پارادوکس صلح امریکایی: همسایگان به استثنای ایران

حسن روحانی؛ رئیس جمهوری اسلامی ایران در دیدار با عبدالله عبدالله؛ رییس شورای عالی مصالحه ملی در تهران، گفت: صلح، ثبات و امنیت پایدار در افغانستان به عنوان یک کشور همسایه و برادر برای جمهوری اسلامی ایران اهمیت ویژه دارد. آقای روحانی ضمن یادآوری از حمایت ایران از مردم افغانستان در برابر تجاوزات بیگانه، ابراز امیدواری کرد که صلح و امنیت پایدار در...

حسن روحانی؛ رئیس جمهوری اسلامی ایران در دیدار با عبدالله عبدالله؛ رییس شورای عالی مصالحه ملی در تهران، گفت: صلح، ثبات و امنیت پایدار در افغانستان به عنوان یک کشور همسایه و برادر برای جمهوری اسلامی ایران اهمیت ویژه دارد. آقای روحانی ضمن یادآوری از حمایت ایران از مردم افغانستان در برابر تجاوزات بیگانه، ابراز امیدواری کرد که صلح و امنیت پایدار در افغانستان برقرار باشد و مردم افغانستان در آرامش زندگی کنند. او با بیان اینکه دخالت و حضور امریکا به عنوان یک کشور متجاوز در افغانستان با خواست و نظر مردم این کشور همسو نبوده، افزود: دولت امریکا که در سیاست های خود در منطقه و جهان شکست خورده و موفقیتی نداشته است، به دنبال بهره برداری انتخاباتی از مذاکرات صلح در افغانستان است. آقای عبدالله هم در این دیدار ابراز امیدواری کرد که با حمایت و مواضع ایران شاهد به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح افغانستان و برقراری امنیت و آرامش پایدار در کشور باشد. فرای اینکه فضای مسموم تبلیغاتی که عمیقا تحت تأثیر جنگ روانی دولت امریکا علیه ایران در کشورهای منطقه قرار دارد، چگونه است، مردم افغانستان هرگز آنچه را از سوی جمهوری اسلامی ایران برای آنان در سخت ترین شرایط انجام شده و هنوز هم جریان دارد، فراموش نخواهند کرد. حتی در همین بازه زمانی ۱۹ ساله نیز امریکا با دوگانه رفتاری در برابر تروریزم و اتخاذ راهبردهایی مبتنی بر رویکرد آزمون و خطا، موجب تشدید بحران، گسترش جنگ، افزایش ناامنی و بی ثباتی و در نتیجه از میان رفتن آخرین امیدهای مردم افغانستان نسبت به آینده شد و به تبع آن، مهاجرت معکوس افغان ها از کشورهای میزبان به کشور خود به مثابه یک آرمان، نه تنها محقق نشد؛ بلکه بالعکس، موج مهاجرت افغان ها برای فرار از فقر و بیکاری و ناامنی و جنگ به کشورهای همسایه و منطقه همچنان ادامه پیدا کرد و در این میان، جمهوری اسلامی ایران یکی از معدود دولت هایی بود که با گشاده رویی برادرانه، پذیرای پناهجویان افغان شد. این در حالی است که ایران هم طی این سال ها به لحاظ اقتصادی، وضعیتی نابسامان و ناپایدار داشته؛ وضعیتی که به طور مستقیم، معلول تحریم های ظالمانه واشنگتن علیه مردم ایران بوده است. با این همه، همکاری و حمایت ایران از افغانستان در هیچ دوره‌ای قطع یا تضعیف نشده و این سیاست همیشگی جمهوری اسلامی ایران در قبال مردم افغانستان محسوب می شود. با وجود این اما رویکرد امریکا نسبت به ابعاد منطقه ای صلح افغانستان مبتنی بر نگرش تنگ اندیشانه همسایگان به استثنای ایران است. واشنگتن تصور می کند که می تواند با تکیه بر یکجانبه گرایی دیکتاتورمآبانه، مسایل پیچیده افغانستان و منطقه را مدیریت کند و در این زمینه، نیازی به حضور و مشارکت فعال و مؤثر قدرت تأثیرگذاری مانند ایران نیست؛ اما تجربه نشان داده است که این رویکرد، محکوم به شکست است و تاوان آن را افزون بر مردمان منطقه، خود امریکا و کشورهای دنباله رو سیاست های واشنگتن هم می پردازند. ایران همواره همسایه ای مفید و مؤثر برای افغانستان بوده است و این جایگاه علیرغم میل سران واشنگتن، همچنان حفظ و تقویت خواهد شد. سفر عبدالله به تهران که در ادامه سفرهای منطقه ای او صورت می گیرد، تأکیدی دیگر بر جایگاه ارزشمند و شایسته جمهوری اسلامی در ابعاد منطقه ای معادلات داخلی افغانستان است و از سمپاشی های غیر مسئولانه سیاستمداران دون‌پایه و بی‌ ارزشی مانند زلمی خلیلزاد تأثیر نمی پذیرد؛ کسی که هنوز نتوانسته است بین اصالت افغانی و هویت امریکایی خود، تفکیک یا ارتباطی معنادار برقرار کند؛ زیرا وقتی از یکسو، عهده دار نمایندگی رسمی واشنگتن در امور صلح افغانستان است، یک امریکایی محسوب می شود و از جانب دیگر، در معادلات داخلی افغانستان مثل یک فاشیست پشتون عمل می کند و به همه چیز از عینک تاریک قبیله گرایی می نگرد. بی توجه به اینکه سفر آقای عبدالله به تهران چه پیامدهای عملی برای روند صلح افغانستان خواهد داشت، این سفر نمونه ای بارز از عمق و گستره روابط کهن دو همسایه همکیش، همزمان، همسرنوشت و برادر می باشد. با این حساب، سیاست پارادوکسکال واشنگتن در زمینه صلح افغانستان بر بنیاد نگرش تنگ نظرانه «همسایگان به استثنای ایران»، پیش از این هم محکوم به شکست بود و با سفر رسمی رییس شورای عالی مصالحه ملی به تهران، رسما شکست خورد.