قراردار مابه التفاوت یا CFD چیست؟

گستره ابزار معاملاتی بازارهای مالی، همواره در حال رشد بوده است و براساس شواهد فعلی، این فرآیند کماکان تصمیم به توقف ندارد!

CFD چیست؟

CFD یک ابزار معاملاتی نوین است، که در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی توسط یک شرکت کارگزاری معاملات مشتقه به نام «Smith New Court» در بورس لندن معرفی شد؛ که البته ایده اصلی مربوط به آقایان «Brian Keelan» و «Jon Wood» بود.

این ابزار معاملاتی جدید ابتدا در بازار فرابورس و صرفاً توسط معامله‌گران بزرگ حقوقی به قصد پوشش ریسک خرید و فروش می‌شد، اما به مرور زمان و پس از تعریف CFD در سیستم معاملات آنلاین « GNI Touch» توسط شرکت کارگزاری GNI، امکان انجام معاملات CFD برای معامله‌گران حقیقی و خرد نیز فراهم آمد.

به طور کلی، معاملات CFD از سال ۲۰۰۲ در مراکز مالی مهم و بازارهای بورس جهانی به صورت رسمی آغاز شد و از آن زمان تاکنون، معامله‌گران بسیاری به داد و ستد تخصصی این ابزار روی آورده و کارگزاران مطرح و متعددی نیز، معاملات CFD را به مجموعه خدمات مالی خود اضافه نموده‌اند.

قرارداد مابه التفاوت به چه معنی است؟

قرارداد مابه التفاوت یا Contract For Difference (به اختصار CFD) نوعی قرارداد مشتقه معاملاتی است؛ که به موجب آن خریدار و فروشنده توافق می‌کنند، اختلاف نرخ بین قیمت باز و بسته‌ شدن یک قرارداد معاملاتی بر اساس دارایی پایه مشخصی را به یکدیگر بپردازند.

به زبان ساده، شما در معاملات CFD مالک واقعی دارایی نخواهید بود و صرفاً بر اساس پیش‌بینی خود از آینده قیمت‌ آن، موقعیت‌ معاملاتی خرید یا فروش اخذ می‌کنید. در واقع این یک ابزار معاملاتی است، که امکان نوسان‌گیری از تغییرات قیمت بدون تحویل فیزیکی و پرداخت کامل ارزش دارایی را برای سرمایه‌گذاران بازار مالی فراهم می‌آورد.

به منظور معامله‌گری با CFD، تجربه و تسلط در تحلیل شرایط قیمت دارایی پایه الزامی است. اگر آینده قیمت‌ها را صعودی پیش‌بینی می‌کنید، باید اقدام به خرید نموده و در صورت وجود احتمال کاهش ارزش دارایی مذکور، موقعیت معاملاتی فروش اتخاذ نمایید.

فرآیند کلی معاملات CFD شبیه خرید و فروش سایر ابزار مالی است، اما تفاوت‌ اصلی در عدم تملک و تحویل فیزیکی دارایی می‌باشد.

هم‌چنین ذکر این نکته ضروری است، که CFD در زمره معاملات آتی (فیوچرز) قرار نمی‌گیرد؛ زیرا این قراردادها منجر به تحویل کالا نخواهند شد.

دارایی‌ پایه در CFD

همان‌طور که متوجه شده‌اید، CFD نیز همانند سایر ابزار مشتقه بر اساس دارایی مشخصی معامله می‌شود؛ که اصطلاحاً دارایی پایه نام دارد.

معاملات این ابزار مالی ابتدا صرفاً بر اساس سهام بود؛ اما امروزه با گسترش محبوبیت و کاربرد آن، قرارداد مابه التفاوت بر اساس انواع دارایی‌های پایه نظیر کالا، ارز دیجیتال، شاخص و… معامله می‌شود.

تعدد دارایی‌های پایه در CFD سبب شده است، معامله‌گرانی که توانایی کسب سود از نوسانات قیمتی این نمادهای معاملاتی را داشته باشند؛ به راحتی و بدون مالکیت دارایی اصلی خرید و فروش کنند.

به طور مثال ممکن است، شما به عنوان یک معامله‌گر آسیایی به صورت آنلاین در یک کارگزار اروپایی افتتاح حساب نموده و به واسطه تمرین و تجربیات فراوان، تبحر خاصی در نوسان گیری از برخی سهام فعال در این بازار داشته باشید؛ اما تحویل فیزیکی اوراق سهام و سایر موارد مربوط برای شما ممکن نیست. در این صورت با استفاده از ابزار CFD می‌توانید، بدون خرید اوراق سهام عیناً از نوسانات آن کسب درآمد کنید.

ضریب اهرمی در معاملات CFD

یکی از عوامل جذابیت سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی نوین، امکان استفاده از ضریب اهرمی است. در واقع این قابلیت به شما اجازه می‌دهد، تا پتانسیل کسب بازدهی (سود یا زیان) خود را چند برابر کنید.

امروزه قیمت برخی از دارایی‌های پایه بسیار افزایش یافته و عملاً انجام معاملات آن‌ها برای بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد امکان‌پذیر نیست؛ زیرا هر چند که مهارت معامله‌گری بالایی نیز داشته باشند، اما سرمایه اولیه ورود به معامله را در اختیار ندارند!

مثلاً بیت کوین را در نظر بگیرید. بازه قیمتی حدوداً ۱۰ هزار دلاری (حدود قیمتی این دارایی در زمان نگارش مطلب) رقم بسیار بالایی برای خرید و فروش یک واحد از دارایی پایه محسوب می‌شود.

در نتیجه بسیاری از معامله‌گران با سرمایه‌های کمتر از این مقدار نمی‌توانند، از نوسانات قیمتی بیت کوین منتفع شوند. این در حالی است، که سرمایه‌گذاران با استفاده از CFD و تنها پرداخت بخشی از مبلغ کل (مثلاً ۵ یا ۱۰ درصد) امکان انجام معاملات دارایی‌های گران قیمتی نظیر بیتکوین یا سهام شرکت‌های مطرح بین‌المللی (گوگل، اپل و…) را خواهند داشت.

مزایا و معایب معاملات CFD

معاملات CFD علاوه بر مواردی نظیر عدم تحویل دارایی، ضرایب اهرمی و معاملات دوطرفه، مزایای دیگری نیز دارد.

در ادامه به شرح آن می‌پردازیم.

معاملات بدون تاریخ انقضا

تاریخ انقضای قراردادهای مشتقه یکی از چالش‌های سرمایه‌گذاری در این ابزار معاملاتی است. در واقع قرارداد معاملاتی شما طی یک بازه زمانی مشخص اعتبار داشته و پس از پایان آن باید اقدام به تسویه مبلغ و تحویل دارایی نمایید.

در معاملات CFD چنین شرایطی برقرار نیست و معامله‌گران می‌توانند، موقعیت‌های معاملاتی بدون تاریخ انقضا اتخاذ کنند. البته در چنین شرایطی باید وضعیت وجه تضمین اولیه و ضریب اهرمی خود را به دقت رصد نمایید؛ تا به واسطه حرکات مخالف بازار، موقعیت معاملاتی شما به طور خودکار بسته نشود (مارجین کال).

معاملات انواع دارایی‌ها در یک پلتفرم

با استفاده از ابزار CFD امکان فعالیت غیرمستقیم در بازارهای سرمایه‌گذاری مختلف و معاملات انواع دارایی‌های پایه را خواهید داشت.

به عبارت دیگر، شما با افتتاح حساب معاملاتی در یک کارگزار ارائه‌دهنده خدمات CFD بر پایه دارایی‌های مختلف، دیگر نیازی به حساب‌های معاملاتی متعدد در بورس‌ها و بازارهای گوناگون نخواهید داشت و صرفاً با یک حساب معاملاتی و تجمیع سرمایه خود، امکان خرید و فروش دارایی‌های متنوعی برای شما فراهم می‌آید.

هم‌چنین در مورد CFD سهام نیز می‌توان، به مزایایی نظیر عدم پرداخت تمبر مالیاتی و دریافت سود نقدی سهام نیز اشاره نمود.

از عمده معایب مهم معاملات CFD باید بدین مورد اشاره کنیم، که این ابزار در برخی بازارهای بورس پذیرفته نشده است. در واقع مواردی چون عدم تملک واقعی دارایی و نوسان گیری با ضریب اهرمی بالا، از دلایل عدم صدور مجوز معاملات CFD در این بازارهای مالی می‌باشند!

مثال معاملاتی CFD

یک معامله‌گر تصمیم به خرید سهام شرکت گوگل در قیمت ۱۰۰۰ دلار دارد؛ اما سرمایه اولیه کافی و امکان دسترسی به کارگزاران بورس آمریکا برای او فراهم نیست.

در این صورت پس از افتتاح حساب در یک کارگزار CFD و شارژ حساب معاملاتی به میزان وجه تضمین مورد نیاز(مثلاً ۱۰ درصد) امکان ورود به موقعیت معاملاتی خرید را خواهد داشت.

اگر پس از گذشت یک‌ماه قیمت دارایی به ۱۱۰۰ دلار رسیده باشد؛ وی بر اساس سرمایه خود و با استفاده از ضریب اهرمی، سود ۱۰۰ درصدی کسب نموده است!

البته توجه داشته باشید، که در صورت کاهش قیمت نیز پتانسیل وقوع ضرر و زیان سنگین به همین اندازه وجود دارد. به همین دلیل، رعایت مدیریت سرمایه حین معامله‌گری با ابزار CFD بسیار ضروری است.

معاملات CFD همانند سایر ابزار معاملاتی شامل پرداخت کارمزد می‌باشد، اما در این مثال از ذکر مقدار دقیق آن امتناع شد؛ زیرا مبلغ کارمزد تابعی از قوانین شرکت کارگزاری و میزان نوسانات دارایی پایه در زمان انجام معامله است.