جشن سربرون هنرمندان در نبود نظارت/ آیا پروژه‌های سینمایی و تلویزیونی باید تعطیل شوند؟

درگذشت کریم اکبری‌مبارکه شوک بزرگی به سینما و تلویزیون ایران بود و نگرانی این است که عادی‌سازی فعالیت تولیدات سینمایی و تلویزیونی تبدیل به جشن سر برون هنرمندان و عوامل آنها شود. از این رو تا دیر نشده باید فکر چاره کرد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، روز گذشته کریم اکبری‌مبارکه، بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون در ۶۸ سالگی و بر اثر ابتلا به ویروس کرونا درگذشت. ابتلای این بازیگر به ویروس کرونا در شرایطی رخ داد که او در سریال «جشن سربرون» مشغول بازی بود. این سریال از تولیدات سیما فیلم و تلویزیون به کارگردانی مجتبی راعی و تهیه‌کنندگی حسن نجاریان این روزها در حالی تصویربرداری‌اش ادامه دارد که پیش از زنده‌یاد اکبری‌مبارکه، لاله اسکندری دیگر بازیگر سریال نیز به ویروس کرونا مبتلا شده بود.

پس از آنکه ابتلای لاله اسکندری به ویروس کرونا رسانه‌ای شد، تهیه‌کننده سریال ضمن تاکید بر این نکته که احتمال ابتلای این بازیگر به ویروس در سر صحنه ضعیف است، از انجام تست کرونا از تمامی عوامل این سریال خبر داد اما ابتلا و فوت کریم اکبری‌مبارکه نشان از آن دارد که راهکارهای سازندگان سریال در جلوگیری از انتقال آن چندان موثر واقع نشده است.

شوک درگذشت کریم اکبری‌مبارکه اعتراض برخی از هنرمندان را نسبت به عدم تعطیلی و توقف تولید محصولات سینمایی به همراه داشت. لاله اسکندری بازیگر سریال «جشن سربرون» که خودش در قرنطینه بیماری کرونا به سر می‌برد، با انتشار پستی در صفحه شخصی‌اش نوشت: «آقای مبارکه عزیز، انسان شریف، بازیگر بی‌حاشیه، چه مظلومانه از میان ما رفتید. با احساس مسئولیتی که داشتید برای اینکه کار گروه لنگ نماند با وجود ضعفی که داشتید جلوی دوربین رفتید و گفتید دخترم باید در ابن حرفه صبوری کنید و این شد نتیجه صبوری شما و حسرت و افسوسی که بر دل همه گذاشتید. جایتان تا همیشه سبز خواهد ماند. روزهای سیاه کرونا رکورد می‌زند و روزانه بالغ بر ۴۰۰ نفر ازهموطنانمان جان خود را از دست می‌دهند. خیلی از مشاغل تعطیل شده است اما ظاهرا سینما و تلویزیون جزو شغل‌ها به حساب نمی‌آیند و من و همکارانم در بدترین شرایط باید در صحنه حضور داشته باشیم. چرا نهادهای مربوطه به این اتفاقات ورود نمی‌کنند تا حداقل برای مدتی تولید پروژه‌ها را متوقف کنند. آیا حتما باید جان عزیز همکار دیگری گرفته شود تا متوجه بحرانی بودن شرایط شویم.»

کارگروهی که تعطیل شد

در ابتدای شیوع ویروس کرونا کارگروهی تحت عنوان مدیریت بحران شیوع کرونا در سینما زیر نظر خانه سینما تشکیل شد. این کارگروه با رصد پروژه‌های در حال ضبط و تعامل با ستاد ملی مبارزه با کرونا در مقطعی توقف فعالیت‌های هنری را خواستار شد. اما خبرگزاری ایلنا در گزارشی که پایان مهر ماه منتشر شد از لغو کارگروه در اردیبهشت ۹۹ خبر داد. دانش اقباشاوی (سخنگوی کارگروه) نیز گفت: راه‌اندازی و فعالیت این گروه هیچ‌گاه از سوی مسئولان سینمایی و تلویزیونی پیگیری نشد.

سکوت مسئولان تلویزیون و سازمان سینمایی در قبال تعطیلی کارگروه نیز حکایت از آن داشت که با وجود شیوع گسترده ویروس هیچ تصمیم مشخصی برای تعطیلی پروژه‌های سینمایی و تلویزیونی گرفته نشده است. پیشتر مدیران ارشد تلویزیون بر لزوم ادامه فعالیت‌های هنری برای پوشش بهتر محصولات فرهنگی در رسانه ملی تاکید کرده و این فعالیت‌ها را در راستای خدمت به مردم دانسته‌اند. امری که نشان می‌دهد سیاست‌های کلی بر تولید فیلم و سریال جزو اولویت‌های اصلی کشور برای تغییر ذائقه مردم در روزگار غم‌زده کرونا است. سعید رجبی‌فروتن (معاون جدید نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی) نیز تعطیلی فعالیت‌های سینمایی را منوط به تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا دانسته و گفته است: طبق اعلامی که اردیبهشت ماه داشتیم تولیدات سینمایی با رعایت دستورالعمل ستاد ملی مبارزه با کرونا مقابل دوربین می‌روند و ضروری است کلیه فعالیت‌ها براساس ضوابط اعلام شده‌ی ستاد ملی مبارزه با کرونا درباره واحدهای تولیدی انجام پذیرد و مسئولیت رعایت این ضوابط با تهیه‌کنندگان است. ضمن آنکه اعلام کردیم ایجاد شرایط برای رعایت دستورالعمل‌ها اعم از موارد مربوط به رفت و آمد گروه و فاصله‌گذاری حین فعالیت در زمره حقوق همکاران هر پروژه است که اطمینان داریم تهیه‌کنندگان محترم نسبت به اجرای آن‌ها اهتمام لازم را خواهند داشت.

فروتن در پایان متذکر شده بود: در صورتی‌که ضوابط یادشده رعایت نشود، هر یک از همکاران می‌توانند مراتب را برای رسیدگی فوری به اداره کل نظارت بر تولید و یا خانه سینما اطلاع دهند تا ضمن رسیدگی، تصمیم درباره ادامه یا توقف فعالیت پروژه مورد نظر صورت پذیرد.

آیا پروژه‌های سینمایی باید تعطیل شود؟

به راستی تعطیلی فعالیت‌های هنری تا اطلاع ثانوی راه‌حل مناسبی برای مقابله با این ویروس است یا باید سبک فعالیت حرفه‌ای تغییر کند؟ در همین رابطه حسین کرمانپور (پزشک و رئیس اورژانس بیمارستان سینا) با اشاره به اینکه باید سبک زندگی جدیدی در این دوران در پیش گرفت به ایلنا گفت: تجربه ثابت کرده تعطیلی راه‌حل مبارزه با این بیماری نیست. ما باید زندگی در شرایط کرونایی را یاد بگیریم. از طرفی نمی‌توان پروژه‌های سینمایی و تلویزیونی را تعطیل کرد چراکه تولیدات هنری برای اوقات فراغت مردم لازم است و تلویزیون اگر یک روز نتواند سریالی پخش کند نمی‌تواند در این مسیر به وظایف خود به خوبی عمل کند. مشکلی که باعث شده هنرمندان ما مثل باقی مردم گرفتار این بیماری شوند خطاهایی است که در اثر طولانی شدن زمان رعایت رخ می‌دهد. رعایت نکات بهداشتی برای یک ماه کار راحتی است. اما وقتی این پروسه هشت ماه طول می‌کشد طبیعی است که در برخی جاها با مشکل روبرو می‌شود.

مدیرکل روابط عمومی سازمان نظام پزشکی کشور تاکید کرد: یکی از نکاتی که باید در سبک جدید زندگی کرونایی در نظر گرفت این است که از این به بعد در بودجه‌بندی ساخت فیلم‌های سینمایی باید هزینه‌هایی که کار در این شرایط به گروه تحمیل می‌کند را هم در نظر گرفت. از طرفی داشتن یک ناظر بهداشت جدی که هم مجذوب رفتارهای ستاره‌های سینمایی نشود و هم بتواند به خوبی تذکر داده و بر اجرای درست پروتکل‌ها نظارت کند نیاز هر پروژه‌ای است. یکی از اشتباه‌هایی که همه ما در طول این مدت انجام می‌دهیم کنار زدن ماسک و خوردن خوراکی و غذا در محیط سربسته است. این بزرگترین اشتباهی است که موجب می‌شود ناخواسته به این بیماری دچار شویم. مصرف مواد غذایی در محیط‌های کاری مانند پروژه‌های تصویربرداری باید در محیط باز انجام شود.

به گفته وی؛ بسیاری از هنرمندانی که به این بیماری دچار شدند به دلیل بی‌احتیاطی خودشان نبوده و گاهی حتی تمام جوانب احتیاط را رعایت کردند اما وقتی در یک جمع کاری حضور دارند ناخودآگاه به این بیماری مبتلا می‌شوند. ابزارهای کاری مانند هاش اف که در زمان تصویربرداری استفاده می‌شود، می‌تواند منتقل کننده ویروس باشد. باید در استفاده از این ابزارها رعایت کرد که این نیازمند هزینه‌های بیشتری است در تولید یک فیلم. در زمان گریم یا تعویض لباس باید تمام وسایل استریل شود تا ویروس منتقل نشود و همه اینها باید زیر نظر ناظر پزشکی گروه فیلمبرداری انجام شود.

شرایط کشوره ویژه است

شیوع وحشتناک بیماری کرونا که با آمار بسیار بالای ابتلا و مرگ و میر ناشی از آن همراه است، کشور را در شرایط ویژه‌ای قرار داده است. در چنین شرایطی که همه‌گیری ویروس کرونا بسیار خطرناک‌تر از گذشته است لازم است تمامی پروژه‌های تصویری بودجه‌ای را برای رعایت بیشتر پروتکل‌های بهداشتی کنار بگذارند. موضوعی که به نظر می‌رسد در نبود کارگروه نظارت بر فیلم و سریال نمی‌توان چندان به رعایت تمامی جوانب آن اطمینان داشت. درگذشت کریم اکبری‌مبارکه شوک بزرگی به سینما و تلویزیون ایران بود و نگرانی این است که عادی‌سازی فعالیت تولیدات سینمایی و تلویزیونی تبدیل به جشن سر برون هنرمندان و عوامل آنها شود. از این رو تا دیر نشده باید فکر چاره کرد.