با دانش‌آموزان دیابتی در مدرسه چطور رفتار کنیم؟

قطعا هیچ پدر و مادری دوست ندارد که کودکش مبتلابه دیابت شود و برای یک عمر انسولین تزریق کند اما چاره چیست؟!

به گزارش رکنا ، این کودکان و نوجوانان در جامعه زندگی می‌کنند، به مدرسه می‌روند و در نتیجه باید برای آن‌ها هم محیط آموزشی مناسبی مانند دیگر دانش‌آموزان فراهم شود؛ برای بررسی وضعیت بچه‌های مبتلا به دیابت در مدرسه با دکتر امیر بهرامی‌احمدی گفت‌وگویی داشته ایم که اطلاعات جامعی را در این مورد در بر می‌گیرد.

مشکلات دانش‌آموزان دیابتی

دکتر امیر بهرامی‌احمدی، درباره مشکلاتی که دانش‌آموزان دیابتی در محیط مدرسه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، چنین می‌گوید: «این مشکلات کم نیستند و ممکن است اگر راهکارهایی برای آن وجود نداشته باشد به یک فاجعه تبدیل شوند. متاسفانه با پیشرفت علم هنوز هم ما شاهد برخورد نادرست با کودکان دیابتی در بعضی از مدارس هستیم. البته این اتفاق ناشی از اطلاعات کم و ناآشنا بودن با این بیماری است.

به‌عنوان‌مثال اگر دانش‌آموز مبتلا به دیابت افت فشار کرد باید در کمترین زمان از مواد قندی استفاده کند؛ اما این سوال پیش می‌آید که اجازه خوردن خوراکی در وسط کلاس به او داده می‌شود یا او باید مانند دیگران فقط در زنگ تفریح از مواد خوراکی خود استفاده کند؟! البته این تنها مشکل نیست؛ معمولا در زنگ‌های ورزش این دانش‌آموزان به‌طور کل کنار زده می‌شوند و به آن‌ها اجازه هیچ کاری داده نمی‌شود. یا حتی گردش‌های علمی هم مهر ممنوعیت را برای آن‌ها به همراه دارد.

این‌ها تنها چند مشکل ساده‌ای است که این نوع از دانش‌آموزان با آن گلاویزند. تمسخرهای بیش از حد و متفاوت دیده شدن به دلیل تزریق انسولین یا رفتن به دستشویی در مدت‌زمان‌های کوتاه هم می‌تواند این کودکان را دچار افسردگی کند. علاوه بر این‌ها ثبت‌نام کودکان دیابتی در مهدکودک‌ها بسیار سخت است و معمولا یک نگرانی بزرگ برای خانواده است؛ به همین دلیل بعضی از خانواده‌ها این بیماری را از دید مدیران مهد یا مدارس پنهان می‌کنند و این تازه شروع ماجراست.»

ریشه مشکلات کجاست؟

آگاهی نداشتن در هر زمینه‌ای که باشد می‌تواند مشکلات جدی را منجر شود. نداشتن اطلاعات کافی درزمینه بیماری دیابت بخصوص در سیستم‌های آموزشی می‌تواند خطرساز شود. اگر علم کافی به بیماری‌هایی که ممکن است دانش‌آموزان با آن روبه‌رو شده باشند در مدارس وجود نداشته باشد؛ دانش‌آموز از لحاظ روانی آسیب‌پذیر شده و نمی‌تواند با بیماری خود در محیط‌های شلوغی مانند مدرسه کنار بیاید.

این نوع بچه‌ها ازلحاظ فراگیری هیچ تفاوتی با بچه‌های عادی ندارند اما زندگی آن‌ها به خاطر تفاوت‌هایی که جامعه برای آن‌ها رقم می‌زند کاملا متفاوت می‌شود. این اتفاق عزت‌نفس آن‌ها را پایین می‌آورد و باعث انزوای آن‌ها در جامعه می‌شود. تنها راه برای حل این مشکلات بالا بردن اطلاعات و ایجاد تعامل چندگانه بین اولیا، مدارس و خود دانش‌آموز است.

راهکارهای اجرایی

دکتر امیر بهرامی‌احمدی می‌گوید: «راهکارهای اجرایی ممکن است تلاش بیشتری را طلب کند اما دور از ذهن و اجرا نیست. به‌ عنوان‌ مثال این کودکان نباید از ورزش و گردش‌های علمی محروم شوند و باید در حیاط مدرسه یا سالن‌های ورزشی امکان تمرینات ورزشی سبک را زیر نظر مربی ورزش خود داشته باشند. علاوه بر این در بوفه مدارس غذاهای سالم سرو شود تا این نوع از کودکان با دیدن نوشابه یا بستنی در دست همکلاسی‌های خود وسوسه نشوند.

خانواده این دانش‌آموزان باید بدانند که چه وعده‌های غذایی برای فرزندشان ضروری است و چه موقع باید خوراکی‌های سالم خود را مصرف کنند. راهکار عاقلانه دیگر، ثبت یک شماره برای تماس‌های اضطراری با خانواده این کودکان در دفتر مدرسه است تا در صورت لزوم با آن‌ها تماس گرفته شود. کیف مدرسه این دانش‌آموزان باید مجهز به وسایلی مانند تست‌های کنترل‌کننده قند، انسولین، گلیکوژن و نوارهای کتون ادراری به همراه نحوه استفاده از آن باشد.»

نکاتی درباره دانش‌آموز دیابتی

دکتر امیر بهرامی‌احمدی می‌گوید: «دانش‌آموزان دیابتی باید قند خود را در فواصل مختلف کنترل کنند و زمان مشخصی برای خوردن غذا داشته باشند تا بتوانند همانند دیگر دانش‌آموزها از یک زندگی درسی طبیعی بهره ببرند. نکته مهم ایجاد تعامل درست بین این دو دسته از دانش‌آموزان است. معمولا به خاطر ناآگاهی دانش‌آموزان ممکن است برای آن‌ها جای سوال باشد که چرا دانش‌آمور دیابتی باید مرتبا مواد قندی مصرف کند یا انسولین به خودش تزریق کند.

اگر تعالیم درستی به دانش‌آموزان در مدارس در این زمینه داده شود، آن‌ها می‌توانند به‌جای مسخره کردن یکدیگر، نقش یک حامی را داشته باشند و به دوست‌شان در این راه کمک کنند و حتی در مواردی چیز جدیدی از او بیاموزند. این‌گونه دانش‌آموزان یاد می‌گیرند تا خوراکی‌هایی را که برای سلامتی دوست‌شان مناسب نیست، به او تعارف نکنند. معمولا افزایش قند در کودکان و نوجوانان در مدرسه رخ می‌دهد و این دلیلی جز رعایت نکردن برنامه غذایی درست برای آن‌ها ندارد.»

خانواده‌ها ترس را کنار بگذارند

نقش اول زندگی کودکان مبتلا به دیابت را خانواده‌های آن‌ها بازی می‌کنند. خانواده‌ها باید بدانند که یک کودک دیابتی در خانه ‌دارند و باید شرایط را برای آن‌ها فراهم کنند و دانششان را در این زمینه گسترش دهند. قطعا هیچ پدرومادری دوست ندارد که کودکش مبتلابه دیابت شود و برای یک عمر انسولین تزریق کند.

بنابراین بیشتر والدین از واقعیت فرار می‌کنند و نمی‌خواهند راه‌حلی برای ترس‌هایشان پیدا کنند اما باید بدانند برخورد آن‌ها با این بیماری و نحوه آشنا کردن دیگران با کودکان‌شان می‌تواند راه‌گشای خیلی از مسائل باشد. آن‌ها باید به‌عنوان والدین، معلم و مسئولان مدرسه را از این موضوع آگاه کنند. این آگاهی‌رسانی به دانش‌آموز کمک می‌کند تا در شرایط بهتری درس بخواند.

با قند خون پایین دانش‌آموز چه باید کرد؟

افت قند در دانش‌آموزان یا قند خون پایین 50 ممکن است واکنش‌های شدیدی را همچون گرسنگی شدید، لرزش بدن، دل‌شوره، تشنگی، ریزش عرق، فقدان تمرکز، خواب‌آلودگی، مورمور شدن دور دهان، رنگ‌پریدگی، سردردو سست شدن زانو را به همراه داشته باشد. او ممکن است در انجام تکالیفش بی‌دقت به نظر برسد و مطالبی که روی تخته نوشته‌شده را نتواند به‌راحتی بخواند. همچنین او همیشه خسته است و هیچ علاقه‌ای به درس خواندن نشان نمی‌دهد؛ این موارد نشانه افت قند خون است و باید هرچه سریع‌تر از طرف پزشک بررسی شود.

عوارض کنترل نکردن قند خون

اگر دانش‌آموزان دیابتی در هفت روز هفته به‌درستی قند خون خود را کنترل نکنند؛ ممکن است حوادث مرتبط با دیابت برای آن ها در مراکز آموزشی اتفاق بیفتد. خیلی از والدین این موضوع را به مدرسه اعلام نمی‌کنند و سعی بر پنهان کردن آن دارند و همین باعث نگرانی این کودکان می‌شود و نمی‌خواهند در مقابل هم‌کلاسی‌های خود ناتوان و ضعیف دیده شوند.

معمولا بیشتر کودکان دیابتی با افزایش قند خون مواجه‌اند و اگر این افزایش قند خون کمی بالاتر از 250 باشد می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری را برای آن‌ها داشته باشد. در این موارد دانش آمور ممکن است مصرف انسولین خود را فراموش کرده یا پرخوری کرده باشد و قند خون او از کنترل خارج ‌شده و باعث مشکلات متعدد مانند تشنگی، خشکی دهان، اشتهای بالا، تهوع، تاری دید و تکرر ادرار برای او ‌شود. این عوامل عملکردهای شناختی و توانایی عملی و آموزشی دانش‌آموز را تضعیف می‌کند و تاثیری مستقیم بر سیستم یادگیری او می‌گذارد.

در این موارد باید به دانش‌آموز آموزش دهیم تا قند خون خود را کنترل کند و در چنین مواردی حتما به مسئول بهداشت مدرسه خود اطلاع دهند. اگر قند بالای 250 باشد از کودک تست ادراری گرفته می‌شود. این اتفاق باعث کمبود آب در بدن او شده، پس باید بگذاریم تا او آب بنوشد و از سیستم سرویس بهداشتی استفاده کند. همچنین باید قند خون هر یک ساعت مجددا چک شده تا از کاهش آن اطمینان حاصل شود.

نقش معلم در این زمینه چیست؟

دکتر بهرامی‌احمدی در توصیه خود به معلم‌ها درباره دانش‌آموزان دیابتی می‌گوید: «به دانش‌آموزان دیابتی اجازه دهند تا قند خون خود را چک کرده و اگر برای ثبت تست نیاز به کمک داشتند به آن‌ها کمک کنند. در صورت پایین آمدن قند خون معلم‌ها و مربیان ورزش به دانش‌آموز اجازه دهند تا چیزی بنوشد یا از مواد قندی قابل‌جذب استفاده کند.

علاوه بر این؛ نباید دانش‌آموز دیابتی را از ورزش کردن منع کرد اما می‌توان راه درست ورزش کردن مختص دیابتی‌ها را به او آموزش داد برای این‌که فعالیت ورزشی شدید ممکن است باعث افت قند در آن‌ها شود. در آخر معلم‌ها باید بدانند که؛ هرگز نباید دانش‌آموزی که دچار افت قند خون شده را به‌تنهایی به منزل بفرستند. حتما باید با خانواده آن‌ها هماهنگ شده تا با کمک هردوی آن‌ها راه‌های درمانی انجام شود.»آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.