آگونیست های دوپامین هستند که برای اصلاح عدم تعادل هورمونی ناشی از سطوح بالای هورمونی به نام پرولاکتین استفاده می شود. سطح پرولاکتین بالا مانع از تولید استروژن و تخمک توسط تخمدان های شما می شود. این داروها باعث تحریک گیرنده های دوپامین در مغز و سرکوب آزادی پرولاکتین از غده هیپوفیز می شود.
اگر هورمون پرولاکتین در بدن شما زیاد باشد از مصرف بروموکریپتین یا کابرگولین بهره مند می شوید. پرولاکتین بیش از حد سطح هورمون استروژن را کاهش می دهد. این مسئله منجر به مشکلات تخمک گذاری و بارداری می شود.
وقتی از IVF استفاده می شود، کابرگولین باعث کاهش خطر ابتلا به سندرم تخمدان می شود و تاثیری بر بارداری نمی گذارد.
شما معمولا این داروها را به صورت قرص مصرف می کنید. نام تجاری برای بروموکریپتین، پارلودل است و نام تجاری برای کابرگولین، دوستینکس است.

سیکل قاعدگی خود را درک کنید
چه قدر درباره سیکل قاعدگی و اتفاقاتی که در هر ماه در بدن تان می افتد اطلاع دارید و می دانید در هر روز از سیکل قاعدگی چه تغییراتی در رحم و تخمدان شما در حال انجام است.
شاید باور نکنید اما اگر بتوانید سیکل قاعدگی خود را به خوبی درک کنید به شما کمک می کند تا بدانید که چه زمانی در مرحله تخمک گذاری هستید و مقاربت در کدام روزهای سیکل قاعدگی می تواند شانس باردار شدن را برای شما افزایش دهد.
به گفته متخصص زمان تخمک گذاری بیشترین شانس باردار شدن را به شما می دهد و باید مقاربت های خود را در حول و حوش این زمان برنامه ریزی کنید.
تغییر در ترشحات مخاطی یکی از مهمترین نشانه های تخمک گذاری برای خانم هاست. هر چه به زمان تخمک گذاری نزدیک تر شوید ترشحات تان لغزنده تر و شفاف تر می شود و احتمالا دردی را در یک سمت از شکم تان احساس می کنید.

کیت تخمک گذاری
اگر به هر دلیل از همسرتان دور هستید یا نمی توانید مقاربت منظم داشته باشید، برای تعیین روز تخمک گذاری بهتر است از کیت تخمک گذاری استفاده کنید که در داروخانه ها موجود است. این کیت درست مانند بی بی چک کار می کند.
باید آن را داخل ادرار قرار دهید و صبر کنید تا نوارهای رنگی روی آن ایجاد شود تا ببینید که در مرحله تخمک گذاری هستید.
هر وقت نوار تغییر رنگ دهد یعنی ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت آینده تخمک گذاری برای تان اتفاق می افتد و بهتر است در این زمان با همسرتان مقاربت داشته باشید.
سوال مهم بسیاری از خانم ها این است که از چه زمانی باید شروع به استفاده از کیت تخمک گذاری کنند. برای این کار باید روز اول قاعدگی تان را به عنوان روز اول سیکل در نظر بگیرید و از روز نهم به بعد هر شب از کیت استفاده کنید تا بالاخره جواب مثبت شود.
زنانی که سیکل های قاعدگی منظم بیست و هشت روزه دارند معمولا حوالی روز چهاردهم تخمک گذاری خواهد داشت و در بارورترین زمان ممکن قرار دارند.
یکی دیگر از سوال هایی که خانم هایی با قصد بارداری سریع می پرسند این است که باید چقدر بعد از قطع روش جلوگیری شان صبر کنند تا باردار شود.
درست است که پیش از این کمی طول می کشید که هر خانمی بعد از قطع روش جلوگیری اش باردار شود، اما امروز این مساله دیگر خیلی مطرح نبوده و شما می توانید بلافاصله پس از قطع روش پیگیری از بارداری تان برای بچه دار شدن اقدام کنید.
فقط یادتان باشد که این احتمال وجود دارد که قبل از سیکل قاعدگی بعدی حامله شوید بنابراین شاید پیدا کردن روز تخمک گذاری در این حالت کمی دشوار باشد و بنابراین تعیین زمان زایمان نیز اگر در این حالت بارداری اتفاق بیفتد کمی مشکل تر از حالت عادی است.
بنابراین شاید راحت تر باشد اگر بعد از قطع جلوگیری صبر کنید تا ابتدا یک دوره پریود برای تان اتفاق بیفتد و بعد اقدام به بارداری کنید.

برای مشاوره های قبل از بارداری اقدام کنید
قبل از قطع روش جلوگیری بهتر است به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کرده و چکاپ های روتین بارداری را انجام دهید. در مورد شروع مصرف مکمل اسید فولیک و مولتی ویتامین و مینرال با پزشک معالج خود مشورت کرده و مصرف آن ها را با دز مناسب شروع کنید.
یادتان باشد که اسید فولیک در همان چند هفته اول بارداری و در حالیکه خیلی از خانم های حامله اصلا خبر ندارند که باردار شدند، بر لوله های عصبی جنین تاثیر گذاشته و مانع از بروز نقایص عصبی مانند اسپینا بیفیدا و... می شود.

نگران بهترین پوزیشن برای باردار شدن نباشید
توصیه های بسیاری درباره بهترین پوزیشن های رابطه زناشویی که می تواند شانس باردار شدن را برای خانم ها بیشتر کند وجود دارد اما همه این ها فقط در حد توصیه است و هیچ مدرک علمی واقعی که تاثیر این پوزیشن ها را بر سرعت باردار شدن تاکید کرده باشد، وجود ندارد.
البته در موارد بسیار نادر، ممکن است که رحم زن در وضعیتی قرار گرفته باشد که بودن در یک پوزیشن خاص در هنگام رابطه زناشویی می تواند بر روند باردار شدن او تاثیر بگذارد اما در موارد سایر خانم ها با وضعیت رحم معمولی خیلی فرقی نمی کند که رابطه زناشویی شان در چه پوزیشنی انجام شده باشد.
البته پوزیشن هایی که در جهت جاذبه زمین باشند، از جمله پوزیشن های نشسته می تواند تا حدی در رسیدن اسپرم ها به رحم تداخل ایجاد کند.

لازم نیست بعد از رابطه زناشویی پاهای خود را بالا بگیرید!
شاید شما هم شنیده باشید که بهتر است بعد از رابطه زناشویی دراز بکشید و پاهایتان را بالا بگیرید تا اسپرم ها سریع تر راه خود را پیدا کنند و به تخمک برسند ولی خیلی روی این قضیه حساب نکنید.
البته توصیه خوبی است که 5 تا 10 دقیقه بعد از مقاربت با همسرتان دراز بکشید اما لازم نیست پاهای خود را بالاتر از سطح بدن تان قرار دهید چون واقعیت این است که لگن با بالا بردن پاها تغییری نمی کند.

استرس به خودتان راه ندهید
درست است که اضافه شدن یک موجود کوچک به خانواده موقعیتی هیجان انگیز بوده و شما هم دیگر برای مادر شدن صبر ندارید ولی یادتان باشد که استرس گرفتن در این زمینه و عصبی شدن از تاخیر احتمالی که ممکن است در بارداری تان اتفاق بیفتد نه تنها هیچ کمکی به سریع تر باردار شدن نمی کند بلکه برعکس می تواند شما را از این هدف دور کرده و بارداری را بیش از پیش به تاخیر بیندازد.
در ضمن استرس با چرخه قاعدگی در خانم ها و همچنین تخمک گذاری تداخل پیدا می کند. پس هر چه کمتر استرس داشته باشید، سریع تر باردار می شوید.

دوش واژینال نگیرید
دوش واژینال چه به منظور قلیایی کردن و چه به منظور اسیدی کردن واژن می تواند PH طبیعی واژن را به هم زده و باعث می شود که شانس شما برای ابتلا به عفونت های واژن بیشتر شود.
عفونت های واژینال نیز معمولا با تاخیر در باردار شدن و خطر سقط جنین یا زایمان زودرس همراه هستند.

سلامت همسرتان را از یاد نبرید
بارداری یک امر دو طرفه است و همانطور که سلامت و تغذیه شما برای باردار شدن موثر است سلامت و سبک زندگی سالم همسرتان نیز می تواند بارداری را تسریع کند. سیگار، الکل، رژیم غذایی نادرست و... می تواند بر تولید اسپرم در مردان تاثیر بگذارد و توانایی آنها را برای بچه دار شدن کاهش دهد.
یادتان باشد که تقریبا سه ماه طول می کشد تا مردها اسپرم جدید بسازند بنابراین اگر قرار است همسرتان مصرف مکمل ویتامین ای، ث و سلینوم را برای داشتن اسپرم های سالم شروع کند، از همین حالا دست به کار شوید.

مراقب وزن تان باشید
باردار شدن با وزن بالا سختتر از آن چیزی است که فکرش را می کنید. وزن شما تاثیر زیادی بر سرعت باردار شدن تان دارد.
چربی به خصوص چربی های شکمی در بدن خانم ها هورمون های مردانه ای را ترشح می کند که بر تخمک گذاری اثر گذاشته و نمی گذارد سریع باردار شوید. پس اگر قصد دارید هر چه سریع تر مادر شوید باید چهارچشمی مراقب وزن و چاقی موضعی تان باشید.