ارزیابی از روابط جنجالی عربستان و امارات در جنگ یمن/ ابوظبی، ریاض را به جنگ با اخوان المسلمین کشانده است

سرویس جهان مشرق - یک سند محرمانه اماراتی تحت عنوان گزارش «روابط سعودی -اماراتی در موازنه‌های طرف‌های درگیر در جنگ یمن» روند این ارتباط را فاش می کند. طبق این گزارش طرف‌های درگیر در جنگ یمن (عربستان و امارات) ارزیابی ثابتی از این جنگ ندارند.

گزارش مذکور نشان می‌دهد که ارزیابی طرف های درگیر در جنگ یمن از این جنگ به سه مرحله تقسیم می شود:

- مرحله رضایت و سپاس: در این مرحله تصور بر آن است که دو کشور عربستان و امارات برای رسیدن به یک هدف مشترک یعنی نابودی انصارالله با یکدیگر همکاری می کنند.

- مرحله گیجی و اختلال: در این مرحله آشفتگی و وجود ابهاماتی در صحنه درگیری ها آزاردهنده شده و نیروهای جدید به میدان می‌آیند. همچنین سیاست ها و مواضع دو کشور به طور کلی نامشخص است و در بسیاری موارد تناقض میان آن‌ها صراحتاً دیده می‌شود. در واقع در این مرحله سیاست‌ها و مواضع آنها چیزی جز توزیع نقش و تلاش برای ایجاد یک شورای هماهنگی میان آنها نیست.

- مرحله سوم مرحله‌ای است که در آن دو طرف تقریباً مطمئن می شوند که توافق و هماهنگی میان آنها دچار لرزش شده است؛ اما هنوز کاملا از هم فرو نپاشیده است. عربستان و امارات در این مرحله معتقد بودند که اختلافاتی میان آنها به وجود آمده است.

نویسنده این گزارش محرمانه که در تاریخ ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۹ آن را آماده کرده معتقد است که طرف های مختلف داخلی در یمن تمایل به تاثیرگذاری در روابط عربستان و امارات دارند. در آن زمان اعلامیه امارات متحده عربی مبنی بر خروج بخشی از نیروهای خود از یمن صرف نظر از اینکه با هماهنگی عربستان سعودی انجام شود یا در نتیجه اختلاف نظر با آن و یا اینکه اصلا یک تصمیم مستقل و جداگانه بوده باشد، روزنه امیدی برای برخی طرف‌های داخلی یمن در رابطه با تحریک شرایط میان ابوظبی و ریاض بود.

جزئیات ارزیابی طرف های داخلی یمن در روابط سعودی- اماراتی و گزینه‌های این طرف ها برای تاثیرگذاری بر این روابط در موارد زیر بیان شده است:

- محافظت از روابط میان عربستان و امارات و تقویت آن برای دولت مستعفی یمن به رهبری «عبدربه منصور هادی» رئیس جمهور فراری این کشور گزینه مطلوبی به نظر می رسید. اما در واقعیت دولت مستعفی یمن طرفی بود که بیشترین خسارت را از این وضعیت متحمل می شد. اینکه دولت منصور هادی در یک دشمنی آشکار با امارات قرار دارد و به نظر نمی‌رسد که رابطه میان دو طرف به راحتی قابل بازیابی باشد. از سوی دیگر دولت مستعفی یمن به این دلیل که معتقد بود ریاض اقدامات لازم برای ایستادن در برابر ابوظبی را اتخاذ نکرده است از مواضع سعودی ها ناراضی بود.

- درباره حزب اصلاح یمن (وابسته به اخوان‌المسلمین) باید بگوییم که موضع آن نیز همانند موضع دولت مستعفی بوده و آنچه این حزب را از سایر گروه ها متمایز می کند این است که برقراری روابط پایدار میان عربستان و امارات با توجه به جنگ سعودی ها علیه اخوان‌المسلمین یک تهدید موجودیتی برای این حزب محسوب می شود. عربستان و امارات دشمنی زیادی با اخوان المسلمین دارند و حزب اصلاح یمن معتقد است که ابوظبی، ریاض را به جنگ با اخوان المسلمین کشانده است.

بر این اساس مشکل حزب اصلاح یمن با روابط عربستان و امارات حتی با پایان جنگ یمن نیز حل نمی‌شود. با همه این وجود این حزب در حال حاضر چاره‌ای جز ماندن در محدوده سعودی‌ها و تکیه بر آنها و ادامه تلاش برای متقاعد کردن عربستان مبنی بر اینکه عناصر این حزب یک متحد قابل اعتماد برای آن هستند و هیچ ارتباطی میان آنها و اخوان المسلمین- چه از نظر مذهبی و چه سیاسی نیست، ندارند.

- اما درباره موضع جنبش انصارالله یمن به روابط عربستان امارات باید بگوییم که بدون شک این جنبش از از اختلافات و عدم ثبات در نحوه مدیریت ائتلاف عربی در جنگ یمن بیشترین بهره را برده است. با این وجود بهترین و مناسب‌ترین وضعیتی که انصارالله در این روابط به دنبال آن است، اختلاف نظر بیشتر میان ابوظبی و ریاض و آسیب رسیدن به روابط میان آنهاست؛ چرا که این امر سایر مخالفان انصارالله را نیز دچار گیجی می‌کند، همچنین می‌تواند منجر به فروپاشی ائتلاف جنگی عربستان در یمن شود.

- شورای انتقالی جنوب که تحت حمایت امارات متحده عربی در این فعالیت می کند معتقد است که حمایت عربستان از پروژه تشکیل یک دولت جنوبی در یمن امری غیر وارد بوده و نیز تردیدهایی درباره ماهیت موضع اماراتی‌ها در خصوص این پروژه نیز وجود دارد. بر این اساس حفظ یک رابطه مناسب میان شورای انتقالی جنوب با عربستان و امارات یا یکی از آنها به گونه ای که بتواند یک حاشیه ان برای این شورا به وجود بیاورد به خودی خود یک دستاورد و موفقیتی چشمگیر تلقی خواهد شد. با همه این وجود بروز اختلافات میان ابوظبی و ریاض می‌توانست برای شورای انتقالی جنوب مفید باشد؛ چراکه ممکن است امارات را از فشارهایی که عربستان به آن وارد می‌کند رها کرده و آزادانه از شورای انتقالی حمایت کند.

با توجه به مطالب فوق این گزارش با مجموعه ای از سناریوها و توصیه ها به پایان می رسد؛ با این فرضیه که شورای انتقالی جنوب برای اعلام خودمختاری و استقلال اقدام می کند، همانگونه که این اتفاق افتاد. در این حالت ممکن است اوضاع میان شورای انتقالی جنوب و نیروهای مخالف آن از جمله دولت مستعفی یمن دچار یک تشنج دوباره شده و نیروهای منصور هادی را علیه امارات تحریک کند. چنین اقدامی موجب نگرانی سعودی‌ها شده و پیامدهای آن به ریاض تحمیل خواهد شد تا در نهایت مجبور شود در این درگیری ها مداخله کرده و امارات و شورای انتقالی جنوب را تحت فشار قرار دهد.

اما به طور کلی درباره وضعیت موجود با این احتمال روبه‌رو هستیم که این شرایط، روابط میان عربستان و امارات را در جنگ یمن دچار مشکلات جدی می کند. با توجه به نقشه ائتلاف ها و دشمنی ها میان طرفین درگیر در جنگ یمن و نیز در سایه جایگاه و نفوذ عربستان و اهمیت آن برای یمنی‌ها و قدرت تاثیرگذاری این کشور در آینده سیاسی یمن، هرگونه پیامد و چالشهای مربوط به اختلاف میان ابوظبی و ریاض به گونه‌ای خواهد بود که امارات متحمل مشکلات بیشتری شود. از این رو ضرورت فعالیت برای گسترش دایره ائتلاف‌های امارات در یمن -چه رسمی و چه غیر رسمی و سازمان‌های جامعه مدنی و به ویژه رسانه ها برای ابوظبی صراحتاً احساس می شود.