به تولد بین هفته های ۲۲ تا ۳۷ بارداری زایمان زودرس گفته می شود. برای پیشگیری از تولد نوزاد نارس نکات پراهمیتی وجود دارد که رعایت کردن آن ها می تواند تا حد زیادی از تولد نوزاد نارس پیشگیری کند و احتمال تولد نوزاد را در زمانی زود تر از زمان طبیعی به حداقل ممکن برساند.

زایمان زودرس ممکن است به مشکلات ریه ها، قلب، مغز و سایر سیستم های بدن نوزاد منتهی شود. پیشرفت های اخیر در مطالعه زایمان زودرس، داروهای مؤثر را شناسایی کرده اند که باعث تاخیر در زایمان می شود. هر چقدر جنین مدت بیشتری در رحم بماند، احتمال مشکلات زایمان زودرس کمتر می شود. اگر نشانه های زایمان زودرس دارید، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.

آمپول بتامتازون در بارداری زمانی تجویز میشود که علائم زایمان زودرس شما توسط پزشک تشخیص داده میشود. پس از تزریق، حرکت جنین نیز کاهش می یابد.

علائم زایمان زودرس
- انقباضات مکرر (سفت شدن شکم)
- کمر درد
- فشار در لگن یا قسمت پایین شکم
- گرفتگی خفیف در شکم
- پارگی کیسه آب
- تغییر در ترشحات واژن
- لکه گذاری یا خونریزی از مهبل (واژن)
- اسهال
اگر قبل از هفته ۳۷ بارداری هستید و این علائم را تجربه می کنید، پزشک سعی می کند از طریق ارائه داروهای خاص از زایمان زودرس جلوگیری کند. علاوه بر داروهای Tocolytic برای جلوگیری از انقباضات، پزشک ممکن است استروئیدهای خود را برای بهبود عملکرد ریه نوزاد تجویز کند. اگر کیسه آب پاره شود، ممکن است از آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری از عفونت استفاده شود تا بارداری ادامه یابد.

آمپول بتامتازون برای چیست؟
- بعضی از زنان خیلی زود زایمان می کنند. اگر قبل از هفته 34 بارداری زایمان کنید، از تزریق کورتیکواستروئید برای افزایش شانس بهبودی نوزاد استفاده می شود. این تزریق به ریه های کودک کمک می کند تا به خوبی کار کنند.
استروئیدها معمولا به یکی از عضلات بزرگ (بازو، پاها یا باسن) تزریق می شوند. تزریق به مدت دو روز، دو تا چهار بار، بسته به نوع کورتون انجام می شود. شایعترین کورتون ، بتامتازون(Celestone) در دو دوز، هر 12 میلیگرم، 12 یا 24 ساعت به صورت جدا تجویز می شود. داروها از دو تا هفت روز بعد از اولین دوز موثر هستند.
- کورتیکواستروئیدها همانند استروئیدهای بدن سازی که توسط ورزشکاران استفاده می شوند، نیستند. مطالعات متعدد نشان داد که کورتیکواستروئیدهای دوران بارداری برای مادران و نوزادان ایمن هستند.درمان با بتامتازون خطر ابتلا به بیماری ریه را برای نوزادانی که به زودی متولد می شوند، به ویژه برای کسانی که در بین هفته ۲۹ تا ۳۴ بارداری متولد می شوند، کاهش می دهد. این درمان استروئیدی خطر ابتلا به بیماری ریه را به نصف کاهش می دهد و خطر ابتلا به زایمان زودرس نوزاد را تا ۴۰ درصد کاهش می دهد. تمام نوزادان متولد شده قبل از هفته ۲۸ بارداری مشکلات ریه داشتند، اما مشکلات برای کسانی که قبل از تولد استروئید مصرف می کردند، خفیف تر بود.
- بتامتازون همچنین ممکن است عوارض دیگر را در نوزادان کاهش دهد. مطالعات نشان می دهد در صورت مصرف قرص بتامتازون توسط مادر مشکلات روده و خونریزی جنین کاهش می یابد. اگر بیمارستان زایمان زودرس را تایید کند یا به دلیل مشکل پزشکی نیاز به زایمان زودرس باشد، به احتمال زیاد یک دوره بتامتازون تجویز می شود.

زمان و نحوه تزریق بتامتازون در بارداری
آمپول بتامتازون در بارداری زمانی تجویز میشود که شما علائم زایمان زودرس را داشته باشید، این علائم هم توسط پزشک تشخیص داده میشود. ممکنه در هفته ۳۱ بارداری یا حتی زودتر تشخیص زایمان زودرس داده شود و شما باید آمپول را تزریق کنید. نگران نباشید برای جنین ضرر ندارد. این آمپول را باید در دو روز متوالی و هر بار ۳ عدد تزریق کنید که بعد از تزریق حرکت جنین نیز کم میشود.که اگر حرکات خیلی کم شد باید نوار قلب از جنین گرفته شود.

خطر استفاده از بتامتازون چیست؟
- مطالعات حیوانی نشان داده است که تزریق بتامتازون به زن باردار می تواند بر سیستم ایمنی بدن، رشد عصبی و رشد فرزندانش تاثیر بگذارد. با این حال، این اثرات تنها در مطالعاتی نشان داده شده است که در آن استروئیدها در دوزهای بسیار بالایی یا در اوایل بارداری داده می شوند. در درمان زایمان زودرس، استروئیدها در اواخر بارداری داده می شوند.
- مطالعات انسانی هیچ خطری قابل توجهی در ارتباط با یک دوره استروئیدی منفرد نشان نداده است. مطالعات اثرات جانبی ناشی از استروئیدها بر رشد فیزیکی کودک نشان نداد. با این حال، مطالعات بیشتری باید انجام شود. در گذشته، زنانی که در معرض خطر زایمان زودرس بودند، یک بار در هفته استروئید مصرف می کردند تا زمانی که زایمان انجام شود. در حال حاضر، دوره های مکرر توصیه نمی شود، مگر اینکه در یک مطالعه تحقیقی شرکت داشته باشید.

چه کسی باید آمپول بتامتازون تزربق کند؟
در سال ۱۹۹۴، موسسه ملی بهداشت(NIH) دستورالعمل های مربوط به تجویز کورتون ها را برای زنان با زایمان زودرس منتشر کرد. با توجه به این دستورالعمل، پزشکان باید استروئیدها را به همه زنان با شرایط زیر بدهند:
- زنان در معرض خطر زایمان زودرس که در بین هفته 24 تا 34 بارداری هستند
- دریافت دارو برای کمک به توقف درد زایمان (داروهای Tocolytic)

چه کسی نباید بتامتازون را مصرف کند؟
بتامتازون ممکن است دیابت را کنترل کند. استروئیدها هنگامی که با ترکیبی از داروهای بتا-مینیمم مصرف می شود، حتی می تواند مشکل ساز باشد. زنان مبتلا به دیابت مستلزم نظارت بر قند خون برای سه تا چهار روز پس از دریافت استروئید هستند. علاوه بر این، زنان مبتلا به عفونت فعال یا مشکوک در رحم (کوریو آمنیونیت) نباید استروئید مصرف کنند.

داروهای مهم برای توقف زایمان زودرس
متوقف کردن زایمان زودرس دشوار است، به خصوص اگر دهانه رحم قبلا شروع به نرم شدن کرده باشد. بنابراین دو هدف اصلی درمان، به تعویق انداختن زایمان به مدت طولانی برای انتقال مادر به بیمارستان است که در این صورت نوزاد باید در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بستری شود و با کمک استروئیدها رشد ریه کودک تسریع شود.
برای دستیابی به این تاخیر، پزشکان معمولا داروهای موسوم به توکلیوتیک را تجویز می‌کنند که می‌تواند انقباضات رحمی را کند یا متوقف کند. از رایج‌ترین آنها سولفات منیزیوم است که خاصیت دوبرابری دارد. این می‌تواند از بروز تشنج در زنان مبتلا به پره اکلامپسی جلوگیری کرده و خطر ابتلا به فلج مغزی و سایر اختلالا مغزی در نوزدان نارس را کاهش دهد.
از دیگر داروهایی که برای رشد ریه نوزاد استفاده می‌شود نیفدیپین و تربوتالین است که هر دو در مهار انقباضات رحمی موثر هستند.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:

یکی از ترس‌های مادران ترس از زایمان زودرس است. اما آیا می‎توان با دیدن علائم زایمان زودرس از آن پیشگیری کرد و به نوعی جلوی زایمان زودرس را گرفت؟ در ادامه با علائم زایمان زودرس و نحوه پیشگیری از آن آشنا می‌شوید.

زایمان زودرس چقدر خطرناک است

زایمان زودرس می‌تواند نگران کننده باشد و بیشتر والدین برای این وضعیت آماده نیستند. با این حال، روش‌هایی برای کمک به جلوگیری از زایمان زودرس در زنانی که در معرض خطر هستند وجود دارد. درمان‌هایی که در صورت شروع زود هنگام انقباضات، قبل از هفته 37 بارداری، زایمان زودرس را کند یا متوقف می‌کند.

طبق گفته کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان، حدود 12 درصد از تولدها زودرس اتفاق می‌افتد. اما باید بدانید که زایمان زودرس همیشه به زایمان منجر نمی‌شود و برخی اوقات به خودی خود متوقف شده یا برای متوقف کردن آن دست به درمان می‌شوند.

حدود 90 درصد از زنان مبتلا به زایمان زودرس تا هفت روز بعد از شروع انقباضات زایمان نمی‌کنند.

علت زایمان زودرس و تولد زودرس چیست

برخی اوقات پزشکان نمی‌دانند که چرا زایمان زودرس شروع می‌شود. با این حال، عوامل مختلفی وجود دارد که می‌تواند خطر را افزایش دهد، از جمله:

بارداری چندقلویی

عفونت‌های خاص

مشکلات دهانه رحم

سن بالای مادر

سیگار کشیدن در دوران بارداری

استرس طولانی مدت

دیابت بارداری

درمان‌های پیشگیری از زایمان زودرس

زنان در معرض خطر زایمان زودرس، به ویژه زنانی که یک یا چند زایمان زودرس داشته‌اند، ممکن است کاندیدای یک یا چند درمان زیر باشند:

پروژسترون اغلب برای جلوگیری از سقط جنین و تولد زودرس استفاده می‌شود. مطالعات نشان داده است که این بیماری در خانم‌هایی که گردن رحم کوتاهی دارند، چه در بارداری دوقلویی چه بارداری تک، شایع‌تر است.

سرکلاژ، بخیه‌ای است که در دهانه رحم قرار دارد تا آن را بسته نگهدارد. در حالی از سرکلاژ برای بارداری بعد از 50 سال برای پیشگیری از زایمان زودرس استفاده می‌شود، تحقیقات نشان می‌دهد که خصوصا در بارداری تک قلو، پروژسترون ممکن است به همان اندازه سرکلاژ موثر باشد.

استراحت در رختخواب به طور معمول برای خانم‌هایی که تجربه بارداری مکرر، اکلامپسی، پره اکلامپسی ، خونریزی شدید واژینال، تغییرات غیرطبیعی دهانه رحم، رشد جنین، عوارض جفت یا دیابت بارداری دارند، توصیه می‌شوند.

عادت‌های بارداری سالم مانند مراقبت‌های پزشکی خوب قبل از تولد، هیدراته ماندن، پیشگیری از مصرف سیگار و الکل، خوردن غذاهای مغذی و مصرف ویتامین‌های دوران بارداری نیز ممکن است به کاهش خطر زایمان زودرس کمک می‌کند.

درمان زایمان زودرس

تعدادی از درمان‌هایی که پزشکان در دوران زایمان زودرس به آن روی می‌آورند شامل استراحت در بستر، استراحت لگن، هیدراتاسیون است که می‌تواند انقباضات را کند یا متوقف کند.

زنانی که پارگی زودرس غشا را تجربه می‌کنند اغلب برای جلوگیری از عفونت‌های رحمی آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند که می‌تواند منجر به تولد زودرس شود. آنتی بیوتیک‌ها همچنین می‌توانند در زنانی که قبلا پارپی زودرس را تجربه کرده‌اند بارداری را طولانی‌تر کند.

داروهای مهم برای توقف زایمان زودرس

متوقف کردن زایمان زودرس دشوار است، به خصوص اگر دهانه رحم قبلا شروع به نرم شدن کرده باشد.

بنابراین دو هدف اصلی درمان، به تعویق انداختن زایمان به مدت طولانی برای انتقال مادر به بیمارستان است که در این صورت نوزاد باید در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بستری شود و با کمک استروئیدها رشد ریه کودک تسریع شود.

برای دستیابی به این تاخیر، پزشکان معمولا داروهای موسوم به توکلیوتیک را تجویز می‌کنند که می‌تواند انقباضات رحمی را کند یا متوقف کند. از رایج‌ترین آنها سولفات منیزیوم است که خاصیت دوبرابری دارد.

این می‌تواند از بروز تشنج در زنان مبتلا به پره اکلامپسی جلوگیری کرده و خطر ابتلا به فلج مغزی و سایر اختلالا مغزی در نوزدان نارس را کاهش دهد.

از دیگر داروهایی که برای رشد ریه نوزاد استفاده می‌شود نیفدیپین و تربوتالین است که هر دو در مهار انقباضات رحمی موثر هستند.