گواهینامه های حرفه‌ای بورس چیست؟

بسیاری از مردم به سبب سهولت دسترسی و فعالیت در بورس، بدون هیچ‌گونه شناختی وارد این بازار شده و مشغول معاملات دارایی‌های مالی می‌شوند. حتی بسیاری از آن‌ها، خرید و فروش سهام را به مثابه قمار می‌پندارند! از نظر این افراد، شانس تأثیرگذارترین مؤلفه موفقیت در بورس است.

اما یکی از نتایج عینی این طرز تفکر، درصد بالای بازندگان و معامله‌گران زیان‌ده در بازار مالی می‌باشد. فعالیت در بازار بورس همانند سایر امور شغلی و سرمایه‌گذاری، نیازمند دانش تخصصی است.

به همین جهت، افرادی که در نهادهای مرتبط با بازار سرمایه فعالیت می‌کنند؛ علاوه بر تحصیلات دانشگاهی مالی، باید صلاحیت تخصصی و حرفه‌ای آن‌ها نیز، توسط سازمان بورس اوراق بهادار مورد تأیید قرار گیرد.

بنابراین سازمان بورس به منظور گزینش سطح اطلاعات مالی و سرمایه‌گذاری افراد، اقدام به ایجاد گواهینامه بورس به صورت تخصصی نموده و بخشی تحت عنوان «اداره امور گواهینامه‌های حرفه‌ای» در این سازمان تأسیس شده است.

اخذ گواهینامه بورس برای چه کسانی الزامی است؟

بر اساس قوانین، متقاضیان تصدی سمت‌های تخصصی در نهادهای بازار سرمایه، باید بر حسب نیاز تعدادی یا تمام گواهینامه‌های حرفه‌ای بازار سرمایه را دریافت کنند.

اهمیت گواهینامه های بورسی برای نهادهای ارائه‌دهنده خدمات مالی نظیر کارگزاری یا سبدگردانی تا حدی بالا است؛ که اخذ مجوز برای انجام برخی فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، مشروط به استخدام تعداد مشخصی از افراد دارای گواهینامه بورس می‌باشد.

به زبان ساده، این گواهینامه‌ها یکی از الزامات اشتغال در نهادهای قانون‌گذار یا خدمات مالی بازار سرمایه است؛ که به واسطه قبولی در آزمون‌های مربوطه به متقاضیان اهدا می‌شوند.

هم‌چنین سازمان بورس، بر اساس مدارک تحصیلی مرتبط (مالی، مدیریت، بانک‌داری، صنایع و…) معافیت‌هایی نیز برای داوطلبان در نظر گرفته است.

منبع اطلاع‌رسانی آزمون‌های بازار سرمایه

تمامی جزئیات مرتبط با آزمون‌ها را می‌توانید، از سامانه رسمی اداره امور گواهینامه‌های حرفه‌ای سازمان بورس و اوراق بهادار به نشانی اینترنتی https://icmc.seo.ir پیگیری نمایید.

این وبسایت شامل معرفی انواع گواهینامه بورس، سرفصل‌های آزمون‎ها، اخبار و اطلاعیه‌ها، شرایط عمومی و اختصاصی، قوانین پیش‌نیاز و هم‌نیاز و تقویم برگزاری آزمون‌ها است.

زمان‌بندی برگزاری آزمون‌ها چگونه است؟

برای اطلاع از زمان برگزاری آزمون‌های مربوطه، باید به بخش «جدول زمانی آزمون‌ها» در سامانه فوق مراجعه کنید. معمولاً در این بخش، برنامه سه یا چهارماهه آزمون گواهینامه بورس قرار داده می‌شود؛ در نتیجه امکان برنامه‌ریزی مطالعاتی نیز برای داوطلبان فراهم است. هم‌چنین در بخش اطلاعیه سامانه، آخرین تغییرات احتمالی تاریخ آزمون‌ها اطلاع‌رسانی خواهد شد.

شرایط ثبت نام در آزمون گواهینامه بورس

داوطلبان باید هنگام ثبت‌نام در آزمون‌ها به زمان برگزاری (عدم تقارن زمانی)، شرایط (عمومی و اختصاصی) و قوانین (پیش‌نیاز و هم‌نیاز) توجه ویژه‌ای داشته باشند؛ زیرا در صورت عدم تطابق شرایط، نتیجه قبولی شما نیز مردود خواهد بود! به منظور اطلاع از شرایط ثبت‌نام، حدنصاب قبولی و سرفصل‌های آزمون می‌توانید، به بخش «آشنایی با گواهینامه‌ها» مراجعه نمایید. شرایط عمومی شرکت در آزمون‌های بازار سرمایه:

شرکت در آزمون گواهینامه‌های حرفه‌ای، مستلزم داشتن مدرک کارشناسی یا بالاتر (یا مدارک معادل) از دانشگاه‌ها یا مؤسسات آموزشی (داخلی یا خارجی) مورد تأیید وزات علوم در تمام رشته‌های تحصیلی است.

ثبت‌نام در آزمون‌ها، صرفاً از طریق سامانه مذکور و به صورت الکترونیکی امکان‌پذیر است. از همین روی، داوطلبان باید پس از تشکیل پروفایل و تکمیل اطلاعات مربوطه، در موعد مقرر نسبت به ثبت‌نام در آزمون مورد نظر خود اقدام کنند.

آزمون‌ گواهینامه‌های بازار سرمایه به صورت الکترونیکی و حضوری برگزار می‌شوند. توجه داشته باشید، که پس از تکمیل فرآیند ثبت‌نام در آزمون، امکان عودت مبلغ پرداختی وجود ندارد!

انواع گواهینامه بورس

گواهینامه‌های حرفه‌ای بازار سرمایه، برحسب ماهیت به هفت نوع تقسیم می‌شوند. در واقع هر کدام از این گواهینامه‌ها، برای تعیین صلاحیت حرفه‌ای متقاضیان در زمینه خاصی از مباحث بازار سرمایه کاربرد دارند؛ که در ادامه به شرح معرفی اجمالی آن‌ها می‌پردازیم.

۱- اصول بازار سرمایه

اولین آزمون، مربوط به گواهینامه «اصول بازار سرمایه» است. هدف اصلی سرفصل‌های این آزمون، کسب اطلاعات و یادگیری مفاهیم پایه مربوط به فهم و تحلیل صورت‌های مالی، ابزار و نهادهای بازار سرمایه، مقدمات اقتصاد، قوانین و اصول بازار سرمایه اسلامی است.

آزمون اصول بازار سرمایه، شرایط اختصاصی و پیش‌نیاز ندارد و تمام افراد دارای شرایط عمومی، امکان شرکت در این آزمون را خواهند داشت؛ اما اخذ گواهینامه اصول، پیش‌نیاز شرکت در تمام آزمون‌های بعدی است.

۲- کارشناسی عرضه و پذیرش

یکی از فعالیت‌های مهم شرکت‌های خدمات مالی در حوزه بازار سرمایه، عرضه و پذیرش سهام شرکت‌ها و ابزار مالی است. کسانی که موفق به اخذ این گواهینامه شوند؛ مفاهیم مربوط به شرایط پذیرش، نحوه عرضه و فرآیند معاملاتی دارایی‌ها و ابزار جدید در بازار سرمایه را فرا گرفته‌اند. شرکت در این آزمون برای متقاضیان فعالیت در بخش عرضه و پذیرش نهادهای مالی (نظیر کارگزاری‌ها) الزامی است.

۳- مدیریت نهادهای بازار سرمایه

اخذ این گواهینامه یکی از الزامات مدیریت نهادهای مالی بازار بورس است. سرفصل‌های این آزمون شامل مفاهیمی نظیر قانون تجارت، حقوق صاحبان سهام، نقش ارکان مختلف سرمایه‌گذاری، قوانین مبارزه با پولشویی، دستورالعمل فعالیت شرکت‌های کارگزاری و آیین‌نامه‌های فعالیت بازار سرمایه می‌باشد.

۴- تحلیل گری بازار سرمایه

مشاوره سرمایه‌گذاری از مهم‌ترین و در عین حال جذاب‌ترین موقعیت‌های شغلی در حوزه بازار سرمایه است و همواره متقاضیان فراوانی برای تصدی سمت‌های مربوطه وجود دارند.

منابع مطالعاتی این آزمون، حاوی موضوعات پیشرفته در مورد فهم و تحلیل صورت‌های مالی، لغات تخصصی، اقتصاد، سرمایه‌گذاری، امور مالی شرکتی و مقررات تحلیل‌گری در بازار سرمایه می‌باشد. بنابر اهمیت گواهینامه مذکور، حجم سوالات آزمون مربوطه نسبت به سایرین بیشتر است.

۵- مدیریت سبد اوراق بهادار

تحلیل و معامله دو رکن اساسی سرمایه‌گذاری در بازار مالی است. نهاد سبدگردان علاوه بر تحلیل بازار، خود به تشکیل و مدیریت سبد دارایی مشتریان مبادرت می‌نماید. در نتیجه داوطلبان فعالیت در پست‌های تخصصی یا مدیریتی شرکت‌های سبدگردانی، باید این گواهینامه را دریافت کنند؛ زیرا مفاهیم سرمایه‌گذاری، مدل‌های تخصیص دارایی و قیمت‌گذاری، ارزیابی عملکرد سبد، تجزیه و تحلیل شرکت و مقررات مدیریت سبد اوراق را بهادار را به واسطه مطالعه منابع این آزمون فرا می‌گیرند. هم‌نیاز آزمون مدیریت سبد، گواهینامه تحلیل‌گری بازار سرمایه است.

۶- ارزشیابی اوراق بهادار

تعیین ارزش ذاتی یا به عبارت دیگر ارزندگی سهام، جزء مؤلفه‌های اصلی سرمایه‌گذاری کم‌ریسک در بورس می‌باشد. اهمیت این موضوع، از تعدد منابع آموزشی تألیف شده نیز کاملاً مشهود است.

به منزله موفقیت در آزمون ارزشیابی اوراق بهادار، باید مباحث تخصصی مرتبط با ارزش‌گذاری سهام، اوراق بهادار درآمد ثابت و اوراق مشتقه را به طور کامل مطالعه و درک نموده باشید.

با توجه به انجام فعالیت‌‌هایی نظیر سبدگردانی یا مشاوره عرضه و پذیرش در شرکت‌های خدمات مالی، حضور کارشناسان ارزش‌گذاری اوراق بهادار در این نهادها الزامی است. گواهینامه تحلیل‌گری در مورد این آزمون نیز، هم‌نیاز محسوب می‌شود.

۷- معامله گری بازار سرمایه

وظیفه اصلی شرکت‌های کارگزاری، اجرای سفارشات معاملاتی سرمایه‌گذاران در بازار بورس است. بنابراین متصدیان بخش معاملات در این نهادها، باید بر سازوکار اجرایی معاملات در بازار سرمایه تسلط کافی داشته باشند.

در منابع مطالعاتی آزمون گواهینامه معامله‌گری، مواردی چون دستورالعمل‌ اجرایی معاملات اوراق بهادار، بازار آتی، معاملات بلوکی، بازارگردانی، ضوابط انتشار اطلاعات معاملات و…گنجانده شده است.

همان‌طور که در بخش ابتدایی مقاله ذکر شد؛ اخذ این گواهینامه بورس برای متقاضیان اشتغال در بخش‌های تخصصی نهادهای مالی بازار سرمایه الزامی است؛ اما سرمایه‌گذاران حقیقی یا حقوقی بازار سهام، نیازی به شرکت در این آزمون‌ها نخواهند داشت.

لذا توجه داشته باشید، که دیپلم‌های ارائه شده توسط آموزشگاه‌های بورس، که در موضوعاتی نظیر تحلیل تکنیکال، بنیادی، نوسان گیری و معامله‌گری در بازار صادر می‌شوند؛ ماهیت و کاربرد کاملاً متفاوتی دارند.